داریوش معمار - ایندیپندنت فارسی
مردادماه ۱۳۹۶، انتشار خبری در مورد بازرسی نامتعارف تعدادی از زنان در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران که مسافر سفر حج بودند، جنجال‌برانگیز شد. در خبر آمده بود مسافران زن به‌صورت گروهی بدون هیچ پوششی، بازرسی شده‌اند، و آن امر باعث برانگیخته شدن حساسیت افکار عمومی شده بود.
با پیگیری‌های بیشتر، روشن شد که به دلیل کافی نبودن تعداد کابین‌های بازرسی و تجهیزات مناسب، به منظور بررسی دقیق برای آنکه مسافران دارو و مواد مخدر با خود نبرند، زنان مسافر حج به شکل نامتعارف، بدون پوشش، و چندنفره از سوی ماموران زن فرودگاه بازرسی شده‌اند.
چنین برخوردی برای بسیاری در جامعه ایران باورپذیر نبود، ولی مسئولان فرودگاه امام با ابراز تاسف از آن رخداد، وقوع آن را تایید کردند.
این خبر در حالی منتشر شد که در فروردین‌ماه همان سال در پی انتشار خبر اعتراض یکی از نمایندگان مجلس ایران به نحوه بازرسی بدنی مسافران زن ایرانی در فرودگاه تفلیس در کشور گرجستان، نخست‌وزیر آن کشور در دیدار با وزیر امور خارجه ایران دستور پیگیری داده و تاکید کرده بود که نمی‌توان تصور کرد که به زنان مسلمان در خاک گرجستان توهین شود.
در آذرماه ۱۳۹۶ نیز خبر مشابه دیگری در خصوص برهنه کردن مسافران ایرانی در فرودگاه بلگراد صربستان در حضور یکدیگر و بازرسی بدنی ایشان، باعث حساسیت افکار عمومی شد. در آن باره نیز عنوان شد که مأموران بازرسی آن فرودگاه به بهانه نیاز به بازرسی بیشتر، صرفاً مسافران زن و مرد ایرانی را در حضور یکدیگر و در یک محوطه برهنه کرده‌اند.
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
اما در ایران نه تنها در پروازهای خارجی، که در پروازهای داخلی هم در مواردی، چنین بازرسی‌های ناخوشایندی انجام، و اعتراض مسافران به آن نیز خبرساز شده است. با این حال، فرودگاه امام خمینی طبق آمار منتشر شده با فعالیت بیش از ۴۰ شرکت هواپیمایی، تا پیش از دوره همه‌گیری کرونا و ۲۰۰ پرواز ورودی و خروجی، بیشترین موارد در خصوص چنین برخوردهایی با شهروندان را در کارنامه دارد.
اکنون گزارش شهروندان از نحوه برخورد با ایشان در گیت‌های ورودی و خروجی فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران، روشنگر آن است که با وجود گذشت بیش از چهار سال از انتشار خبر جنجالی بازرسی زنان عازم حج در ایران به شکل نامتعارف، به بهانه نبود راکت بازرسی و یا تجهیزات مشابه، همچنان این کار به‌صورت سنتی و از طریق برهنه کردن افراد انجام شده است.
یکی از مسافران ورودی در فرودگاه امام در تاریخ ۲۸ دی‌ماه ۱۴۰۰، با اشاره به این موضوع تاکید کرده است که او را به بهانه لزوم بازرسی، به دلیل نبود تجهیزات لازم، بدون رعایت نکات بهداشتی، در گیت ورودی بازرسی کرده‌اند. همچنین، مسافر دیگری در ۱۷ بهمن ۱۴۰۰ با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود در رسانه‌ای اجتماعی، به تجربه‌ای تکان‌دهنده و رنج‌آور از بازرسی بدنی نامتعارف در گیت ورودی فرودگاه امام خمینی اشاره کرده است که از نظر او محترمانه و انسانی نیست و حریم شخصی شهروندان را نقض می‌کند.
استانداردهای بین‌المللی در خصوص بازرسی مسافران در گیت‌ها، تاکید دارند که همراه نداشتن مایعات بیش از ۱۰۰ میلی‌لیتر، قرار ندادن مایعات در ته کیف، دردسترس‌بودن کارت پرواز و پاسپورت، درآوردن سریع ساعت، کمربند و کت، نرفتن به گیت امنیتی اشتباه، شوخی نکردن در مورد مسائل مربوط به بمب‌گذاری و هر اقدام تروریستی، از مواردی است که مسافران باید در زمان بازرسی پروازها به آن توجه داشته باشند و در موارد دیگر، بازرسی و دقت باید از طریق گیت‌ها و به‌صورت الکترونیک انجام شود.
در نقاط مختلف جهان نیز مسئله حفظ حریم شخصی مسافران در زمان بازرسی بدنی اهمیت ویژه‌ای دارد. برای مثال، با آن که استفاده از «اسکنر»هایی که می‌توانند سراسر بدن را پوشش دهند، در سال ۲۰۰۹ موجب شناسایی یک تروریست در فرودگاه دیترویت شد، اما بعد از آن که روشن شد که دستگاه‌های مزبور تصویر برهنه افراد را به شکلی نامتعارف نمایش می‌دهند، با پیگیری سازمان‌های مدافع حفظ حقوق حریم شخصی، آن دستگاه‌ها از تمام فرودگاه‌های آمریکا جمع‌آوری شدند و از دستگاه‌های اسکنر موج میلی‌متر به‌عنوان جایگزین استفاده شد که به‌جای نمایش تصویر بدن فرد، شکل نقاشی شده‌ای از بدن انسان را روی صفحه نمایشگر نشان می‌دهد و تنها در صورت تشخیص ابزارهای خطرناک یا موارد مشابه، مسئولان فرودگاه روند بازرسی کامل را در مورد فرد اجرا می‌کنند.
مشکلات فرودگاه امام که ویترین پروازی ایران است، تنوع زیادی دارد. جز برخورد نامناسب مأموران انتظامی و بازرسی با مسافران و بازرسی نامتعارف زنان، صف‌های طولانی بازرسی، محوطه‌‌سازی نامناسب، وضعیت سرویس‌های بهداشتی، تمیز نبودن آسانسورها، شرایط نامناسب پارکینگ و اتوبوس، نبود امکانات لازم برای استراحت، از جمله مسائل و گرفتاری‌های دیگری است که در این فرودگاه در انتظار مسافران است.
