علی‌رضا مشایخ
احتمالا در باره نقاشی رافائل با نام مکتب آتن خوانده اید. این نقاشی که در یکی از اطاقهای واتیکان و بر دیوار کشیده شده است نشانه ای از انسانهای فیلسوفی در خود دارد که جهان رنسانس را هستی بخشیده اند
مجموعه ای از فلاسفه غرب! و البته یک پیامبر ایرانی یعنی زرتشت!. در گوشه سمت چپ نیز یک فیلسوف عرب با نام ابن رشد! البته متخصصان هنر راجع به اینکه این تصویر ابن رشد هست یانه، شک دارند. ولی هیچکس در وجود نقاشی از زرتشت شک ندارد.
پیرمردی که کره زمین در دست دارد زرتشت است و جوانی که در کنار او دیده میشود خود رافائل نقاش است.
اما چگونه زرتشت در این نقاشی راه یافته است؟
آیا برای متفکران رنسانس زرتشت اهمیت داشته است؟
یکی از کسانیکه زرتشت را می‌شناخته ژمیس پلتون فیلسوف، زاده سال ۱۳۵۵ بوده که زرتشت را به فلورانسی ها می‌شناساند. پلتون یک یونانی بوده و در دوران جوانی از سوی کلیسای ارتدوکس مرتد اعلام میشود سپس با کمک دوستانش از این مجازات رهانیده شده و به میسترا (اسپارت سابق) تبعید میگرد. در سال ۱۴۳۷ به فلورانس دعوت میشود تا در شورای مشورتی نزدیکی بیزانس و کلیسای کاتولیک شرکت نماید. او در فلورانس ضمن سخنرانیهای متعدد در مییابد که فلورانسی ها اطلاعات کمی از افلاطون دارند و در عوض ارسطو تمام جهان فلسفی انجاست.
ما می‌دانیم که در ان سالها زبان یونانی در حال از بین رفتن بوده و در شهر- دولت‌های ایتالیایی و مراکز دانشگاهی از افلاطون اطلاعات جزیی وجود داشته است. در واقع آنگونه که امبرتو اکو می‌گوید تنها کتاب تیمائوس افلاطون برای غربیها شناخته شده بوده است. تلاش او برای شناساندن افلاطون، مدیسی بزرگ یعنی کوم دو مدیسی را وادار میکند که سالها بعد اکادمی افلاطون را در فلورانس برپا نماید و مارسی فی سین فیلسوف که یک افلاطونی متعصب هست را به ریاست ان بگمارد. در این میان نوشته ای از زرتشت را نیز معرفی میکند و درباره زرتشت سخنانی ایراد مینماید. بعدها که اکادمی راه میافتد و در حوالی سالهای ۱۴۶۰ به بعد تلاش فی سین در معرفی افلاطون و کمی زرتشت مباحث زیادی را حول محور این دو مطرح میکند.
فی سین تمامی کتابهای افلاطون را که هیچگاه از زبان اصلی یونانی به زبان لاتین ترجمه نشده بود ( جز تیمائوس) را ترجمه میکند و اولین ترجمه اش نیز کتابی است که منسوب به زرتشت بوده است. در واقع حتی اگر وجود پرس در جنگ با یونانیان را نیز به حساب نیاوریم وجود پیامبر ایرانی نشانه ای است از اثرات فرهنگ ایران در غرب.
پلتون اعتقاد داشت که مسیحیت اگر می‌خواهد زنده بماند باید اندیشه های خود را با زرتشت و مصریان به روز نماید.
