ريو۲۰+: "توسعه پايدار" يا "توسعه نابرابری"؟

يورونيوز ـ نشست سه روزه توسعه پایدار ریو همانطور که پیش بینی می‌شد بدون اتخاذ تصمیم شفافی خاتمه یافت.

دربیانیه پایانی این نشست به کلی گویی‌های غیر الزام آور بسنده شد و سیاسیون بار دیگر بر لزوم فراهم کردن شرایط برای رشد «یک اقتصاد سبز» با مشارکت همه کشورهای جهان تاکید کردند.

این درحالی بود که نمایندگان سازمانهای غیردولتی و نهادهای جامعه مدنی سراسر دنیا «ریو باضافه بیست» را هم همانند دیگر محفلهایی از این دست نظیر نشست کپنهاک و ژوهانسبورگ یا حتی پروتکل کیوتو، شکستی دیگر برای جامعه بین الملل دانستند.

یکی از فعالین جامعه مدنی در این باره می‌گوید: «بنظرم صحبت، صحبت بحران حکمرانی است. چالشهایی که با آن‌ها مواجهیم را با پاسخهای رهبران جهان مقایسه کنید، شاهد یک شکست واقعی در اهدافمان هستیم.

«ریو باضافه بیست» در واقع میعادگاهی بود برای اعضای سازمان ملل متحد تا تحقق وعده‌هایی که دو دهه پیش در همین شهر قولش را داده بودند را ارزیابی کنند.

شکاف طبقاتی، فقر فزاینده، تحلیل رفتن منابع طبیعی و آسیب‌های وارده به محیط زیست و تشدید نابرابری‌ها بین کشورهای غنی و فقیر و حتی در داخل کشورهای شمالی، گواهی است بر اینکه شعارهای ریو دو دهه بعد هم تا تحقق فاصله زیادی دارند.

ایده توسعه پایدار و در نظر گرفتن همزمان سه محور محیط زیست، اجتماع و اقتصاد در دوران جنگ سرد پرورش یافت، در سال ۱۹۸۷ با گزارش برونتلند جان گرفت و از سال ۱۹۹۲ با نشست زمین رسما وارد ادبیات سیاسی جهان شد و بسرعت جای خود را در در معاهدات بین المللی، منطقه ای و حتی قوانین و مقررات کشورها پیدا کرد.

اما مشکلات جهان نه تنها کماکان پابرجاست که در برخی حوزه های مورد تاکید توسعه پایدار تشدید هم شده است. لذاست که بعضی از آگاهان ایده توسعه پایدار را ایده ای با ریشه های غربی و بیش از حد آرمانگرایانه تلقی می کنند. از سوی دیگربرخی از منتقدین جهانی شدن و مدافعان حفاظت از محیط زیست و گروههای چپ تا آنجا پیش می‌روند که توسعه پایدار را صدفی توخالی، یک کلاهبرداری و شیوه جدید کشورهای شمالی برای تداوم سلطه خود برکل جهان می‌دانند.

در نهایت غیبت معنا دار سران قدرتهای مهمی چون آمریکا، روسیه، بریتانیا و آلمان در نشست«ریو باضافه بیست» در دل خود حاوی پیام مهمی است. اینکه در زمانی که بحران و رکود اقتصادی دنیا را فراگرفته، صحبت از احترام به محیط زیست و تلاش برای برابری اجتماعی و سیاسی شاید اولویت خود را از دست داده باشد.