نيوزبان؛ طرحی برای پاسبانی از کيفيت خبر، گفت‌وگوی شبکه بين‌المللی روزنامه‌نگاران، آی‌جی‌نت با محمدرضا نسب‌عبداللهی

محمدرضا نسب عبداللهی يکی از روزنامه نگاران و وبلاگ نويسان جوان ايرانی است که در تلاش برای خبررسانی به هموطنانش از اهميت کيفيت خبر و رعايت اصول شناخته شده در تهيه آن غافل نيست. او در يک سال گذشته طرحی را راه اندازی کرده که هدفش نقد و بررسی توليدات خبری رسانه های مختلف و ارتقای آن با کمک دست اندرکاران حرفه روزنامه نگاری و دانشجويان اين رشته است. سايت نيوزبان که يک پروژه تعاملی است، حاصل تلاش آقای نسب عبداللهی برای بهبود کيفيت روزنامه نگاری است. همکاری با اين سايت آزاد است و علاقمندان می توانند با يک ثبت نام ساده، در آن همکاری کنند.
محمدرضا نسب عبداللهی در سال ۱۳۵۷ در شهرستان انار کرمان متولد شد و چند سالی است که در شيراز زندگی می کند. او دانش آموخته مهندسی صنايع است و در کنار تحصيلات دانشگاهی، به علت علاقه شخصی در دوره های مجازی آموزش روزنامه نگاری نيز شرکت کرده است.
آقای نسب عبداللهی خبرنگار و عضو شورای سردبيری روزنامه های محلی در استان های کرمان و فارس بوده و مطالب او در نشرياتی مانند هم ميهن، اعتمادملی، شهروندامروز، شرق، فرهنگ آشتی، کارگزاران، اعتماد، ايراندخت، چلچراغ، گوناگون، جامعه مدنی، نوروز، مردم سالاری، رفاه ملت و خبرگزاری آفتاب نيوز به چاپ رسيده است.
شبکه بين المللی روزنامه نگاران، آی جی نت با محمدرضا نسب عبداللهی گفتگويی انجام داده که در زير می خوانيد:

سايت نيوزبان از چه زمانی شروع به کار کرد و ماموريت آن چيست؟

سايت نيوزبان تقريبا يک سال است که به طور آزمايشی کارش را شروع کرده و الان دو هفته است که دوره جديد فعاليتش آغاز شده. اين سايت به جايی وابسته نيست و به صورت مستقل اداره می شود.
نيوزبان سايتی است برای نقد خبر. نحوه کار چنين است که کسانی که می خواهند خبرها را نقد کنند عضو سايت می شوند. در اين سايت خبرها بر اساس سه اصل مهم "بی طرفی، انصاف و دقت"مورد نقد قرار می گيرند.
در اين سايت اعضا می گويند که آيا خبر مورد نقد، اصول خبرنويسی را از تيتر و ليد گرفته تا ساختار و نحوه نگارش و پيشينه رعايت کرده يا نه؟‌ آيا روايت خبر دقيق است يا نه؟ آيا خبرنگار، خبر را روايت کرده يا خود به بخشی از ماجرا تبديل شده است؟ آيا خبر تعادل دارد و نظرات طرف های درگير در ماجرا پوشش داده شده است يا نه؟ آيا خبر توانسته با منبع نگاری،برای مخاطب اعتمادسازی کند يا نه؟
اين ها پرسش های عمده ای هستند که اعضای نيوزبان در نقش منتقد خبر به آن توجه می کنند و بر اين اساس خبر را نقد می کنند و به آن امتياز می دهند.

چه شد که به فکر راه اندازی اين طرح افتاديد؟
واقعيت اين است که دانش خبرنويسی هنوز در عرصه عمل به خوبی به رسانه های داخل ايران راه پيدا نکرده است. چه در راديو و تلويزيون دولتی ايران و چه در مطبوعات و خبرگزاری های بخش دولتی و خصوصی هنوز نوع خبرنويسی با اشکالات زيادی روبرو است. خبر مادر روزنامه نگاری است اما با اين حال روزانه خبرهای زيادی در رسانه های ايران منتشر می شوند که نه ارزش خبری دارد، نه انصاف و بی طرفی در آن رعايت شده و نه از ساختار مناسب برخوردار است. در موارد عمده ای هم با خبرهايی مواجه می شويم که خبرنگاران يا رسانه ها به جای روايت ماجرا،خود به بخشی از ماجرا تبديل می شوند.
اين ضعف ها مهمترين دليلی بود که برای راه اندازی نيوزبان و نقد خبر داشتم.

چند نفر با شما در اين طرح همکاری می کنند؟ آيا همه افراد رسانه ای و روزنامه نگاران آزاد هستند که انتقاد های خودشان رو منتشر کنند؟
همکاران من در اين سايت همان اعضای سايت هستند که روزانه بر تعداد آن ها افزوده می شود. منتقدان خبر در نيوزبان،هم شامل افراد رسانه ای و روزنامه نگاران می شوند و هم شامل دانشجويان خبرنگاری. يعنی هم افراد باتجربه هستند و هم افراد تازه آموزش ديده. آشکار است که اعضای تازه آموزش ديده، نقد افراد با تجربه تر را می خوانند و اين به آنها در آموختن نيز کمک می کند.
کسانی که عضو نيوزبان می شوند همانگونه که گفتم می توانند خبرها را نقد کنند و به آن ها امتياز بدهند.البته منتقدان خبر در اين سايت به ازای هر نقدی که انجام می دهند خود نيز امتياز می گيرند.بخشی از اين امتياز به صورت خودکار به اعضا تعلق می گيرد و بخش ديگری هم توسط مدير سايت و بر اساس کيفيت نقدها به او تعلق می گيرد.هر عضوی که دست کم ۱۵۰ امتياز کسب کند،خود نيز می تواند خبری را از رسانه ها انتخاب کند و آن را به سايت اضافه نمايد.
ما در نيوزبان از نظرات رسانه ها در مورد نقد خبرهايشان استقبال می کنيم و آن ها را در صورت دريافت منتشر می کنيم.
اخيرا هم در وبلاگ سايت، بخشی به عنوان"مهمان نيوزبان"راه اندازی کرده ايم که بنا داريم هر هفته از اساتيد برجسته روزنامه نگاری و خبرنويسی دعوت کنيم تا خبری را نقد کنند. ما پس از نقد خبر توسط مهمانان، آن را به همراه نقد اعضا به رسانه مورد نظر ارسال می کنيم و نظر آن را نيز جويا می شويم.

چه نقاط ضعفی را از نظر استانداردهای خبری در رسانه ها می بينيد؟‌
درايران در عرصه خبر با دو مشکل عمده درون سازمانی و برون سازمانی روبرو هستيم.
در بخش برون سازمانی، متاسفانه هنوز شناخت واقعی و فهم درستی از خبر و خبرنگار وجود ندارد.دولت،خبرنگار را فردی می داند که به دنبال جنجال سازی است.
در بخش درون سازمانی و رسانه ها هم مديران رسانه عمدتا از خبرنگار می خواهند که خبر را در جهت منافع رسانه بنويسند. به گونه ای که مخاطب با خواندن خبر دقيقا متوجه می شود که قضاوت رسانه در مورد ماجرای خبر چيست.
علاوه بر اين، رسانه ها در ايران که هم از بنيان های ضعيف اقتصادی رنج می برند و هم بايد انواع سانسورها را رعايت کنند در موارد عمده ای ناچارند برای جلوگيری از قطع منابع مالی و يا توقف انتشار، يا خبر را منتشر نکنند و يا خبری منتشر کنند که به جای پاسخ گويی به عناصر خبر و پرسش های مخاطب، به دليل خودسانسوری سبب گيج شدن مخاطب می شود.

بسياری از رسانه های مطرح در دنيا دارای يک ناظر هستن که کارش کنترل مطالب از نظر محتوا و استانداردهای خبری است و اين فرد نقش وکيل مدافع مخاطبان رو بازی می کنند. آيا چنين نقشی در رسانه های ايران تعريف شده است؟‌
در ايران به همان دلايلی که گفتم در بسياری از موارد سردبيران و دبيران که کار کنترل محتوا را بر عهده دارند، نمی توانند وکيل خوبی برای مخاطبان باشند.
قاعدتا اين سردبيران هستند که بايد کنترل نهايی را انجام دهند اما در ايران، اين تنها سردبيران و دبيران نيستد که محتوا را کنترل می کنند بلکه در مواردی هم سرمايه گذاران رسانه در محتوا دخالت می کنند و عملا سردبير را دور می زنند.

رعايت انصاف و بی طرفی از اصول روزنامه نگاری است. آيا شما به صورت بی طرفانه مطالب را نقد می کنيد يا اين که به رسانه های طيف خاصی بيشتر توجه می کنيد؟
ما اخبار رسانه ها را بدون توجه به جهت گيری سياسی يا عقيدتی شان، بی طرفانه نقد می کنيم. در نيوزبان بخشی با عنوان منابع وجود دارد که اعضا تنها می توانند خبرهايی را وارد سايت کنند که جزو اين منابع باشد. ما تلاش کرده ايم که همه رسانه های فارسی زبان را در قسمت منابع جای دهيم. با اين حال هنوز جای خيلی از رسانه ها خالی است که اين ها هم به مرور به قسمت منابع اضافه می شوند. حتی اعضا نيز می توانند منبع پيشنهاد کنند. آشکار است منابعی در سايت قرار می گيرند که کار خبررسانی انجام دهند.
برای اطلاعات بيشتر به سايت نيوزبان به آدرس www.newsbaan.com مراجعه کنيد.

منبع اين مصاحبه:
http://www.ijnet.org/article_print/32107