رحيم‌پور ازغدی: حقوق بشر زورکی را نمی‌توان پذيرفت، ايسنا

رحيم‌پور ازغدی گفت: در علوم انسانی و حقوق سياسی بر اساس مکتب توحيد، منبع اصلی حقوق بشر، عدالت، مشروعيت، اراده‌ی تشريعی خداوند است و قبل از حقوق‌شناسی، سياست ومشروعيت ابتدا بايد هستی‌شناسی و انسان‌شناسی را بررسی کرد.

به گزارش خبرنگار سياسی خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا) حسن رحيم‌پور ازغدی در همايش "بررسی گفتمان حسينی" که از سوی بسيج دانشجويی دانشکده الهيات دانشگاه تهران در تالار شهيد مفتح اين دانشکده برگزار شد، با بيان رواياتی مختلف از اهل بيت در رابطه با مشروعيت و اخلاق، اظهار کرد: بر اساس فلسفه‌ی مبارزه‌ی حسينی، نبايد جنگ قدرت و رقابت برای قدرت داشته باشيم؛ چرا که هدف، قدرت نيست.

وی افزود: امام حسين (ع) می‌خواست پرچم‌ها و علائم حق و باطل را برافراشته نگه دارد، شاخص‌های دين و تفسير درست آن را معلوم کند تا کسی نتواند به اسم دين کلاهبرداری کند و در ادامه تلاش داشتند که با فساد مبارزه‌ی علنی کرده تا مظلوم به حقش برسد و امنيت داشته باشد.

رحيم‌پور ازغدی در ادامه در رابطه با شرايط مشروعيت سياسی از منظر امام حسين (ع) گفت: فقط کسانی حق حاکميت بر بشر را دارند که بر اساس قوانين خداوند حکومت کنند، قسط و عدل اجتماعی را اجرا کنند، دعوت به هيچ جز حق نکنند و همه‌ی وجود خود را وقف راه خدا کنند.

وی با طرح اين پرسش که آيا مشروعيت سياسی حکومت‌ها به معنای حق حاکميت، بر مشروعيت به معنای حق حقانيت بايد گره بخورد يا خير؟ توضيح داد: از ديدگاه اهل بيت، مساله‌ی خلافت و حکومت را نمی‌توان از نبوت جدا کرد و همان‌طور مشروعيت سياسی را نمی‌توان از مشروعيت دينيجدا کرد.

اين عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بيان اين‌که نگاه منفعت‌گرايانه و عمل‌زده به مفهوم حکومت، توجهی به نگاه دينی، فلسفی، اخلاقی، حقوقی در مورد قدرت و حقوق ندارد، افزود: تعابير مختلفی در متون علوم سياسی از نهاد حکومت و دولت وجود دارد که دولت را به عنوان کنترل‌کننده‌ی ديگران می‌داند و از انواع مکانيزم‌ها برای حفظ قدرت استفاده می‌کند؛ در حالی که تعريف سياست از منظر امام حسين(ع) و نگاه اسلامی از کنترل ديگران شروع نمی‌شود، بلکه از حق و باطل آغاز می‌شود و سپس به اين مرحله می‌رسد که چه کسانی و چرا حق حاکميت دارند.

رحيم‌پور ازغدی با بيان اين‌که در منطق امام حسين (ع) و منطق اسلامی نمی‌توان از هر مکانيزمی برای به دست آوردند و حفظ قدرت استفاده کرد، يادآور شد: در نگاه اسلامی، سياست مطلق را نمی‌خواهيم، بلکه سياست معطوف به حق و اخلاق را می‌خواهيم.

وی با اشاره به اين‌که در تعريف مادی، حکومت برآيند رسمی‌ای است که قدرت را نهادينه می‌کند، خاطرنشان کرد: هرآن‌چه ويژگی اقتدار بياورد و قدرت فيزيکی را تبديل به قدرت اعتباری و اقتدار کند، مبنای مشروعيت است. پس مشروعيت در تعاريف علوم سياسی به معنای حق بودن، حقانيت و برحق بودن نيست ،بلکه بيشتر راجع به روش اقتدار حرف زده می‌شود و به مبنا، هدف و غايت اقتدار توجه نمی‌شود.

اين عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: در تعريف علوم سياسی غربی، مشروعيت ريشه‌ی فلسفی، تکوينی و برهان و توجيه اخلاقی را نياز ندارد و اسم آن را سياست علمی و مدرن می‌گذارند؛ در حالی که همان روشی است که يزيد و معاويه رفته‌اند و اين‌جا آرم مذهب از آن حذف شده است. بنابراين مشروعيت در علوم سياسی را بيشتر با واژه‌های جامعه‌شناختی تعريف می‌کنند تا به جای واژه‌های فلسفی.

رحيم‌پور ازغدی در ادامه به تعاريف مارکس و وبر و برخی انديشمندان غربی در رابطه با مشروعيت اشاره کرد و گفت: در اين انديشه، مشروعيت دغدغه‌ی حق و باطل را ندارد؛ چرا که در آن از دو طريق مردم را سرکوب می‌کنند. يا چوب بر سر آنها می‌کوبند و يا مغز آنها را خالی می‌کنند و اخيرا در نقاط مختلف اروپا شاهد بهم‌ريختگی‌هايی هستيم از جمله در دانشگاه لندن و منچستر که با دانشجويان معترض برخورد شده است.

وی افزود: در مشروعيت ليبرالی به حق شهروندی کاری ندارند و دنبال استمرار حکومت هستند. پس اين مشروعيت شکل ديگری از خود قدرت است.

اين عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بيان اين‌که در فلسفه‌ی سياسی امام حسين (ع) مساله‌ی مشروعيت از ريشه شروع می‌شود و ابتدا بايد با هستی‌شناسی، مبداءشناسی و حقيقت‌شناسی شروع کرد، گفت: در فلسفه‌ی اسلامی، پس از هستی‌شناسی، در رابطه با مکانيزم اعمال قدرت بحث می‌شود و هيچ زمان صحبت از اين نخواهد شد که چگونه بايد بر جامعه حکومت کرد، بلکه موضوع اين است که چگونه می‌توان بر جامعه حکومت کرد.

رحيم‌پور ازغدی افزود: در منطق اسلامی ـ شيعی اهل بيت، مساله‌ی عقلانيت و عدالت به هم گره خورده است و بايد به لحاظ توحيدی، مبنا و ريشه‌ی آنها را درک کرد که تا اين اتفاق نيفتد نمی‌توان در حوزه‌ی حقوق بشر، حقوق خانواده، حقوق زن و مرد و غيره صحبت کرد.

وی تصريح کرد: اين‌که بگوييم در هر جامعه‌ای بر اساس فرهنگ خود، حقوق بشر را تعريف کنند، باعث می‌شود به تعداد جوامع در زمان‌های مختلف، حقوق بشر داشته باشيم که ما اين‌طور فکر نمی‌کنيم؛ چرا که حقوق بشر موضوعی نيست که اين‌جا و آن‌جا، اين زمان و آن مکان داشته باشد، بلکه امری فلسفی و اخلاقی است. پس اين‌که عده‌ای ادعای حقوق بشر می‌کنند و در واقع خود را پليس حقوق بشر معرفی می‌کنند، اما اعمالشان برخلاف حقوق بشر است مثل اين است که آنها خود بمب هسته‌يی دارند و فعاليت‌های بسياری در اين زمينه انجام می‌دهند، اما در برابر کشورهای ديگر در مورد فعاليت در زمينه‌ی هسته‌يی پليس‌بازی در می‌آورند.

اين عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: آنها که فلسفه‌ی مادی را پشت صحنه‌ی نظام حقوقی، اقتصادی، سياسی قبول دارند و شعور الهی، ارتباط هدف‌دار، مبداء و معاد را برای عالم قبول ندارند، نمی‌توانند مبنای فلسفی برای حقوق بشر، عدالت، آزادی، مشروعيت و غيره آورند.

رحيم‌پور ازغدی با طرح اين پرسش که آيا رابطه‌ی حقيقی بين انسان و جهان وجود دارد، توضيح داد: اگر عده‌ای اعتقاد داشته باشند که اين رابطه وجود ندارد، نمی‌توانند حقوق و عدالت و آزادی و مشروعيت را تعريف کنند و اگر بپذيريم که اين رابطه وجود دارد، بايد نگاه توحيدی به عالم داشت تا استدلال فلسفی برای حقوق و اخلاق داشته باشيم، وگرنه حقوق و اخلاق، معنايی دلخواه پيدا می‌کند.

وی افزود:مبنای فلسفی برای اخلاق و حقوق در تفکر توحيد، ارتباط غايی ميان اشيا با هم و اشيا با بشر و عالم و آدم وجود دارد. يعنی هرچی هرچی و هرکی هرکی نيست و حقوق و وظايف، استدلال دارند. پس هر چيز را نمی‌توان خودمان برای خودمان به عنوان حقوق قرار دهيم؛ چرا که حقوق، ملاک و فلسفه دارند.

اين عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه به روايات مختلفی از اهل بيت (ع) در رابطه با معنای مشروعيت و عدالت اشاره کرد و گفت: امام صادق (ع) می‌فرمايد «اگر عدالت و حقوق را آن‌طور که تعريف کرديم، عملی کنيم، اولين ثمره‌اش رفاه عمومی و ريشه‌کنی فقر خواهد بود».

رحيم‌پور ازغدی تصريح کرد: کسی که نمی‌تواند در سرزمين شخصيت خود عدالت را اجرا کند، چطور خواهد توانست در جامعه اجراکننده‌ی عدالت باشد. پس کسی که تقوا ندارد و نمی‌ تواند خود را عادلانه مديريت کند در جامعه نيز اين قدرت را نخواهد داشت. به همين خاطر است که شرط حاکم را تقوا و عدالت فردی می‌دانند.

وی اظهار کرد: احکام و حقوق سياسی ـ اجتماعی اسلام در رابطه با مشروعيت، حقوق بشر، عدالت اجتماعی و غيره متناسب با انسان‌شناسی و انسان‌شناسی متناسب با هستی‌شناسی و خداشناسی است. پس اخلاق و حقوق، ريشه‌ی اثرش در انسان‌شناسی است. لذا با قرارداد و رای اکثريت نمی‌توان کل حقوق و اخلاق را زير و رو کرد.

اين عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در پايان افزود: حقوق بشر زورکی را نمی‌توان پذيرفت. يعنی نمی‌توان تا آن‌جايی که زور داريم جلو برويم و آن‌جا که زورمان نمی‌رسد حرف از حقوق بشر بزنيم. مثل آنها که به عراق و افغانستان و غيره حمله کردند، اما آن‌جا که زورشان نرسيد ادعای حقوق بشر کردند.