اگر کشوری در مناطقی که به طور قطعی به آن تعلق دارد، فعالیت اکتشافی انجام دهد، یا از میادین کشف شده خود بهره‌برداری کند، از حقوق حاکمیتی خود استفاده کرده و نیازی به گرفتن مجوز از سایر کشورها در این باره ندارد. به طور مثال جمهوری آذربایجان و ترکمنستان به طور وسیعی در حال بهره برداری از منابع نفت و گاز خود در خزر هستند و در توافقات دوجانبه‌ای، اختلافات مرزی خود را بر سر میادین مشترک را هم حل و فصل کرده‌اند.

این کشورها بدون اینکه نیازی به گرفتن مجوز از ایران، قزاقستان یا روسیه یعنی سه کشور دیگر دریای خزر داشته باشند، از منابع گازی و نفتی خود در خزر استفاده می‌کنند و مشغول مذاکره برای عبور خط لوله‌ای از کف دریای خزر هستند تا منابع انرژی ترکمنستان را از طریق جمهوری آذربایجان به بازارهای اروپایی برسانند.

ایران دارای منابع گازی و نفتی متعددی در دریای خزر است؛ اما بهره‌برداری از این منابع برای ایران به نسبت چهار کشور دیگر خزر گران‌تر تمام می‌شود و در نتیجه سود آن هم کمتر است. عمیق‌ترین بخش دریای خزر در بخش جنوبی آن یعنی آب‌های ایران قرار دارد.

عمق آب در برخی از مناطق جنوبی خزر نزدیک به هزار متر یعنی یک کیلومتر می‌رسد. بهره‌برداری از منابع نفت و گاز در این عمق هزینه بیشتری از مناطق شمالی دارد که در برخی از مناطق حدود ۵ متر است. در این شرایط قیمت نفت و گاز در بازارهای جهانی باید آن‌قدر بالا باشد که استخراج آن صرفه اقتصادی برای ایران داشته باشد. این باید تنها شرطی باشد که ایران منابع نفت و گاز خود را استخراج نکند.

جمهوری اسلامی ایران و روسیه پیش از این یک سازمان مشابه سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) برای فروش گاز به نام «مجمع کشورهای صادرکننده گاز» تاسیس کردند که به اوپک گازی معروف است. دولت‌های عضو این سازمان برای تعیین قیمت گاز صادراتی و منصفانه نگه داشتن آن مشابه کاری که در اوپک انجام می‌شود، قطعا توافقاتی درباره میزان تولید دارند؛ اما این توافق نباید منجر به نقض حاکمیت ملی این کشورها شود.

اگر جمهوری اسلامی وارد توافقی با روسیه شده باشد که طی آن ایران برای بهره‌برداری و استخراج گاز از منابع خود در دریای خزر به اجازه کرملین احتیاج داشته باشد، این توافق مصداقی از واگذاری حق حاکمیت ملی ایرانیان بر منابع طبیعی خود به روسیه و ناسازگار با مقررات بین‌المللی و سندی از نقض استقلال ایران در برابر روسیه است.

مقام‌های دولت جمهوری اسلامی باید روشن کنند که مفاد تعهدی که به روسیه داده شده و «اردشیر دادرس»، رییس انجمن صنفی «گاز طبیعی فشرده» از آن خبر داده چیست و اگر اختیار و اجازه استفاده از میادین گازی ایران به روسیه داده شده، به چه دلیل تا به حال پنهان نگه داشته شده است؟

جمهوری اسلامی باید به شهروندان ایران پاسخ دهد در صورت وجود چنین توافقی، در برابر چه تقاضایی از روسیه، حق حاکمیت ملی خود را به کرملین سپرده است. عملکرد روسیه در دریای خزر تاکنون بارها منافع ملی و تاریخی ایران را به خطر انداخته و نگرانی افکار عمومی ایرانیان از توافق پنهانی احتمالی با این کشور، به دلیل وجود چنین سوابقی در تاریخ دو کشور است.

در گام بعدی باید مشخص شود آیا قرارداد پنهانی دیگری هم بین جمهوری اسلامی و روسیه وجود دارد که از ایرانیان مخفی نگه داشته شده است.

مطابق مقررات بین‌المللی هر قرارداد مخفی و پنهانی میان کشورها که نقض حاکمیت ملی یکی از طرف‌ها باشد و زیر فشار و تهدید امضا شده باشد، از درجه اعتبار ساقط و قابل فسخ است.