آیا جمهوری اسلامی اتباعی از بلژیک و سوئد را دستگیر کرده است؟

گزارشی از اینکه شهروندی از بلژیک به تلافی دستگیری و محاکمه و زندانی شدن اسدی توسط جمهوری اسلامی دستگیر شده باشد، منتشر نشده است؛ اما از آنجا که عملیات دستگیری وی توسط همکاری پلیسی از جمله آلمان و فرانسه صورت گرفته، جمهوری اسلامی هم‌اکنون اتباع دستگیر شده از آلمان و فرانسه را در زندان‌های خود دارد.

جمهوری اسلامی پیش از این، شهروندی ایرانی-سوئدی را بازداشت کرده بود؛ اما پس از دستگیری نوری، دو شهروند سوئدی را به اتهام قاچاق مواد مخدر بازداشت کرده و یک ایرانی-سوئدی را به اتهام برنامه‌ریزی عملیات تروریستی از ترکیه ربوده و با انتقال وی به ایران در حال محاکمه وی است. به این ترتیب دست‌کم چهار زندانی با تابعیت سوئدی در زندان‌های ایران محبوس‌اند.

آیا احتمال آزادی اسدی پیش از پایان دوره محکومیت او وجود دارد؟

بر اساس رویه‌ای که دولت‌های اروپایی پیش از این در برابر جمهوری اسلامی داشته‌اند، احتمال اینکه اسدی پیش از به پایان رساندن دوره محکومیت خود آزاد شود و به ایران برود، زیاد است. اسدی از زمان دستگیری توسط پلیس تاکنون نزدیک به چهار سال است که در زندان به سر می‌برد و یک‌پنجم دوره محکومیت خود را عملا طی کرده است.

دولت بلژیک این صلاحیت را دارد که اسدی را پیش از پایان دوره محکومیتش مورد عفو قرار دهد، یا وی را به صورت مشروط آزاد و اجازه خروج وی از این کشور را صادر کند. احتمال اینکه وی در معامله‌ای با جمهوری اسلامی زودتر از موعد آزاد شود، کاملا محتمل است و امکان قانونی آن هم برای دولت بلژیک وجود دارد.

این پرونده سه محکوم ایرانی‌الاصل دیگر هم دارد که همچون اسدی متهم درجه اول نیستند. احتمال اعطای عفو به آن‌ها یا آزادی مشروط کاملا بستگی به نظر دولت بلژیک دارد و دادن عفو احتمالی به اسدی یا آزادی مشروط وی به این معنی نیست که دیگر متهمان پرونده هم قطعا از این امتیاز برخوردار خواهند شد.

آیا حمید نوری در حین محاکمه آزاد می‌شود؟

احتمال اینکه نوری پیش از پایان محاکمه خود آزاد شود، نزدیک به صفر است. تا زمان تکمیل روند قضایی و تصمیم دادگاه درباره وی، دولت سوئد هیچ اختیاری برای اعطای عفو و آزادی وی ندارد. این امکان تنها پس از اعلام حکم محکومیت وی در دادگاه ممکن است، میسر باشد؛ اما از آنجا که نوری به جنایات جنگی و قتل عمد متهم است، عفو و آزادی وی برای دولت دارای هزینه اعتباری بسیار بسیار سنگینی است.

دستگیری نوری در سوئد بر اساس اصل «صلاحیت جهانی» انجام شد که به نظام‌های قضایی پیشرو و عادلانه اجازه می‌دهد، افرادی را که مظنون یا متهم به ارتکاب جنایت‌های بزرگ بین‌المللی همانند جنایات جنگی هستند، دستگیر و برای اجرای عدالت جهانی درباره آن‌ها، ایشان را به محاکمه بکشاند. اصل صلاحیت جهانی به این دلیل به کشورهای دیگر اختیار می‌دهد، افرادی را که در داخل خاک خودشان مرتکب جنایت نشده‌اند، دستگیر کنند که اصل «عدالت جهانی» را گسترش داده باشد. از این رو در صورتی که نوری به این اتهام در دادگاه محکوم شود، دولت سوئد مسیری بسیار سخت برای عفو و اعطای آزادی به وی دارد.

اگر سوئد نوری را عفو کند، چه می‌شود؟

در صورت چنین تصمیمی قبل از آنکه دوره محکومیت احتمالی نوری طی شده باشد، شاکیان می‌توانند از تصمیم دولت سوئد در اعطای آزاد یا عفو وی به نهاد قضایی بالاتر یعنی به دادگاه اروپایی حقوق بشر شکایت و در آنجا راه فرار احتمالی نوری از اجرای عدالت را مسدود کنند.