چه احتمالی درباره فعال شدن مکانیسم ماشه وجود دارد؟

با وجود خروج از برجام، دولت ترامپ در مرداد ۱۴۰۰ اعلام کرد که مکانیسم ماشه را فعال کرده، زیرا نام آمریکا همچنان به عنوان یکی از طرف‌های برجام در قطعنامه ۲۰۱۵ ذکر شده است.

اما تمام طرف‌های باقی‌مانده توافق، یعنی ایران، آلمان، فرانسه، بریتانیا، روسیه و چین، به شورای امنیت اعلام کردند این اقدام آمریکا را به‌رسمیت نمی‌شناسند.

تقریبا همه اعضای غیردائم وقت شورای امنیت نیز با آن مخالف بودند و مکانیسم ماشه در آن زمان به‌طور رسمی فعال نشد.

در حال حاضر، بریتانیا، فرانسه و آلمان به‌طور جدی به فعال‌سازی مکانیسم ماشه فکر می‌کنند.

اکنون چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟

با انقضای قطعنامه شورای امنیت در ۲۶ مهر ۱۴۰۴ (۱۸ اکتبر ۲۰۲۵)، فرصت فعال‌سازی مکانیسم ماشه نیز از بین خواهد رفت.

دونالد ترامپ به نماینده آمریکا در سازمان ملل دستور داده تا با متحدان این کشور برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران همکاری کند.

بریتانیا، فرانسه و آلمان به شورای امنیت گفته‌اند که آماده‌اند فعال‌سازی مکانیسم ماشه را پیگیری کنند.

این سه کشور پیشتر به حکومت ایران گفته‌ بودند که اگر تا ۹ تیرماه توافق جدیدی حاصل نشود، مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد.

آن‌ها همچنین از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواسته‌ بودند تا گزارشی جامع درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران منتشر کند تا پایه حقوقی محکمی برای بازگرداندن تحریم‌ها فراهم شود.

برای شروع روند، ابتدا باید مکانیسم حل اختلاف مندرج در توافق برجام فعال شود، مکانیسمی که بریتانیا، فرانسه و آلمان در ژانویه ۲۰۲۰ آغاز کرده بودند. روسیه با این مکانیسم مخالفت کرده است.
در برنامه‌ریزی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه در شورای امنیت، این کشورها احتمالا این را هم در نظر خواهند داشت که روسیه در ماه سپتامبر ریاست شورای امنیت را برعهده خواهد داشت.

هشدار لندن به تهران درباره مکانیسم ماشه

دیوید لمی، وزیر خارجه بریتانیا، ۱۷ تیر هشدار داد اگر حکومت ایران از جاه‌طلبی‌های هسته‌ای خود عقب‌نشینی نکند، بریتانیا به همراه فرانسه و آلمان ممکن است با فعال‌کردن مکانیسم ماشه، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه تهران را کلید بزنند.

او گفت در هفته‌های آینده فشارها بر جمهوری اسلامی به‌طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت و تحریم‌های بیشتری علیه تهران اعمال می‌شود.

بازگشت تحریم‌های شورای امنیت نه‌تنها صادرات نفت ایران را دوباره هدف قرار می‌دهد، بلکه همکاری‌های تجاری و مالی با هر کشوری که با ایران تعامل کند را هم در معرض مجازات قرار خواهد داد.

از سوی دیگر، یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، ۱۹ تیر هشدار داد در صورت ادامه تهدیدات جمهوری اسلامی، ارتش اسرائیل بار دیگر به ایران حمله خواهد کرد و این بار هیچ نقطه‌ای در امان نخواهد بود.

تحریم‌های متوقف‌شده سازمان ملل کدام‌‌اند؟

در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه، تحریم‌هایی که پیش‌تر در شش قطعنامه شورای امنیت بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ علیه ایران اعمال شده بودند، دوباره برقرار خواهند شد. این تحریم‌ها شامل موارد زیر هستند:

• تحریم تسلیحاتی
• ممنوعیت غنی‌سازی اورانیوم و بازفرآوری آن
• ممنوعیت پرتاب و انجام فعالیت‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک قادر به حمل کلاهک هسته‌ای، همچنین ممنوعیت انتقال فناوری و ارائه کمک فنی در این حوزه
• مسدودسازی دارایی‌ها و ممنوعیت سفر برای شماری از افراد و نهادهای ایرانی
• اجازه به کشورهای عضو سازمان ملل برای بازرسی محموله‌های شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و خطوط کشتیرانی ایران به‌منظور جلوگیری از انتقال کالاهای ممنوعه.