بی بی سی - همزمان با سفر دیپلمات‌های آمریکایی و روس به عربستان برای گفتگو در مورد پایان دادن به جنگ در اوکراین، مسکو تاکید کرده است که کشورهایی اروپایی در مذاکرات صلح نمی‌توانند نقش داشته باشند.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه که عازم ریاض شده است و قرار است روز سه‌شنبه با مقام‌های آمریکایی گفتگو کند، گفته است که در هرگونه مذاکراتی برای پایان دادن به جنگ در اوکراین، نقشی برای کشورهای اروپایی نمی‌تواند ببیند.
او کشورهای اروپایی را متهم کرد که علاقمند به ادامه جنگ هستند و گفت که آنها جایی در مذاکرات نمی‌توانند داشته باشند.
تحرکات دیپلماتیک اخیر میان مسکو و واشنگتن که ظاهرا از گرمتر شدن روابط دو طرف حکایت دارد، به شدت اوکراین و بقیه کشورهای اروپایی را که به ریاض دعوت نشده‌اند، نگران کرده است.
گروهی از رهبران اتحادیه اروپا که با نگرانی مذاکرات ریاض را دنبال می‌کنند، برای مدیریت این بحران، در پاریس تشکیل جلسه اضطراری داده‌اند.
آیا قدرت‌های اروپایی در آستانه شکستی بزرگ هستند؟
اوکراین سال‌هاست که به میدان زورآزمایی روسیه در برابر اروپا بدل شده است. و حالا با دونالد ترامپ در کاخ سفید، شرایط به سرعت به ضرر اروپا تغییر کرده، تا جایی که قدرت‌های اروپایی خود را در آستانه یک شکست جدی می‌بینند.
مذاکرات آمریکا و روسیه برای پایان دادن به جنگ اوکراین از روز سه‌شنبه در عربستان سعودی آغاز خواهد شد. اما نه تنها از نمایندگان اوکراین در این مذاکرات خبری نیست، بلکه به گفته سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، اروپایی‌ها هم هیچ جایی در این مذاکرات ندارند.
چند روز قبل‌تر، پیت هگست وزیر دفاع جدید آمریکا نیز گفت که عضویت اوکراین در ناتو «واقع‌بینانه» نیست و این کشور باید از امید پس گرفتن همه سرزمین‌هایش از روسیه دست بکشد. روسیه در حال حاضر حدود ۲۰ درصد از خاک اوکراین را در اشغال خود دارد و انتظار نمی‌رود که پوتین این سرزمین‌ها را به اوکراین پس بدهد. ترامپ می‌گوید که روس‌ها برای تصاحب این سرزمین‌ها «سربازان بسیاری را از دست داده» و احتمال بازگرداندن آنها به اوکراین «بسیار بعید» است.
موضع ترامپ و دیگر مقام‌های آمریکایی این است که آنها نگاهی «واقع‌گرایانه» به مساله جنگ اوکراین دارند و رهبران اروپایی نیز باید با این واقعیت کنار بیایند؛ واقعیتی که در نتیجه قدرت نظامی روسیه شکل گرفته است و به رغم این‌که در این واقعیت، قوانین بنیادین بین‌المللی زیرپا گذاشته شده‌اند، غیرقابل تغییر است.
در مقابل رهبران اروپایی نیز روز دوشنبه در پاریس جمع می‌شوند تا درباره این مسائل همفکری کنند. آنها به شکلی رفتار می‌کنند که گویی شرایطی اضطراری شکل گرفته و این کشورها ناچار شده‌اند به سرعت چاره‌ای بیاندیشند. این در حالی است که مواضع ترامپ در قبال اوکراین از ماه‌ها پیش از انتخابات آمریکا با شفافیت بیان شده بودند و او گفته بود که علاقه‌ای به خواباندن مچ روسیه در این جنگ ندارد.
علاوه بر این، اظهارنظرهای مقام‌های عالی‌رتبه آمریکایی نشان می‌دهد که روسیه به مهم‌ترین هدفش برای حمله به اوکراین دست یافته است: عضویت اوکراین در ناتو از هر زمان دیگری دست‌نیافتنی‌تر شده و عملا مسکو موفق شده جلوی گسترش این پیمان نظامی به سوی مرزهایش را بگیرد.
اما برای کشورهایی مانند بریتانیا و فرانسه که خود به عنوان قدرت‌های اتمی، عضو دائمی شورای امنیت هستند، پذیرش چنین شکستی آسان نیست. اگر جنگ اوکراین موجب شود که این کشور بخشی از سرزمین‌هایش را از دست بدهد، یکی از مهم‌ترین مبانی نظم سیاسی جهان که بعد از جنگ جهانی دوم شکل گرفت، زیر سوال خواهد رفت.
ضمن این‌که پیروزی روسیه در جنگ اوکراین، در ارتقای موقعیت این کشور به عنوان قدرتی مسلط و برتر در شرق اروپا، نقشی بسیار موثر بازی خواهد کرد.
چرا ترامپ عربستان را برای دیدار با پوتین انتخاب کرد؟
وقتی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، اعلام کرد که ممکن است برای مذاکره درباره راه‌های پایان دادن به جنگ اوکراین در عربستان سعودی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه دیدار کند، بسیاری از ناظران از انتخاب این کشور برای چنین نشست حساسی متعجب شدند.
ترامپ در آن زمان نه تاریخی برای این دیدار مشخص کرد و نه جزئیات بیشتری ارائه داد، اما گفت که احتمال دارد این نشست به‌زودی برگزار شود. او حتی پیشنهاد کرد که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی نیز در این نشست حضور داشته باشد.
اکنون مارکو روبیو و سرگئی لاوروف، وزرای خارجه آمریکا و روسیه به ریاض رفته‌اند تا گفت‌وگوها درباره جنگ اوکراین را در غیاب مقام‌های اوکراینی آغاز کنند و مقدمات دیدار دو رئیس جمهور را در عربستان فراهم کنند.
چرا ترامپ عربستان را برای میزبانی این مذاکرات پیشنهاد کرد؟
مکان بی‌طرف
کشورهایی مانند چین و امارات متحده عربی نیز آمادگی خود را برای میزبانی نشست ترامپ و پوتین اعلام کرده بودند.
پل سالم، معاون موسسه خاورمیانه در واشنگتن، می‌گوید: «عربستان سعودی انتخابی منطقی برای میزبانی این نشست است، زیرا موقعیت بی‌طرفی دارد.»
به گفته سالم، برگزاری این نشست در یک کشور اروپایی غیرممکن به نظر می‌رسد، زیرا اروپا در جنگ اوکراین موضعی قاطع علیه روسیه اتخاذ کرده است.
همزمان با سفر وزرای خارجه آمریکا و روسیه به عربستان، رهبران اروپایی که از حضور نداشتن اوکراین در مذاکرات آمریکا و روسیه انتقاد کرده‌اند، برای شرکت در نشست اضطراری جداگانه‌ای در پاریس آماده می‌شوند.
لاوروف در آستانه سفر به عربستان هرگونه حضور اروپایی‌ها در مذاکرات پایان دادن به جنگ اوکراین را رد کرد.
دکتر خضر ابودیا، استاد روابط بین‌الملل، معتقد است که در گذشته، شهرهایی مانند ژنو برای چنین مذاکراتی انتخاب می‌شدند، اما وخامت روابط روسیه با سوئیس و سایر کشورهای اروپایی باعث شده گزینه دیگری مانند عربستان مطرح شود.
او همچنین تاکید می‌کند که عربستان توانسته اعتماد و منافع مشترکی با پوتین ایجاد کند و از آنجا که عضو دیوان کیفری بین‌المللی نیست، مانعی برای سفر پوتین به این کشور وجود ندارد.
در سال ۲۰۲۳، دیوان کیفری بین‌المللی حکم بازداشت پوتین را به اتهام جنایات جنگی در اوکراین صادر کرد. اما ناظران معتقدند که او می‌تواند بدون نگرانی از بازداشت به عربستان سفر کند.
نقش عربستان در میانجی‌گری
عربستان سعودی از جمله کشورهایی است که در مبادله زندانیان میان روسیه و اوکراین نقش میانجی داشته و موفق شده اعتماد هر دو طرف را جلب کند.
در مبادله دیگری که اخیرا با کمک عربستان انجام شد، مارک فوگل، معلم آمریکایی، پس از بیش از سه سال بازداشت در روسیه آزاد شد.
استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، اعلام کرد که ولیعهد عربستان نقش مهمی در این آزادی ایفا کرده است.
عربستان در ماه‌های اخیر میزبان زلنسکی و پوتین بوده و گفته است که برای دستیابی به یک توافق صلح پایدار تلاش می‌کند. در همین چارچوب، ریاض یک نشست بین‌المللی در جده با حضور نمایندگان چندین کشور برگزار کرد.
انگشت تهران به ماشه هسته‌ای نمی‌رسد؛ دوست دارم از خواب برخیزم و بشنوم ایران، ایران جدیدی است
اعماق یک جنایت
