پاسخ به ۲۰ سوال احتمالی بازرسان آژانس، ایرنا

وین - یك روز پس از آنكه 'یوكیا آمانو' مدیركل آژانس بین المللی انرژی اتمی در ' داووس' سوییس اعلام كرد كه هیات عالیرتبه آژانس با روحیه و نگاهی مثبت راهی ایران می شود، هواپیمای حامل شش عضو این هیات بامداد یكشنبه وارد فرودگاه امام خمینی (ره) تهران شد.

به گزارش ایرنا، 'هرمان ناكارتس' معاون مدیر كل در امور پادمان و رییس این هیات پیش از سفر به ایران خواستار از سرگیری مذاكرات هسته ای با ایران شد.

ناكارتس كه پیش از آغاز سفر سه روزه خود به تهران در فرودگاه وین با خبرنگاران سخن می گفت، افزود: ما خواهان از سرگیری مذاكرات هسته ای با ایران هستیم، مذاكراتی كه از مدتها پیش متوقف شد.

'هرمان ناكارتس ' معاون مدیركل آژانس در امور پادمان ها و 'رافائل گروسی' دستیار مدیركل در امور سیاسی قرار است از امروز یكشنبه نهم بهمن به مدت سه روز درخصوص موضوعات مورد نظر آژانس و در چارچوب توافق صورت گرفته با ایران به مذاكره بپردازند.

آمانو ، مدیركل آژانس پیش از این سفر ، اعلام كرد: من كاملا متعهد به همكاری سازنده با ایران درباره موضوع هسته ای این كشور هستم و ایمان دارم كه تهران نیز به همین صورت در یك بستر سازنده به پیشرفت مذاكرات آتی ما كمك خواهد كرد.

وی تاكید كرد: اولویت كلیدی من برای سال 2012 تلاش برای پیشبرد برقراری اعتماد بین المللی درمورد ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای ایران است و این موضوع یكی از مهم ترین شاخصه های اصلی پادمان هاست كه در دستور كار ما قرار دارد.

وزیر امور خارجه ایران نیز در آستانه سفر هیات عالیرتیه آژانس به تهران با بیان اینكه نسبت به ماموریت این هیات 'بسیار خوشبین' هستیم، تاكید كرد: موضوع هسته ای ایران در بستر و مسیر خوبی قرار گرفته است.

'علی اكبر صالحی' افزود: همكاری های ما با آژانس همواره همكاری های خوب ، نزدیك و وسیع بوده است و ما همیشه سعی كرده ایم شفاف سازی را به عنوان یكی از اصول همكاری های خود با آژانس قرار دهیم.

صالحی گفت: در سفر جاری هیات آژانس به ایران، اعضای این هیات سوالاتی دارند كه به سوالات آنان پاسخ لازم داده خواهد شد.

** سوالات احتمالی آژانس و پاسخ آن

هر چند هنوز مشخص نیست كه هیات عالیرتبه آژانس با چه سوالاتی به تهران سفر كرده است اما جمهوری اسلامی ایران اخیرا با استناد به مدارك آژانس و اسناد معتبر ، فهرستی از 20 سوال و پاسخ كلیدی پیرامون مسائل هسته ای كشورمان را جهت ابهام زدایی اعضای جنبش عدم تعهد و افكار عمومی تهیه كرد كه بسیار جالب بود و اكنون نیز می توان پاسخ سوالات احتمالی هیات عالیرتبه آژانس را در آن جستجو كرد.

به هیات عالیرتبه بازرسان آژانس توصیه می شود كه حتما این 20 پرسش و پاسخ كلیدی را بخوانند.

** 'پرسش 1: آیا آژانس بین المللی انرژی اتمی بعد از 4000 روز فرد/ساعت شدیدترین بازرسی ها در تاریخ آژانس، دریافته كه حتی یك گرم اورانیوم به سمت مقاصد نظامی منحرف شده است؟

_ پاسخ 1: خیر. لطفا كلیه گزارشات مدیر كل فعلی و سابق آژانس را مطالعه نمائید.

** پرسش 2: آیا در مورد هر گونه فعالیت و مواد هسته ای كه ادعا می شود تا سال 2003 اعلام نشده بودند، آژانس بین المللی انرژی اتمی دریافته كه آنها به سمت فعالیتهای نظامی منحرف شده اند؟

_ پاسخ2: خیر. تمامی این مواد و فعالیتها، بعد از اعلام آنها توسط ایران، توسط آژانس مورد حسابرسی قرار گرفته است. لطفا كلیه گزارشات آژانس در سالهای 2003 و 2004 به شورای حكام، مطالعه گردد.

** پرسش 3: آیا ایران تعهد حقوقی برای اعلام سایت غنی سازی نطنز قبل از سال 2003 داشته است؟

_ پاسخ3: خیر. از آنجا كه تا سال 2003 هیچ گونه مواد هسته ای وارد آن نشده بود ایران هیچ تعهدی نسبت به اعلام آن نداشته است بویژه با عنایت به اینكه ایران تا سال 2003، كد اصلاحی 1/3 ترتیبات فرعی موافقتنامه های جامع پادمان و معاهده عدم اشاعه هسته ای را امضاء ننموده بود.

** پرسش4: آیا ایران تعهد حقوقی داشته كه راكتور تحقیقاتی آب سنگین در اراك (IR40) را قبل از سال 2003 اعلام كند؟

_ پاسخ 4:خیر . از آنجا كه هیچ گونه مواد هسته ای تا سال 2003 وارد آن نشده بود ایران تعهدی مبنی بر اعلام آن نداشته است بویژه با عنایت به اینكه ایران تا سال 2003 كد اصلاحی 1/3 ترتیبات فرعی را امضاء ننموده بود.

** پرسش 5: آیا ایران تا سال 2003، ذیل موافقتنامه پادمانهای جامع (CSA) متعهد به گزارش نمودن كارخانه تولید آب سنگین اراك به آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده است؟

_ پاسخ 5: خیر. زیرا آب سنگین و فرآورده های آن تحت پوشش موافقتنامه جامع پادمانها قرار ندارد. ایران در سال 2003 شروع به اجرای پروتكل الحاقی نمود.

** پرسش6: آیا ایران هیچ تعهد حقوقی مبنی بر اعلام تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) تا سال 2003 داشته است؟

_ پاسخ6: خیر. از آنجا كه هیچ گونه مواد هسته ای تا سال 2003 به این تاسیسات وارد نشده بود ایران تعهدی به اعلام آن نداشته است . بویژه ایران تا سال 2003 كد اصلاحی 1/3 ترتیبات فرعی را امضاء ننموده بود.

** پرسش7: آیا ایران قبل از سال 2003 تعهد حقوقی برای اعلام معادن اورانیوم شامل معدن گچین و ساغند داشته است؟

_ پاسخ7: خیر . زیرا ایران تا سال 2003 پروتكل الحاقی را امضا و اجرا نكرده بود.

** پرسش 8 : آیا آژانس بین المللی انرژی اتمی پس از بازرسی متمركز و قوی خود كه شامل نمونه برداری و آنالیز بوده است، هیچ مواد یا فعالیت هسته ای از جمله غنی سازی در سایت های پارچین و لویزان- شیان، كه ادعا شده است درگیر برنامه سلاح اتمی بوده اند، یافته است ؟

_ پاسخ 8 : خیر. بیانیه مطبوعاتی مدیركل درخصوص ایران مورخ 6 مارس 2006 گفته است: 'در مورد شفافیت، من فكر میكنم در گزارش دسترسی به سایت های نظامی بیان كرده ام، اخیراٌ به ما اجازه دسترسی به شماری از سایت های نظامی، به پارچین، لویزان، شیان، به تجهیزات با كاربرد دوگانه، به مصاحبه با افراد داده شد. اینها علاوه و اضافه بر موضوعات تحت نظارت پروتكل الحاقی هستند اما بخاطر بازسازی تاریخچه برنامه، برای ما اساسی محسوب می شوند.' در تاریخ 15 نوامبر 2004 مدیركل گزارش داد كه این امتیاز به آژانس داده شد كه از مجموعه نظامی لویزان- شیان جایی كه آژانس نمونه های زیست محیطی را برداشت، بازدید نماید. سرانجام پاراگراف 102 از گزارش مدیركل ( GOV/2004 / 83) ، گفته است : 'نمونه های جمع آوری شده از حیات گیاهی و خاك سایت لویزان- شیان آنالیز شد و آشكار شد كه هیچ مدرك و قرائنی از مواد هسته ای وجود ندارد.' اطلاعات بیشتر در این باره در اسناد (GOV/2005 / 87) 18 نوامبر 2005 و (GOV/2006 /15) 27 فوریه 2006 موجود است.

** پرسش 9 : آیا آژانس بین المللی انرژی اتمی در برنامه كار مورد توافق كه به آن ملحق شده (INFOSIRC/ 711) ، اعلام كرده است كه هیچ موضوعی دیگری اضافه بر آنچه در سال 2007 فهرست شده است، وجود ندارد ؟

_ پاسخ 9 : بله. پاراگراف IV از سند (INFOSIRC/ 711) می گوید : این مدالیتی ها تمامی موضوعات باقیمانده را پوشش می دهد و آژانس تایید می كند كه هیچ مسئله ای باقی نمانده و ابهامی درخصوص برنامه و فعالیت های هسته ای قبلی ایران وجود ندارد.

** پرسش 10 : آیا آژانس بین المللی انرژی اتمی موظف بود اسناد مرتبط با 'مطالعات ادعایی' را بر اساس برنامه كار به ایران تحویل دهد ؟

_ پاسخ 10 : بله. پاراگراف III می گوید: 'آژانس با اینكه استنادات را در دسترس ایران قرار خواهد داد، با توجه به پروژه نمك سبز، آزمایشات انفجاری بزرگ و حامل موشك های با قابلیت برگشت، همچنان آنها را در اختیار خود نگه می دارد.

** پرسش 11: آیا آژانس بین المللی انرژی اتمی به وظیفه خود مبنی بر تحویل اسناد مربوط به ادعاها به ایران عمل كرد ؟

_ پاسخ 11: خیر. لطفاٌ گزارش مدیركل سابق به شورای حكام را بخوانید، جایی كه وی به درستی انتقاد می كند كه كشور مشخصی كه اسناد ادعایی را به آژانس ارائه كرده است، اجازه تحویل اسناد یادشده به ایران را به آژانس نداده است.

** پرسش 12: آیا آژانس بین المللی انرژی اتمی صحت مفاد'مطالعات ادعایی' را تایید كرده است ؟

_ پاسخ 12 : خیر. لطفاٌ گزارش مدیركل سابق به شورای حكام را بخوانید، جایی كه وی مشكل صحت اسناد را مطرح كرد. مدیركل همچنین به وضوح توضیح داد كه مواد و فعالیت های هسته ای در 'مطالعات ادعایی' دخیل نیستند .

** پرسش 13 : وظیفه ایران با توجه به سند (INFOSIRC/ 711) درخصوص 'مطالعات ادعایی' چه بود؟

_ پاسخ 13: پاراگراف III این سند كه مذاكره شد و ایران و آژانس در مورد آن به توافق رسیدند و در مرحله بعد توسط شورای حكام مورد تایید قرار گرفت، می گوید: 'به عنوان نشانه عزم همكاری با آژانس، براساس تمامی اسناد دریافت شده مربوطه، ایران سند را بررسی نموده و آژانس را از ارزیابی خود مطلع خواهد كرد.'

** پرسش 14: آیا ایران طبق برنامه كار برای برگزاری نشست، مصاحبه، بازرسی یا نمونه برداری در خصوص 'مطالعات ادعایی' وظیفه ای داشته است؟

_ پاسخ 14 : خیر. همانگونه كه در پاسخ شماره 12 گفته شد، ایران فقط وظیفه داشت ارزیابی خود را اطلاع رسانی نماید. ایران ارزیابی 117 صفحه ای خود را در سه سال گذشته ارایه داده است. اما آژانس وظیفه خود مبنی بر ختم برنامه عمل را انجام نداده است. طبق پاراگراف IV برنامه عمل: آژانس و ایران توافق كردند كه پس از اجرای برنامه عمل و مدالیتی های مورد توافق برای حل و فصل موضوعات باقی مانده، اجرای پادمان ها در ایران به روش معمول و مسیر رایج تغییر یابد.

توجه : به جای جمع بندی برنامه كار، دبیرخانه ادعاهای جدید را مطرح نمود كه موسوم است به ' ابعاد محتمل نظامی'. در حالیكه در پاراگراف IV برنامه كار تایید شده است: 'هیچ موضوع باقی مانده و ابهامی در خصوص برنامه و فعالیت های هسته ای قبلی ایران وجود ندارد.'

** پرسش 15 : آیا ایران پروتكل الحاقی را اجرا نموده است؟

_ پاسخ 15 : بله. لطفاٌ به گزارش مدیركل سابق پیش از سال 2006 مراجعه نمایید.

** پرسش 16 : آیا ایران كد اصلاحی 1/3 از ترتیبات فرعی جامع پادمان را اجرا نموده است؟

_ پاسخ 16: بله. به گزارش مدیركل سابق پیش از سال 2006 مراجعه نمایید.

** پرسش 17 : از چه زمانی ایران اجرای داوطلبانه پروتكل الحاقی و كد اصلاحی 1/3 را تعلیق نمود و چرا ؟

_ پاسخ 17 : مجلس ایران تعلیق اجرای داوطلبانه پروتكل الحاقی و كد اصلاحی 1/3 را ( بعد از دو سال و نیم ) با توجه به ارجاع حقوقی ناعادلانه موضوع فنی هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل در سال 2006 تصویب نمود. نكته قابل توجه این است كه پروتكل الحاقی یك ابزار حقوقی لازم الاجرا نیست و كد اصلاحی 1/3 صرفاٌ توصیه شورای حكام بود و جزیی از مفاد حقوقی موافقتنامه جامع پادمانها (CSA) محسوب نمی شود.

** پرسش 18 : آیا تمامی مواد هسته ای اعلام شده در ایران، اندازه گیری شده و تحت نظارت كامل پادمان هاست و همچنان صلح آمیز باقی مانده است ؟

_ پاسخ 18 : بله. لطفاٌ به گزارش سالیانه اجرای پادمان ها (SIR) مراجعه نمایید.

** پرسش 19 : آیا ایران خود امكان بازرسی سرزده و اعلام نشده را فراهم نموده است؟

_ پاسخ 19: بله. بیش از 100 مورد بازرسی فوری كه حتی گاهی یادداشت آن دو ساعت قبل از آن دریافت شده بود با موفقیت انجام شده است.

** پرسش 20 : چرا ایران قطعنامه های شورای حكام و شورای امنیت سازمان ملل را غیر قانونی می خواند؟

_ پاسخ 20:

1ـ طبق ماده 12c اساسنامه آژانس بین المللی انرژی اتمی اگر بازرسان «عدم پایبندی» را تشخیص دهند باید به مدیر كل گزارش دهند سپس مدیر كل باید به شورای حكام گزارش كند. پس از آن نیز شورا به اعضا و شورای امنیت سازمان ملل متحد گزارش خواهد كرد. در مورد ایران هیچیك از این رویه ها انجام نشده است. برخی اعضای شورا پس از گذشت سه سال از 2003 كه مسأله در شورای حكام مطرح گردید ادعا كردند كه قبل از سال 2003 «عدم پایبندی» وجود داشته است. در هر حال مدیر كل از عبارت حقوقی «عدم پایبندی» استفاده نكرد بلكه از واژه «عدم اجرا» (failure) استفاده كرد كه در مورد سایر كشورهایی كه موافتنامه جامع پادمان را اجرا می كنند نیز بكار رفته است. مطابق این موافقتنامه پس از اقدامات اصلاحی مسأله مختومه اعلام خواهد شد. مدیر كل سابق همه اقدامات اصلاحی ایران را بوضوح گزارش كرد.

2ـ ماده 12c كه قطعنامه های شورای حكام به آن اشاره دارند درباره «كشورهای عضو پذیرنده»ای صحبت می كند كه از مواد هسته ای دریافت شده از آژانس سوء استفاده كرده اند. ایران هرگز مواد هسته ای كه در بندهای مربوطه اساسنامه به آنها اشاره شده دریافت نكرده است.

3ـ طبق اساسنامه و موافقتنامه جامع پادمان اگر آژانس دریابد كه مواد هسته ای به سمت اهداف نظامی منحرف گشته اند شورای امنیت سازمان ملل متحد را از آن مطلع خواهد ساخت. همه گزارشهای مدیركل های قبلی و فعلی اعلام كرده اند هیچ مدركی برای انحراف از مواد هسته ای وجود ندارد.

4ـ طبق موافقتنامه جامع پادمانها اگر یك كشور عضو از ورود بازرسان به كشور جلوگیری نماید و آژانس نتواند فعالیتهای راستی آزمایی خود را اجرا نماید، شورای امنیت سازمان ملل را از آن مطلع خواهد ساخت. همه گزارشهای مدیر كل از سال 2003 به وضوح اعلام كرده اند كه آژانس قادر است راستی آزمایی خود را در ایران ادامه دهد.

5ـ قطعنامه های سه كشور اتحادیه اروپا علیه ایران از سال 2003 تا 2006 تعلیق غنی سازی از سوی ایران را به عنوان عملی كه از لحاظ حقوقی غیر لازم الاجرا، داوطلبانه و اقدامی اعتماد ساز بود به رسمیت شناخته اند. بنابراین قطعنامه های شورای حكام برای تحویل مسأله هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل پس از اینكه ایران تصمیم گرفت فعالیتهای UCF خود را داوطلبانه به حالت تعلیق درآورد صد در صد با قطعنامه های قبلی خود در تناقض است.

قابل ذكر است كه وقتی سه كشور اتحادیه اروپا در سال 2006 با انگیزه های سیاسی و برای اینكه شورای امنیت سازمان ملل را درگیر موضوعی فنی كنند كه به آژانس تعلق دارد قطعنامه ها را علیه ایران در شورای حكام پیشنهاد دادند، فعالیتهای غنی سازی در نطنز هنوز در حالت تعلیق داوطلبانه قرار داشت. '