اینکه هر حزبی در هر کجای جهان حق دارد بر طبق اساسنامه و مرامنامه خود آیین نامه انتخاب رهبر حزب را تعیین و اجرایی کند اصلا و ابدا روش عجیبی نیست. حال تعداد اعضای آن حزب می تواند چند هزار نفر باشد یا چند ده میلیون نفر که سوای عوامل لُجستیکی تاثیری در گزینش رهبر حزب ندارد. اینکه یک حزب ١٦ هزار عضو دارد یا ١٦٠ هزار عضو اصلا و ابدا عجیب نیست.

بر خلاف تیتر جنجالی اما غلط انداز بی بی سی فارسی تحت عنوان "روش عجیب انتخاب نخست ‌وزیر جدید بریتانیا" باید گفت فقط و فقط اکثریت مجلس عوام بریتانیا حق انتخاب نخست وزیر را دارد. دموکراسی حکم می کند هر حزبی که اکثریت پارلمانی (۵٠ درصد بعلاوه ١) را کسب کند, رهبر آن حزب میتواند نخست وزیر بشود. در سیستم پارلمانی بریتانیا که یک سیستم ریاستی نیست, رئیس قوه مجریه توسط آرای مستقیم مردم انتخاب نمی شود, بلکه توسط اکثریت اعضای پارلمان انتخاب می شود.

قریب به ۵۵ درصد نمایندگان فعلی مجلس عوام بریتانیا متعلق به حزب محافظه کار هستند. در نتیجه رهبر منتخب حزب محافظه کار عملا بعنوان نخست وزیر انتخاب خواهد شد. حزب مخالف کارگر که اکنون قریب به ۳١ درصد کرسی های مجلس عوام را تصاحب کرده است حق دارد با همراهی دیگر نمایندگان مجلس رای عدم اعتماد به نخست وزیر بدهد. اما این امر در عمل ممکن نیست زیرا حزب محافظه کار اکثریت مجلس را دارد.

در نتیجه تیتر بی بی سی فارسی تحت عنوان "روش عجیب انتخاب نخست ‌وزیر جدید بریتانیا؛ چرا فقط ۱۶۰ هزار نفر جانشین بوریس جانسون را انتخاب می‌کنند" همانند ادعاهای هدفمند خبرگزاری فارس و تسنیم و روزنامه جوان و کیهان و رجانیوز و غیره گمراه کننده و نادرست است. زیرا بر خلاف ادعاهای دروغین رسانه های جمهوری اسلامی ۱۶۰ هزار نفر عضو حزب محافظه کار, حق انتخاب مستقیم نخست وزیر را ندارند, بلکه آنها حق انتخاب رهبر حزب خود را دارند و بس! این نوع انتخاب و تغییر در زمانهایی که حزب محافظه کار در قدرت نبوده نیز اتفاق افتاده و ربطی به انتخاب نخست وزیر" نداشته و ندارد. اما از آنجایی که در شرایط فعلی حزب محافظه کار اکثریت پارلمانی را داراست, و با توجه به اینکه موعد انتخابات سراسری مجلس عوام تا ژانویه سال ۲٠۲۵ میلادی فرا نمی رسد؛ طبیعتا تا آن زمان رهبر منتخب حزب محافظه کار توسط اکثریت مجلس عوام بریتانیا (یعنی حزب محافظه کار) بعنوان نخست وزیر معرفی و منتخب می شود. در نتیجه این پروسه اصلا و ابدا شیوه غیر دموکراتیک یا بقول بی بی سی امر عجیب و غریبی نیست که با دموکراسی پارلمانی در تضاد باشد. صد البته در یک سیستم پارلمانی مثل بریتانیا احزاب مخالف هم کاملا آزاد هستند تا نخست وزیر خود را معرفی کنند (که عملا نمی کنند چون اکثریت را ندارند) و یا با هم ائتلاف کنند و رای عدم اعتماد به نخست وزیر حزب محافظه کار بدهند (باز هم موفق نخواهند شد چون در اقلیت هستند).

متاسفانه بی بی سی فارسی که ظاهرا نسبت به انتقاد حساسیت و آلرژی دارد, حداقل در برخی از موارد از جمله درباره ایران و بریتانیا، به صورت روشن و شفاف پروسه ها و فرایند ها را توضیح نمی دهد. این ابهام و آشفتگی ممکن است باعث تقویت ذهنیت منفی کسانی بشود که شبانه روز توسط رسانه های جمهوری اسلامی بمباران خبری می شوند مبنی بر اینکه دموکراسی در بریتانیا وجود ندارد و اینکه در "جمهوری اسلامی" بیش از ١٨ میلیون نفر رئیس دولت را انتخاب می کنند؛ اما در بریتانیا فقط ١٦٠ هزار نفر حق انتخاب رئیس دولت را دارند.

لذا این نوع گزارش جنجالی و سردرگم ممکن است باعث گمراهی و "بد راهنمایی" کردن آن دسته از مخاطبان بشود که با سیستم سیاسی و پارلمانی بریتانیا آشنایی ندارند و اخبار خود را از مراجع و منابع جمهوری اسلامی دریافت می کنند. نگارنده هرگز عضو حزب محافظه کار نبوده و نیستم و سنخیتی چندانی با این حزب ندارم. اما هدف از نگارش این مطلب روشنگرانه, اطلاع رسانی شفاف در باره فرایندها و سیستم سیاسی بریتانیا می باشد. امیدوارم بی بی سی فارسی در آینده با اتکا به فرهنگ نقدپذیری و به دور از "روزنامه نگاری زرد" جهت جلب توجه, ساختار سیاسی و مفاهیم پروسه های متمایز انتخاباتی (درون حزبی و یا پارلمانی و ملی) را برای مخاطبین خود که اغلب با سیستم سیاسی بریتانیا آشنایی کامل ندارند با بیان ساده و سلیس به زبان شفاف و آگاه کننده توضیح دهد تا مورد سوء برداشت و سوء استفاده رسانه های جمهوری اسلامی قرار نگیرد.

عبدالستار دوشوکی

مرکز مطالعات بلوچستان ـ لندن

دوشنبه ١٤ شهریور ١٤٠١