صدای آمریکا - یائیر لاپید، نخست وزیر اسرائیل، روز یکشنبه و ساعاتی پیش از سفر به آلمان گفت کارزار اسرائیل برای متوقفکردن تلاشها بهمنظور احیای برجام و برداشتن تحریمهای ایران علائم اولیه موفقیت را نشان داده است.
او اما گفت: «هنوز راه درازی در پیش است، اما نشانههای دلگرمکنندهای وجود دارد.»
به نوشته جروزالم پست، لاپید گفت برای رسیدن به موضعی مشترک با آلمان در برابر جمهوری اسلامی ایران به برلین میرود.
اسرائیل بارها مخالفت خود را با احیای برجام اعلام کرده است.
مذاکرات احیای برجام از جمله بر سر درخواست ایران برای پایان دادن به پرونده بررسیهای آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد ذرات کشف شده اورانیوم در چند سایت از پیش گزارش نشده، به بنبست رسیده است.
آژانس گفته است که از پایان دادن به تحقیقات تا پیش از دریافت پاسخی معتبر و قانع کننده از ایران درباره منشا اورانیوم پیدا شده در آن سایتها خودداری میکند.
لاپید همچنین گفت که اسرائیل اجازه نمیدهد که سوریه محلی برای انتقال سلاح «به سازمانهای تروریستی» و «استقرار پایگاههای ایرانی یا پایگاههای شبهنظامی در مرزهای شمالی» اسرائيل شود.
با وجود مخالفت اسرائيل با احیای برجام، دولت آمریکا، و متحدان اروپایی آن احیای این توافق را بهترین مسیر برای بازداشتن جمهوری اسلامی از دستیابی به سلاح هستهای میدانند. پس از خروج آمریکا از برجام در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ، دولت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، تلاشها برای احیای آن را آغاز کرد.
شکست مذاکرات اتمی به دلیل همگامی اروپا و آژانس بینالمللی انرژی اتمی با اسرائیل یا به خاطر زیادهخواهی و پنهانکاری جمهوری اسلامی؟!
کیهان لندن - ساعاتی پس از آنکه دولتهای فرانسه، آلمان و بریتانیا در بیانیهای مشترک به مقامهای جمهوری اسلامی هشدار دادند که «باید بگویید اورانیومهای غیرمجاز را کجا مخفی کردید» سخنگوی وزارت خارجه رژیم ایران گفت «اروپاییها نباید وارد فاز تخریب روند دیپلماتیک شوند.»
ناصر کنعانی ۱۹ شهریور این بیانیه را «غیرسازنده» و «خلاف حُسن نیت» خواند و گفت اروپاییها باید «برای ارائه راه حل جهت پایان دادن به اختلاف نظرهای معدود باقیمانده نقش فعالتری ایفا کنند.»
این مقام وزارت خارجه جمهوری اسلامی همچنین عنوان کرد «باعث تاسف است که سه کشور اروپایی با این بیانیه نسنجیده، گام در مسیر رژیم صهیونیستی مبنی بر شکست مذاکرات گذاشتهاند و بدیهی است در صورت تداوم چنین رویکردی، باید مسؤلیت نتایج آن را نیز بپذیرند.»
دولتهای فرانسه، آلمان و بریتانیا پس از ماهها مماشات با جمهوری اسلامی به امید آنکه پس از لغو تحریمهای جمهوری اسلامی بخشی از کمبود نفت و گاز در اروپا پس از آنکه جمهوری اسلامی بستهی پیشنهادی جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را با اگر و مگر و پافشاری بر زیادهخواهیهای خود نپذیرفت، لحن خود را تغییر دادند.
سه کشور اروپایی در بیانیهای اعلام کردند جمهوری اسلامی متأسفانه بجای استفاده از فرصت برای توافق به گسترش برنامه هستهای خود که «فاقد توجیه غیرنظامی» است ادامه داده و در مورد ذرات اورانیوم کشف شده در تأسیسات اتمی اعلام نشده پاسخ قانعکنندهای به آژانس نداده است.
جمهوری اسلامی توافق اتمی را مشروط به بسته شدن تحقیقات آژانس در مورد وجود مواد رادیواکتیو در سایتهای مریوان، تهران و ورامین کرده است. آمریکا نیز توافق را منوط به برچیده شدن بخش عمدهای از پروژههای اتمی جمهوری اسلامی و بازرسیهای دائمی آژانس از تأسیسات اتمی نظامی کرده است.
علاوه بر این به نظر میرسد انگیزههای دولت جو بایدن و تیم سیاست خارجی او برای دستیابی به توافق با جمهوری اسلامی به شدت کاهش یافته است. در همین ارتباط مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در گزارشی که ۱۶ شهریور منتشر شد نوشته است که آمریکا در روند مذاکرات هستهای «سردرگم» شده و با همین پیشفرض به بررسی علل و ابعاد «سردرگمی» ایالات متحده پرداخته است.
در این گزارش با اشاره به «کاهش محبوبیت جو بایدن در آمریکا» آمده با توجه به افزایش ضریب نفوذ جمهوریخواهان در معادلات سیاسی آمریکا به ویژه در آستانه برگزاری انتخابات میاندورهای ماه نوامبر بایدن در موقعیت بسیار شکننده و سخت قرار گرفته و امکان کوتاه آمدن در مقابل جمهوری اسلامی را ندارد.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی نیز یکی از دلایل اصلی آشفتگی در دولت بایدن برای توافق با جمهوری اسلامی را مجموعهای از فشارهای اسرائیل معرفی کرده است.
رسانههای حکومتی در ایران مینویسند بیانیه تند سه کشور اروپایی علیه جمهوری اسلامی و تکرار ادعاهای رافائل گروسی مدیرکل آژانس و خط و نشان کشیدن علیه تهران است.
پایگاه خبری «نور نیوز» وابسته به «شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی» در گزارشی با عنوان «همافزایی رژیمصهیونیستی و مدیرکل آژانس برای جلوگیری از توافق» مینویسد «در حالی که رژیم صهیونیستی با پیگیری برنامه سیاسی و رسانهای گسترده، تلاش همهجانبهای را برای ایجاد مانع در مسیر به نتیجه رسیدن مذاکرات رفع تحریمها در دستور کار دارد، گروسی با انتشار مجدد گزارشهای جهتدار نقش مکمل خود در این فضا را به خوبی پیگیری میکند.»
یائیر لاپید نخستوزیر اسرائیل یک هفته پیش از این اعلام کرد کارزاری فشرده برای جلوگیری از توافق احیای برجام آغاز شده است. او پیشتر نیز گفته بود تا حدود زیادی فشارهای اسرائیل برای متوقف کردن توافق غربیها با جمهوری اسلامی نتیجه داده اما فشارها همچنان ادامه خواهد داشت.
مؤسسه «کویینسی» که تریتا پارسی از اعضای پیشین نایاک در آن فعال است در گزارشی با اشاره به اینکه احتمال «احیای برجام» بسیار کاهش پیدا کرده نوشت «اسرائیل از هر روشی برای نابودی برجام استفاده میکند» و «بیش از هر زمان دیگری به هدف خود نزدیکتر شده است.»
منابع اروپایی پیش از این گفته بودند احتمالاً مذاکرات برجام تا پیش از انتخابات میاندورهای کنگره آمریکا که اواسط آبانماه برگزار میشود به نتیجه نخواهد رسید.
طبق قوانین آمریکا کنگره باید طی ۳۰ روز برای بررسی هرگونه توافقی که منجر به برداشته شدن تحریمها علیه رژیم ایران میشود زمان داشته باشد. با توجه به اینکه مخالفتها در آمریکا در مورد برجام به اوج خود رسیده بعید به نظر میرسد که «احیای برجام» در شرایط کنونی عملی شود. ضمن اینکه پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات کنگره شرایط را برای جمهوری اسلامی از آنچه هست پیچیدهتر خواهد کرد.
برخی تحلیلگران بیانیه ۱۰ سپتامبر سه کشور اروپایی را اعلام ضمنی شکست مذاکرات احیای توافق اتمی و «مرگ برجام» ارزیابی کردهاند.