سخنگوی شورای نگهبان: مشکل اصلی انتخابات ناظر است، نه مجری

کلمه: چند وقتی هست که بحث تغییر قانون انتخابات مطرح شده است. دو سه روز «عباسعلی کدخدایی» سخنگوی شورای نگهبان در مصاحبه‌ای با رادیو ایران با بیان اینکه بررسی نظام جامع انتخاباتی در مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه دارد بر اصلاح قانون انتخابات تاکید کرد و گفت: ما نسبت به تغییر قانون انتخابات اصرار داریم و چندین سال است که خواستار اصلاح قانون انتخابات هستیم. هرچه زودتر قانون انتخابات اصلاح شود طبیعتا انتخابات روشن‌تری را خواهیم داشت. سخنگوی شورای نگهبان همچنین طرح مسایلی درباره واگذاری اجرای انتخابات به نهادی غیر از دولت را طرح‌های سیاسی خواند که قابلیت اجرا ندارد اگرچه تاکید کرد که امکان نظارت بیشتر یا تغییر مکانیزم برگزاری انتخابات در درون دولت از وزارت کشور به وزارتخانه‌ای دیگر اجرایی است.

اما کدخدایی تنها چهره سیاسی و مسوول این روزها نبود که نسبت به این مساله واکنش نشان داد که پیش‌تر آیت‌الله یزدی رییس جامعه مدرسین نیز در دیدار با رییس مجلس گفته بود: «قانون انتخابات باید اصلاح شود زیرا قانون انتخابات بسیار قانون بدی است چراکه هرکس پول دارد تبلیغ می‌کند و جلو می‌آید.»«علی لاریجانی» رییس مجلس نیز با بیان اینکه در انتخابات ریاست‌جمهوری یا مجلس باید حداقل‌هایی را برای صلاحیت افراد قبل از کاندیداتوری مشخص کند، گفته است: اینکه چه کسانی انتخابات را برگزار کنند و آیا ساز و کار موجود مناسب است یا نه، از سوالات مطرح در این بخش است.

چنین است که «علی‌محمد حاضری» دبیر‌کل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها در گفت‌وگوی کوتاهی که با «شرق» داشت به اظهارنظر درباره اصلاح قانون انتخابات پرداخت، هرچند که او برخلاف بسیاری که معتقد به ضرورت تغییر نهاد اجرایی هستند بر تغییر در شیوه نظارت تاکید کرد و گفت: «بحث اساسی در مورد انتخابات نظارت است. اینکه انتقادات راجع به انتخابات را باید به کجا منتقل کرد از اشکالات اصلی است که به نظر من باید روی راهکارهایی برای اعتمادآفرینی بیشتر بر عملکرد دستگاه نظارت کار شود.»

مدتی است بحث تغییر قانون انتخابات مطرح شده است و از سوی مراجع مختلف راجع به آن اظهارنظر می‌شود. به نظر شما چرا بحث تغییر قانون انتخابات از هم‌اکنون باز شده است؟

در بحث اصلاح قانون انتخابات به بحث تغییر مجری انتخابات اشاره می‌شود اما به نظر می‌رسد مساله اصلی جامعه و مردم این امر و اینکه مجری انتخابات چه کسی باشد نیست.

پس مشکل کجاست؟

به نظر می‌رسد مشکل و مساله اصلی در قانون انتخابات و پیرامون آن به مساله نظارت باز می‌گردد که البته آقای کدخدایی هم مطرح کرده بودند که در بحث نظارت می‌توان تغییراتی ایجاد کرد و می‌تواند در این امر اصلاح صورت گیرد. در واقع مساله ما عملکرد دستگاه نظارت است که باید اصلاح شود. چرا مرجعی برای رسیدگی به شکایات وجود ندارد. تاکنون هیچ مورد خاصی درباره مجری انتخابات و مسوول اجرا‌کننده آن نداشته‌ایم.

‌ولی به اعتقاد بسیاری، از آنجایی که دولت قدرت اجرایی را در دست دارد بهتر است که اجرای آن را به دست نهاد دیگری بسپارند.

اجرای انتخابات یک سری لوازمی دارد که قبل از هر انتخابات توسط نهادهای اجرایی آماده می‌شوند تا انتخابات را بتوانند برگزار کنند. بنابراین مساله نمی‌تواند این باشد. چراکه اگر دستگاه نظارتی که به شیوه و نوع برگزاری انتخابات نظارت کند نه تنها در روند برگزاری انتخابات مشکلی پیش نمی‌آید که به خوبی برگزار خواهد شد.

یک سری از نمایندگان مجلس معتقدند که با اصلاح قانون انتخابات فضای سیاسی کشور هم تغییر خواهد کرد.

اینکه چنین ادعایی را مطرح می‌کنند باید دید چه تغییری را مد‌نظر دارند. ممکن است برخی افراد مقاصد خاصی در نظر داشته باشند.

برخی افراد و چهره‌ها هم چون آقای «رضایی» تشکیل کمیسیون ملی انتخابات را پیشنهاد داده‌اند و حتی به صورت غیرمستقیم سخنگوی شورای نگهبان از این مساله استقبال کرده و گفته‌اند: «تغییر مکانیزم یا امکان نظارت بیشتر اجرایی است.» به نظر شما تشکیل این کمیسیون می‌تواند در روند نظارت اصلاح ایجاد کند؟

با گفته آقای کدخدایی موافقم. اگر قرار باشد مرجعی که بالاتر از آن وجود خواهد داشت، پاسخگویی نداشته باشد. حتی کمیسیون ملی انتخابات هم مساله را حل نمی‌کند. بنابراین اگر این کمیسیون با این هدف تشکیل شود که به شکایات و مسایل موجود در انتخابات رسیدگی سریع‌تر صورت بگیرد مفید فایده خواهد بود. در قانون انتخابات همه کشورهای پیشرفته امکان یک نظارت ملی در همه ارکان وجود دارد و امکان رسیدگی به شکایت هم هست.

به این ترتیب پس معتقدید در اصلاح قانون انتخابات باید اولویت را به بحث نظارتی داد؟

بله، همان‌طور که گفتم اگر تاکنون انتقادی نسبت به برگزاری انتخابات در کشور بوده، بحث جدی روی مجری‌گری آن نیست چراکه اگر به مجری انتقادی وارد شود از طریق دستگاه‌های نظارتی قابل رسیدگی است. بحث اساسی در مورد انتخابات، نظارت است. اینکه انتقادات راجع به انتخابات را باید به کجا منتقل کرد از مباحث اصلی است که به نظر من باید روی راهکارهایی برای اعتمادآفرینی بیشتر بر عملکرد دستگاه نظارت کار شود.