کیهان لندن - قیمت دلار در حالی روز سه‌شنبه دهم بهمن‌ماه از مرز ۶۰ هزار تومان عبور کرد که موجی از انتقادها از سوی رقبای ابراهیم رئیسی متوجه دولت و بانک مرکزی شده است. بر اساس گزارش‌ها جوّ امنیتی بر بازار آزاد ارز حاکم شده و همزمان بانک مرکزی با ارزپاشی تلاش دارد قیمت دلار را در روزهای آینده کاهش دهد.
روز سه‌شنبه دهم بهمن‌ماه قیمت ارز در بازار آزاد ایران رکوردهای تازه‌ای ثبت کرد و قیمت هر دلار آمریکا به بیش از ۵۹ هزار تومان رسید. پوند بریتانیا یک رکورد تاریخی در تاریخ اقتصاد ایران ثبت کرد و به بیش از ۷۳ هزار تومانی رسید. درهم امارات، کانال ۱۶ هزار تومانی را فتح کرده و یورو در آستانه ورود به کانال ۶۴ هزار تومانی قرار گرفت.
دلار ۶۰ هزار تومانی با واکنش برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی روبرو شد. از جمله حسینعلی حاجی دلیگانی با انتقاد از عملکرد بانک مرکزی گفت: «رئیس کل بانک مرکزی باید به فوریت به موضوع افزایش نرخ دلار ورود کرده و تدابیر درستی را در این بخش اتخاذ کنند، چراکه اگر اقدامات لازم در مقطع ابتدایی جهش و صعود نرخ دلار صورت پذیرد و این موضوع درمان و نرخ دلار به وضعیت ۱۰ روز قبل بازگردد، حتما تاثیرات آن برای بازار آسیب رسان نخواهد بود، اما اگر افزایش نرخ دلار به ۶۰ هزار تومان ماندگار شود، طبیعتا این موضوع همه وضعیت اقتصادی کشور را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد.»
این نماینده مجلس شورای اسلامی تأکید کرده که «ماندگاری افزایش نرخ دلار به ۶۰ هزار تومان حتی می‌تواند قیمت کالا‌هایی که ارتباطی با دلار ندارد را افزایش دهد. همچنین این موضوع می‌تواند یک گرانی قیمتی در جامعه را رقم بزند، بنابراین دولت باید به سرعت به این موضوع ورود کند.»
ذبیح‌الله اعظمی ساردوئی عضو کمیسیون کشاورزی، دیگر نماینده مجلس است که در واکنش به افزایش قیمت دلار گفته «مردم و نمایندگان از دولتمردان اقتصادی و سیاسی و نظارتی کشور انتظار دارند قیمت دلار را ثابت نگه دارند تا قیمت دیگر کالاهای اساسی از افزایش آن تاثیر نپذیرد، درواقع مانع از اثرگذاری مسائل سیاسی و منطقه‌ای بر قیمت ارز و به دنبال آن اقتصاد و معیشت مردم شوند.»
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی افزوده که «به یقین بخشی از تولید در کشور مانند حوزه کشاورزی نیازمند واردات بذر، کود و سم و دیگر محصولات است، بنابراین تهیه این اقلام -که برای تامین معیشت مردم ضروری است- از قیمت ارز تاثیر می‌پذیرند، با هدف تامین معیشت مردم ضروری است اما بالا رفتن قیمت دلار به این مهم خدشه وارد می‌کند، ضمن آنکه بازار معطل دولت یا تعزیرات برای کنترل قیمت نخواهد شد و قیمت‌ها توسط خودشان بالا و پایین می‌شود.»
افزایش قیمت ارز به دلیل مشکلات موجود در اقتصاد کشور قابل پیش‌بینی بود اما در روزهای گذشته خبرهای سیاسی از جمله تنش‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی سبب تحریک بیشتر قیمت‌ها در بازار ارز شد.
برخی تحلیلگران معتقدند خبرهایی درباره مواضع جدید دولت بایدن نسبت به جمهوری اسلامی سبب تحریک بیشتر در بازار ارز و طلا طی روز سه‌شنبه شده است.
بعد از کشته و زخمی شدن تعدادی از نظامیان آمریکایی مستقر در اردن در حمله پهپادی گروه‌های نیابتی وابسته به جمهوری اسلامی، مقامات ارشد ایالات متحده در کاخ سفید جلسه امنیتی برگزار کردند. در این جلسه و همچنین خارج از کاخ سفید از سوی اعضای کنگره برای اینکه چه پاسخی مناسب اقدامات جمهوری اسلامی علیه نیروی‌های آمریکاست پیشنهادات و سناریوهای مختلفی مطرح شد. بر اساس گزارش «بلومبرگ» یک سناریوی مطرح شده از طرف پنتاگون حمله موضعی به نقاطی در داخل ایران بدون مسئولیت‌پذیری از طرف آمریکا بوده است.
در همین حال گفته می‌شود که با فروکش کردن اخبار مربوط به کشته‌‌شدن سه سرباز آمریکایی در اردن و تهدید دولت آمریکا به واکنش متقابل، کاهشی خواهد شد.
پیشتر نیز کارشناسان اقتصادی از احتمال رسیدن دلار به ۶۰ هزار تومان در هفته‌های پایانی سال خبر داده بودند. علت مطرح شده از سوی کارشناسان «افزایش تقاضا برای ارز در هفته‌های پایانی سال» و ناتوانی بانک مرکزی در ارزپاشی متناسب با افزایش تقاضا بود.
کامران ندری اقتصاددان نیز در یادداشتی در وبسایت «خبر آنلاین» درباره ریشه افزایش قیمت ارز در روزهای گذشته نوشته که «نرخ ارز یکی از عوامل کلیدی در تعیین نرخ تورم در اقتصاد است و بانک مرکزی نیز در این مدت تمام تلاش خود را برای پایین آوردن نرخ رشد نقدینگی بکار گرفته و دیگر پایین آوردن نرخ رشد نقدینگی بیشتر از این خیلی سخت و دشوار است، با فرض اینکه اگر به سختی بتوانیم رشد نقدینگی را زیر ۲۵ درصد هم بیاوریم الان مسئله کلیدی برای اقتصاد و کنترل تورم مسئله مهار نرخ ارز است که بنظر می رسد فعلا مدیریت اینکار خیلی سخت و دشوار شده است.»
کامران ندری معتقد است که «ایران باید به نحوی بتواند بحث مناقشات منطقه ای و اتهامات ضد ایرانی را مدیریت و مهار کند تا جلوی تبعات منفی این فشارها گرفته شود.»
این اقتصاددان افزوده که «الان، حتی تبلیغات رسانه های غربی درباره احتمال درگیری با ایران هم اوج گرفته، سوای اینکه آرزوی تندروهای غربی برای کشاندن ایران به باتلاق جنگ، محقق شود یا خیر، نکته پابرجا اینجاست که آمریکا و متحدان عربی آن، از تلاش برای تزریق سم بیشتر به دیپلماسی و تجارت ایران دست بر نخواهند داشت و متناسب با تشدید این تللاش ها، نرخ ارز هم تاثیر گرفته و صعودی خواهد شد و تنگنای مردم و اقتصاد کشورمان، فزون‌تر می‌شود.»
کامران ندری تأکید کرده که تا زمان باقی است باید تدبیری گره‌گشا اندیشید و اجرایی کرد که البته در مقایسه با حتی چند ماه پیش، کار دشوارتری شده است.
کمبود منابع ارزی در دست بانک مرکزی برای ارزپاشی در بازار، هرچند از سوی دولت تکذیب می‌شد اما وزیر اقتصاد طی سخنانی از عدم آزاد شدن منابع بلوکه شده ایران در قطر خبر داده است. این منابع حدود ۶ میلیارد دلار است که پیشتر در کره جنوبی مسدود بود و با توافق جمهوری اسلامی با دولت جو بایدن قرار بود با واسطه‌گری بانک‌های قطر به ایران منتقل شود.
احسان خاندوزی وزیر اقتصاد جمهوری اسلامی روز سه‌شنبه و در حالیکه دلار با سرعت در حال صعود بود اعلام کرد: «درباره دسترسی به منابع ارزی ایران در قطر، با وجود تعهد طرف غربی، تاخیرهایی وجود دارد. ال‌سی اول گشایش شده اما سایر ال‌سی‌ها با تأخیر مواجه شده است. امیدوارم با مذاکرات صورت گرفته، این تأخیر برطرف شود.»
از سوی دیگر کانال تلگرامی «تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی» از توجه ویژه کاربران به افزایش قیمت ارز خبر داده و نوشته که «داده‌ها نشان می‌دهد که در تلگرام و توئیتر محتوای منتشر شده با کلیدواژه دلار به بالاترین میزان خود در یک ماه اخیر اخیر رسیده است. اما این افزایش حساسیت محدود به شبکه‌های اجتماعی نیست و همانطور که در نمودارها مشخص است، جستجوی گوگلی مردم راجع به دلار در همین امروز نیز به بالاترین میزان خود در هفته اخیر، و احتمالا یک ماه اخیر، رسیده است.»
