ایندیپندنت فارسی - داریوش معمار
حسن اکبری، معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، از افزایش تمایل مردم ایران به نگهداری از حیوانات وحشی در خانه طی سالهای اخیر خبر داد.
حسن اکبری روز یکشنبه ۵ آذر در نخستین نشست هماندیشی مدیریت و پیشگیری از قاچاق گونههای حیات وحش با اعلام اینکه ایران یکی از ۲۰ کشور مهم دنیا از نظر تنوع زیستی است، هشدار داد با توجه به افزایش تمایل افراد برای نگهداری از این گونهها، ضرورت پیشگیری و فرهنگسازی در خصوص حفاظت از حیات وحش بیش از گذشته احساس میشود.
به گفته معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، کاهش جمعیت حیات وحش ایران از حدود ۷۰ سال پیش آغاز شد که بیشتر تحت تاثیر عواملی مانند تخریب زیستگاهها، تغییرات اقلیمی و شکار غیرمجاز است.
اگرچه تمایل به نگهداری از حیوانات مختلف در ایران سابقهای طولانی دارد، روند انتخاب حیوان خانگی طی دهههای اخیر از گونههای مختلف پرندگان مانند مرغ عشق، مرغ مینا یا انواع طوطی سخنگو به سمت پرندگانی رفته است که اساسا برای زندگی در اسارت خانگی مناسب نیستند.
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
در سالهای اخیر نگهداری از جغد، کلاغ، شاهین و عقاب در منازل ایرانیان افزایش معناداری داشته که نشان میدهد برخی افراد بیش از آنکه به دنبال لذت بردن از همزیستی با حیوان خانگی باشند، به دنبال نمایش و متمایز شدن به این واسطهاند.
در این میان، علاقه به نگهداری از انواع گربهسانان و سگسانان در خانه نیز افزایش چشمگیری داشته است و پس از افزایش تقاضا برای نگهداری سگهایی که به دلیل نژادشان زندگی آنها در آبوهوای ایران سخت است، این روزها از نگهداری توله پلنگ، توله شیر، روباه و گرگ هم گزارشهایی وجود دارد.
به گفته فعالان محیط زیست، برخی افراد به دلیل غیرقانونی بودن تردد با این گونهها در سطح شهر، آنها را در شرایطی نامناسب و بدون فضای کافی در آپارتمان نگهداری میکنند. اما مسئله تنها به این نوع نگهداری از گونههای حیوانات وحشی در ایران ختم نمیشود و برخی چهرههای سرشناس هنری و ورزشی ایران نیز در رقابت بر سر نگهداری از حیوانات گونههایی را برگزیدهاند که به هیچ عنوان مناسب نگهداری در شرایط آپارتمانی و خانگی نیستند.
نگهداری از کروکودیل و گاندو تا انواع مارهای بزرگ مانند مار کبری و پیتون و حتی نگهداری از توله خرس در باغها و ویلای اختصاصی طی سالهای اخیر خبرساز شده است. انتشار تصاویری از چهرههایی که مدعی نگهداری توله شیر در خانهاند، سبب شده است فعالان حقوق حیوانات خواستار دخالت دستگاههای نظارتی شوند.
در سالهای اخیر جدا از چهرههای سرشناس هنری و ورزشی، اخباری مبنی بر نگهداری حیوانات وحشی در ویلاهای شهرکهای «باستی هیلز» و «کلارک» و منطقه لواسان و دماوند تهران که محل سکونت برخی چهرهها و وابستگان سرشناس سیاسی و اقتصادی است، نیز منتشر شده است که نشان میدهد اگر افراد در ایران امکان مالی لازم را داشته باشند، گونه جانوری نیست که نتوان برای نگهداری در این خانههای چند صد میلیاردی خریداری کرد.
به نظر میرسد مفهوم حیوان خانگی برای ایرانیها تغییر کرده است. به طور مثال لادن طباطبایی از رتیل خانگیاش به نام فرنگیس رونمایی کرده است و آشا محرابی عکسی از جوجه تیغیاش منتشر میکند. این جدا از افرادی همچون مهران مدیری با مار پیتون مشهورش یا تصاویر علی زندوکیلی کنار یک توله شیر است.
با وجود نگهداری از حیوانات وحشی نامتعارف در خانه، نگهداری از ایگوآنا، توکا، طوطیهای بزرگ ماکادو، کوسه ماهی، انواع میمونها و انواع سگهای شکاری غولپیکر معمولی به نظر میرسند.
البته برخی چهره ادعا کردهاند این تصاویر صرفا تبلیغاتیاند و این حیوانات غیرمعمول به صورت دائم در خانه هنرمندان و ورزشکاران ایرانی نگهداری نمیشوند، اما به هر حال انتشار چنین تصاویری سبب میشود مردم عادی هم مشتاق نگهداری نمونههای مشابهی شوند که بازار قاچاق حیوانات غیرخانگی در ایران را رونق میبخشد.
اگر زمانی خیابان مولوی تهران مرکز فروش انواع حیوانات قاچاق بود، این روزها برخی پتشاپهای سطح شهر و همچنین مراکز زیرزمینی در مناطق مختلف ایران در صورت داشتن معرف مورداعتماد، ویترینی از انواع حیوانات را نشان میدهند که حتی زیستگاه برخی از آنها در ایران نیست و مشخص نیست از چه طریقی به داخل ایران قاچاق شدهاند. این مسئلهای حتی خطر انقراض گونههایی همچون سنجابهای زاگرس را هم تشدید کرده است.
در مواردی هم چهرههای نزدیک به نهادهای مختلف حاکمیتی مانند فردی مشهور به حسن رعیت باغ وحشی غیرقانونی و خصوصی ایجاد کردهاند که به گفته شاهدان، در آن حیواناتی دیده شده است که بیشترشان فاقد مجوزهای نگهداری از نهادهای مربوطهاند.
در این میان اگرچه تحریمها و تخصیص نیافتن ارز برای واردات غذای مخصوص حیوانات هزینه نگهداری حیوانات خانگی را در سالهای اخیر افزایش داد، تمایل به نگهداری از انواع حیوانات سبب میشود برخی افراد حاضر باشند برای نگهداری از حیواناتی که غذا، دارو و اقلام موردنیاز آنها در بازارهای ایران موجود نیست و مستلزم واردات غیر رسمی به ایران است، هزینههای چند ۱۰ میلیونی در ماه بپردازند.
در روزهای اخیر نیز انتشار تصاویری از جابهجایی غیر اصولی و منجر به آزار حیوانات مختلف در شهرهای ایران موجب اعتراض مدافعان حقوق حیوانات شده و نشاندهنده عادی شدن قاچاق و خریدوفروش غیرقانونی و زیرزمینی حیوانات است. انتقال طاووس در کارتن میوه و قرار دادن چندین میمون در یک قفس کوچک مخصوص نگهداری پرندگان هرکدام شکلی از آزار حیواناتاند.
با وجود آنکه در جمهوری اسلامی قوانینی علیه نگهداری از حیوانات وحشی تصویب شده، افراط در میل به نمایش دادن سبک زندگی متفاوت میان طبقهای خاص چنان گسترش یافته که در بسیاری موارد باعث آزار حیوانات و نگهداری آنها در شرایط غیراستاندارد شده است و بعضی افراد گمان میکنند داشتن توان مالی کافی برای آنها حق آزار و اذیت حیوانات وحشی و دور کردن آنها از زیستگاه طبیعیشان را فراهم میآورد.