هدی رئوف - ایندیپندنت فارسی
بهره‌جویی از فرصت‌ها و چالش‌های پیش‌رو، سیاستی است که جمهوری اسلامی ایران همواره آن را دنبال می‌کند. به همین ترتیب، جمهوری اسلامی از آغاز درگیری بین حماس و اسرائيل، با تاکید بر اینکه هیچ ارتباطی با عملیات نظامی حماس ندارد، موضعش را در قبال عملیات طوفان‌الاقصی اعلام کرد، اما این رژیم مایل است برای حفظ موقعیتش به‌عنوان حامی گروه‌ها و جنبش‌های مسلح در منطقه، از عملیات حماس علیه اسرائيل ستایش و تمجید کند.
درحالی‌که جمهوری اسلامی ایران و متحد لبنانی آن، حزب‌الله، پیوسته اصرار می‌کنند که هیچ نقشی در عملیات حماس نداشته‌اند، موضع رسمی آن‌ها درقبال عملیات نظامی اسرائيل به نوار غزه که از آغاز آن نزدیک به دو ماه می‌گذرد، صرفا به تقبیح و شعار محدود می‌شود. این موضع‌گیری نه‌تنها از بار سنگین جنگی که غیرنظامیان در نوار غزه به دوش می‌کشند نکاسته، بلکه حماس را در میدان نبرد با اسرائيل و ایالات متحده تنها گذاشته است.
موضع جمهوری اسلامی ایران عمدتا با گرم‌شدن روابط تهران و واشنگتن مرتبط است، از این‌رو بر اساس محاسبات سود و زیان، در حال حاضر حمایت نکردن از حماس برایشان سود بیشتری به همراه دارد، در حالی که مداخله برای حمایت از حماس، می‌توانست آسیب شدیدی به آن‌ها برساند، به‌ویژه با توجه به اینکه از آغاز درگیری در غزه، جامعه جهانی همسویی خود را با اسرائيل اعلام کرده و از عملیات نظامی خشونت‌آمیز آن علیه حماس حمایت کرده است.
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
البته بخشی از دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران، تداوم کاهش تنش بین تهران و واشنگتن و به‌دست‌آوردن ۱۰میلیارد دلار از پول‌های مسدودشده است. براساس معافیت تحریمی که رئیس‌جمهوری آمریکا در ژوئیه گذشته تمدید کرد، ایران توانست چهار میلیارد دلار را به‌عنوان بخشی از پول فروش گاز به عراق، از طریق بانک‌های قطر دریافت کند. افزون برآن، قرار است در نتیجه توافق مبادله زندانیان آمریکایی، تهران ۱۰ میلیارد دلار دیگر نیز از بانک‌های کره‌جنوبی به دست آورد.
با توجه به موارد فوق و علاوه بر اینکه اسرائیل هیچ اقدام تلافی‌جویانه‌ای علیه ایران انجام نداد، تهران توانست با فاصله‌گرفتن از حماس، خودداری از حمایت آن و ادامه سیاست احتیاط در قبال حوادث غزه، دستاوردهای بزرگی کسب کند.
با این حال، به‌نظر می‌رسد تهران نمی‌خواهد به آنچه تا‌کنون به دست آورده است، بسنده کند، به همین دلیل سعی دارد با اشاره‌های تلویحی و نمایش قدرت در برابر واشنگتن و تل‌آویو دستاوردهای بیشتری کسب کند. تهران به‌دنبال بزرگ‌نمایی قابلیت‌های نظامی‌اش در برابر آمریکا و اسرائيل است و با ارائه پیام‌هایی می‌خواهد نشان دهد که اگر بخواهد می‌تواند توانایی‌های نظامی جدید و پیشرفته‌ای را در اختیار گروه‌های شبه‌نظامی در سوریه، عراق، حوثی‌های یمن و حتی حماس قرار دهد.
ربوده‌شدن کشتی باری اسرائيلی به‌دست حوثی‌ها در دریای سرخ و رونمایی از موشک مافوق صوت جدید که ایران مدعی است می‌تواند اهدافی را در فاصله ۱۴۰۰ کیلومتر هدف قرار دهد، بخشی از این قدرت‌نمایی است.
با توجه به تحولاتی که در غزه جریان دارد، این اقدام، جز اینکه بیانگر افزایش توان نظامی ایران باشد، مفهوم دیگری ندارد؛ در غیر این صورت، چرا رونمایی از این موشک درحالی انجام می‌شود که منطقه در آتش جنگ می‌سوزد و ایران خود درقبال درگیری در غزه، سیاست محتاطانه‌ای را دنبال می‌کند؟
در واقع، ایران می‌خواهد با نمایش قدرت نظامی غیرمتعارف، به‌ویژه قابلیت‌های موشکی پیشرفته، نشان دهد که این توانایی نظامی می‌تواند در دسترس متحدانش قرار گیرد و به تهدیدی جدی برای اسرائیل تبدیل شود. افزون براین، تهران قصد دارد این پیام را برساند که می‌تواند گروه‌های شبه‌نظامی مانند حوثی‌ها را آزاد بگذارد تا امنیت و ثبات ناوبری دریایی را تهدید کنند. درنتیجه، واشنگتن ناگزیر می‌شود با ارائه مشوق‌ها و معافیت‌های بیشتر و آزادسازی مبالغ بیشتری از پول‌های مسدودشده ایران در سایر بانک‌ها، جمهوری اسلامی ایران را برای مداخله یا حمایت نکردن از متحدانش تشویق کند تا تهران همچنان به سیاست بی‌طرفی‌اش ادامه دهد.
البته سخنان رئیس‌کل بانک مرکزی ایران در کمیسیون اقتصادی مجلس خبرگان رهبری مبنی‌بر اینکه بخش دیگری از پول‌های بلوکه‌شده ایران به‌زودی آزاد می‌شود، می‌تواند مصداق بارز این واقعیت باشد، به‌ويژه اینکه ایران می‌تواند در سایه موافقت دولت بایدن با تمدید معافیت از تحریم‌ها، به دست‌کم ۱۰میلیارد دلار دیگر از وجوه مسدودشده در عراق دسترسی پیدا کند. در نتیجه، هزینه سنگین این رویکرد را غزه می‌پردازد، اما منافع آن را جمهوری اسلامی ایران به جیب می‌زند و این بخشی از بهره‌برداری‌های مداوم جمهوری اسلامی از مسائل جهان عرب است.
