کیهان لندن - دبیرکل ناتو دوشنبه ۶ سپتامبر (۱۵ شهریور) در سخنانی درباره «کنترل تسلیحات و تسلیحات کشتار جمعی» گفت جمهوری اسلامی ایران در کنار کره شمالی و چین کشورهایی هستند که برنامه اتمی و زرادخانه‌های هسته‌ای آنها آینده جهان را با خطرات بیشتر مواجه می‌کند.
به گزارش «نشنال اینترست» ینس استولتنبرگ تأکید کرد، «ایران و کره شمالی در زمینه تسلیحات هسته‌ای و سیستم‌های موشکی پیشرفته فعالیت دارند و آشکارا قوانین بین‌المللی را نادیده می‌گیرند یا نقض می‌کنند و فناوری خطرناک را گسترش می‌دهند. بنابراین جهان به سرعت غیرقابل پیش‌بینی‌تر، رقابتی‌تر و خطرناک‌تر می‌شود.»
وی همچنین گفت، اعضای ناتو برای حفظ پیمان منع گسترش تسلیحات کشتار همگانی باید همکاری بیشتری با یکدیگر داشته باشند.
با پایان یافتن ماموریت ۲۰ ساله در افغانستان استولتنبرگ از نقش ناتو در این کشور دفاع کرد و گفت، «وظیفه ما در حال حاضر حفظ دستاوردهای مبارزه با تروریسم و هوشیاری است. ما همچنین باید تمام تلاش خود را به کار بگیریم تا اطمینان پیدا کنیم افغانستانی‌هایی که در معرض خطر هستند و تمایل به ترک این کشور دارند در امنیت منتقل شوند. اولویت ما همکاری با متحدان و شرکاء است.»
وی افزود: «بحران در افغانستان نیاز اساسی اروپا و آمریکای شمالی را برای ادامه همکاری با یکدیگر در ناتو تغییر نمی‌دهد. اتحاد ما برای مقابله با چالش‌های فزاینده در جهان از جمله مقابله با توسعه و تکثیر تسلیحات بسیار مهم است. ما مصمم هستیم که نقش خود را ادامه دهیم.»
ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو گفته این سازمان به دنبال حفظ ارتباط با طالبان و تخلیه شهروندان آسیب‌پذیر این کشور است که قصد ترک افغانستان را دارند، اما حاکمان جدید افغانستان باید نشان دهند که شایسته کمک و به رسمیت شناخته شدن هستند.
اکنون ناتو با چالش‌های بزرگ در افغانستان روبروست و تروریست‌های طالبان علاوه بر اینکه آماده تشکیل حکومت «امارت اسلامی» می‌شوند با غنائم جنگی که به دستشان افتاده یک خطر جدّی برای امنیت و ثبات منطقه به شمار می‌روند.
به نظر می‌رسد رهبران اروپایی به فاجعه‌ای توجه دارند که به دنبال خروج شتابزده آمریکا از افغانستان شکل گرفته است.
پروفسور تیموتی گارتون‌اش استاد دانشگاه آکسفورد در مصاحبه با «یورو نیوز» می‌گوید بحران افغانستان یک شکست بزرگ برای ناتو است اما فرصتی برای اتحادیه اروپاست تا «استقلال استراتژیک» خود را تقویت کند.
او به «یورو نیوز» می‌گوید «افغانستان یک شکست بزرگ و خیانت وحشتناک به همه افرادی است که به آنها گفته‌ایم می‌توانید زندگی آزاد و برابر داشته باشید، به ویژه زنان و دختران... اما اکنون تروریست‌ها بازگشته‌اند.»
گارتون‌اش خروج غرب از افغانستان را «دیوانه‌وار» توصیف کرد و گفت «درها را به روی اصلی‌ترین دشمنان غرب باز گذاشتند... اکنون سفارتخانه‌های آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه در افغانستان تعطیل شد و سفارتخانه‌های روسیه و چین هنوز باز هستند. آیا بیشتر از این چیز دیگری لازم است بگویم؟!»
اکنون با شرایط وخیمی که پس از خروج شتابزده‌ی آمریکا در افغانستان حاکم شده و به سوی تغییر شرایط ژئوپلیتیک پیش می‌رود، اعتبار ناتو به شدت زیر سؤال می‌رود. گارتون‌اش در این ارتباط معتقد است که «این بحران اما فرصت مناسبی برای اتحادیه اروپاست تا با همکاری یکدیگر به سمت استقلال استراتژیک حرکت کنند.»
این مفسر بریتانیایی عنوان کرد «تعداد سربازان آمریکایی در افغانستان ۲۵۰۰ نفر بود؛ این در حالیست که فرانسه و بریتانیا به تنهایی ۱۰ هزار سرباز و نیروی واکنش سریع دارند. پس چرا ما در مورد آنچه می‌توانستیم خودمان انجام دهیم گفتگوی اروپایی نداشتیم؟!»
«یورو نیوز» می‌نویسد استقلال استراتژیک بطور کلی نشان می‌دهد که اتحادیه اروپا بیش از حد به شرکای بین‌المللی خود به ویژه آمریکا وابسته است و باید قاطعانه‌تر به خودش متکی باشد. ایده‌ی «استقلال استراتژیک» که در پاریس متولد شد به تدریج در سراسر قاره رایج شد و در زمینه‌هایی مانند فناوری، انرژی، تجارت و حتا در بحش نظامی نیز قابل تعمیم است.
برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا به ویژه کشورهای اروپای شرقی و بالتیک با استقلال نظامی اتحادیه اروپا مخالف‌اند زیرا آنها معتقدند که تضعیف ناتو امنیت آنها را تضعیف می‌کند. سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و اتحادیه اروپا ۲۱ عضو یا کشور مشترک دارند.
در مقابل اما حامیان استقلال استراتژیک اروپا می‌گویند این یک اقدام ضروری است تا بتوان با سرعت برای حل چالش‌های مهم مانند افغانستان و پیامدهای مهم آن از جمله موج مهاجرانی که اروپا، و نه آمریکا، نخستین مقصد آنهاست اقدام کرد.
در این میان، دولت‌های اروپایی مجبور شدند عملیات تخلیه از کابل را سرعت بخشند زیرا نتوانستند به تنهایی و بدون کمک نیروهای آمریکایی از فرودگاه کابل دفاع کنند. با توجه به چنین سطحی از وابستگی است که اعضای «گروه هفت» از جو بایدن درخواست کردند مهلت را تمدید کند، اما تماس‌ها و درخواست آنها از سوی دولت بایدن نادیده گرفته شد.
یورونیوز می‌نویسد این ناتوانی اروپایی‌ها سبب دلخوری و یأس شده است. موضوع «استقلال استراتژیک» که تا امروز صرفاً در تئوری مطرح می‌شد بار دیگر در اولویت قرار گرفته است. جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بحران افغانستان را «زنگ خطری» برای این اتحادیه خوانده و پیشنهاد ایجاد «نیروی واکنش سریع» متشکل از ۵ هزار سرباز اتحادیه اروپا را داده است.
بورل هفته گذشته در اسلوونی گفت: «بعضی وقت‌ها اتفاقاتی رخ می‌دهد که در تاریخ نقش کاتالیزور را دارد و عامل ایجاد پیشرفت‌های عظیم می‌شود و افغانستان یکی از آن اتفاقات است.»
از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۷ اتحادیه اروپا قصد دارد حدود هشت میلیارد یورو به «صندوق دفاعی جدید اروپا» اختصاص دهد. این برنامه به معنی تأسیس ارتش اتحادیه اروپا نیست بلکه صرفاً بر حمایت از تحقیق و توسعه فرامرزی در زمینه دفاع متمرکز است.
