۷۲ درصد وعده‌های عمرانی نيمه تمامند

مهر ـ در ماه های پايانی دولت دهم حجم پروژه های نيمه تمام عمرانی کارنامه وعده های دولت در سفر های استانی را مبهم می سازد، بر اساس وعده های دولت نهم و دهم بايد به طور متوسط ۴۷۳ طرح در هر سال تمام می شد، اما فقط ۲۸ درصد از آنها محقق شده که هزينه‌ای حدود ۶۰۰ هزار ميليارد ريال مازاد بر پيش بينی های قبلی بر بودجه کشور تحميل کرده اند.

به گزارش خبرنگار مهر ۱۰ ماه تا پايان دولت دهم باقی مانده که فرصت کوتاهی برای به پايان رساندن حجم انبوه وعده های عمرانی نيمه تمام دولت است. نگاهی به درصد پيشرفت پروژه‌ها، نشان می‌دهد دولت دهم با انبوهی از کارهای نيمه کاره مواجه است که بايد برای اتمام آن حجم عظيمی از منابع مالی کشور را صرف کند.

حال در کنار اين وضع با افزايش نرخ ارز، قيمت تمام شده پروژه‌های عمرانی رو به افزايش گذاشته است. طرح‌های نيمه تمام موضوعی است که سرنوشت آنها اين روزها به گرانی ارز گره خورده است، همچنين کمبود اعتبارات عمرانی دولت به دليل کاهش در آمدهای نفتی ناشی از تحريم ها نيز بر اين مشکل افزوده است.

بر اساس آمارهای يک نهاد نظارتی در سال های ۸۱ تا ۹۰ به طور متوسط ۴۷۳ طرح بايد در هر سال تمام می شد، اما فقط ۲۸ درصد از آن ها يعنی ۱۳۴ طرح خاتمه يافته و ۷۲ درصد آن نيمه تمام باقی مانده است.

براساس اين آمارها طرح های خاتمه نيافته تا سال ۹۰ مجموعا هزينه ای معادل ۵۹۷۴۵۵ ميليارد ريال مازاد بر پيش بينی های قبلی بر بودجه کشور تحميل کرده اند. و با توجه به افزايش نرخ ارز و تورم در ماه های اخير انتظار می رود اين رقم تا کنون به ميزان قابل توجهی افزايش يافته باشد.

تحميل هزينه ۶۰۰ هزار ميليارد ريالی پروژهای نيمه تمام عمرانی

در سال های ۱۳۸۱-۱۳۹۰ در حدود ۲.۵ برابر اعتبار درج شده در قانون بودجه به طرح های عمرانی که قرار بود در موعد مقرر خاتمه يابد اختصاص داده شده است تا طرح های مزبور خاتمه يابند.

هزينه متوسط ساليانه طرح های خاتمه نيافته در دوره زمانی مذکور ۵۹۷۴۵۵ ريال است. در واقع به طور متوسط به ميزان ۲۴۵ درصد اعتبار مازاد بر قانون بودجه به هر طرح تخصيص داده شده است تا طرح خاتمه پيدا کند.

بر اساس اين گزارش به عنوان مثال در سال ۱۳۸۸دولت بايد ۷۴۸ طرح عمرانی را با اعتباری بالغ بر ۵۲۳۰۷ ميليارد ريال به اتمام می رساند که از اين تعداد تنها ۷۳ طرح با بودجه ۴۴۵۶ ميليارد ريال اجرا شد و۶۷۵ طرح با بودجه ۵۵۳۸۱ ميليارد ريال خاتمه پيدا نکرد.

افزايش ۴ برابری هزينه پروژهای عمرانی در سال ۸۹

در سال ۱۳۸۹ نيز از مجموع ۹۷۵ طرحی که دولت با اعتبار ۷۳۵۴۸ ميليارد ريالی بايد به اتمام می رساند ۱۹۳ طرح را با هزينه ای معادل ۸۱۹۸ميليارد ريال به اتمام رساند و ۷۹۰ طرح با هزينه ۲۵۳۴۷۸ ميليارد ريال نيمه تمام باقی ماند.عدم اتمام پروژه ای عمرانی در اين سال هزينه های پروژهای عمرانی را به ميزان حدود ۴ برابر افزايش داد.

افزايش ۳ برابری هزينه های پروژه های نيمه تمام در سال ۹۰

در سال ۱۳۹۰نيز دولت از ۷۴۶ طرحی که با اعتبار ۴۵۱۳۱ ميليارد ريال بايد به اتمام می رساند ۹۴ طرح با اعتبار ۶۳۷۰ ميليارد ريال به اتمام رساند و ۶۵۲ طرح با اعتبار ۱۳۱۰۵۲ ميليارد ريال خاتمه نيافته است. بر اين اساس هزينه های پروژه های نيمه تمام در سال ۹۰ نيز به ميزان حدود ۳ برابر افزايش يافته است.

هدفمندی يارانه ها بودجه طرح های عمرانی را بلعيد

يکی از علل مهم عدم اتمام پروژه های عمرانی عدم اختصاص کامل بودجه های عمرانی به اين پروژه ها است، با اجرای قانون هدفمندی يارانه ها بودجه‌های عمرانی از سال ۸۸ رشد‌های نجومی پيدا کرد. درست در همان سالی که دولت تصميم به اجرای قانون هدفمند کردن يارانه‌ها گرفت، مقايسه روند اصلاحيه‌های بودجه طی سال‌های ۸۴ تا۸۷ نشان داد که هر ساله در اصلاحيه‌های بودجه به ‌طور متوسط ۲هزار و۶۰۰ ميليارد تومان به سقف بودجه عمرانی افزوده است.

از اين سال به بعد بودجه رشد قابل توجهی داشته است، به‌ طوری که بودجه عمرانی سال ۸۸ از ۲۸ هزار ميليارد تومان به تدريج به بودجه ۳۸ هزار ميليارد تومانی در سال ۹۱ افزايش يافته است. اين درحالی است که ميزان جذب اين بودجه‌های مصوب در عمل عملکرد چندان مثبتی ندارد.

طبق آمارهای موجود، از ۲۸ هزار ميليارد تومان بودجه مصوب سال ۸۸ تنها ۱۸ هزار ميليارد تومان آن جذب شد. از ميزان جذب بودجه‌های سال‌های ۸۹ و ۹۰ به‌طور دقيق آماری در دست نيست. اما آنچه از اظهارات نمايندگان مجلس می‌توان برداشت کرد اين است که بخش قابل توجهی از منابع بودجه‌های عمرانی به سوی منابع يارانه نقدی سرازير شده است.

انحلال سازمان مديريت و برنامه‌ريزی کشور عامل افزايش طرح های عمرانی

انحلال سازمان مديريت و برنامه ريزی که محلی برای بررسی توجيهات فنی و اقتصادی پروژه های جديد عمرانی نيز در افزايش حجم پروژهايی که بدون توجيه اقتصادی آغاز شده اند افزود.

طی سال های اخير ميزان تصويب طرح‌های تازه به‌ خصوص پس از انحلال سازمان مديريت و برنامه‌ريزی کشور رو به فزونی نهاد. چرا که کميسيون ماده ۳۲ مستقر در سازمان مديريت و برنامه‌ريزی سابق که مسئوليت بررسی طرح‌های تازه را براساس توجيه فنی و اقتصادی آنها را برعهده داشت در سازوکار تازه معاونت برنامه‌ريزی و نظارت راهبردی به حاشيه رانده شد.

دولت با افزايش طرح های عمرانی از قانون برنامه چهارم توسعه تخلف کرد

اقدام دولت نهم در افزايش پروژهای جديد عمرانی با توجه به حجم انبوه پروژهای نيمه تمام تخلف آشکار دولت از قانون برنامه چهارم توسعه بود. علی رغم آنکه قانون برنامه چهارم توسعه دولت را منع کرده بود که تا پايان تکميل طرحهای نيمه تمام از تصويب طرح‌های عمرانی جديد‏،خودداری کند، اما دولت محمود احمدی نژاد پس از روی کار آمدن برنامه چهارم را کنار گذاشت و در سفرهای عمرانی هر روز بر ميزان طرحهای عمرانی تازه افزود. در کنار اين تصميم‌های تازه ‏دولت، مجلس هم تمايل زيادی به افزايش اين طرحها داشت.

دولت بدون برنامه ريزی برای تامين مالی، پروژه های عمرانی را در استان ها آغاز کرد

عضو کميسيون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در گفتگو با مهر در خصوص پروژه های عمرانی نيمه تمام دولت نهم و دهم گفت: دولت در سفرهای استانی بر اساس نيازهای مناطق برخی پروژهای عمرانی به تصويب رساند و بدون توجه به تامين منابع مالی اين پروژه ها را آغاز کرد اما هر چه جلوتر رفت برای تامين منابع مالی تکميل اين پروژه ها دچار مشکل شد.

اسماعيل جليلی تصريح کرد: در نتيجه اين بی برنامگی با ايجاد اختلال در در آمدهای دولت پروژه های عمرانی نيمه تمام رها شده و انتظارات مردم و سردرگمی آن ها پابرجاماند.

برخی پروژه های عمرانی به علت گرانی قيمت تمام شده کارآمدی خود را از دست دادند

نماينده مردم مسجد سليمان در مجلس شورای اسلامی با تاکيد بر اينکه اين طرح ها در دراز مدت به علت گرانی قيمت تمام شده کار آمدی خود را از دست داده اند اظهار داشت: اين طرح ها در سفرهای استانی براساس در خواست مردمی و نيازهای منطقه ای به تصويب رسيد البته دولت هميشه اين توجيه را دارد که همه اين طرح ها با کارشناسی دقيق در مناطق مختلف کشور اجرا شده است.

عضو کميسيون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با تاکيد بر اينکه اين طرح ها نياز های ضروری مردم نبوده است اظهار داشت: گستردگی اين پروژه ها نمايانگر اين مطلب است که اين طرح ها از نظر منطقی توجيهی ندارد در پايان دولت دهم نيز اين طرح ها در اولويت اجرا قرار ندارند.

پروژه های نيمه تمام هزينه های زيادی را به دولت تحميل می کند

وی ادامه داد: گذر زمان برای هر پروژهای اتلاف منابع است چون هم بهره بردار ديرتر به خدمت می رسد و هم کارهای نيمه تمام دچار فرسودگی می شوند و پس از مدتی نياز به بازسازی دارند، علاوه بر اين هزينه های اجرای اين پروژه ها در دراز مدت افزايش می يابد.

جليلی در پايان تاکيد کرد: هر پروژه نيمه تمام هزينه های چند وجهی به دولت وارد می کند.

اسماعيل جليلی نماينده مردم مسجد سليمان در مجلس شورای اسلامی در اين رابطه گفت: متاسفانه دولت در سال پايانی خود دست به اقداماتی تحت عنوان مهر ماندگار می زند که مبنايی برای عملکرد خود در سال پايانی باشد.

طرح های مهر ماندگار، طرح های عمرانی مصوب بودجه را از گردونه اجرا خارج کرد

عضو کميسيون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی ادامه داد: با اجرای طرح مهر ماندگار عمده طرح های عمرانی مصوب در بودجه ساليانه به دليل عدم تامين اعتبار از گردونه اجرا خارج شده اند.

گزارش کميسيون برنامه وبودجه از مسکن مهر و مهر ماندگار به صحن علنی مجلس ارائه می شود

نماينده مردم مسجد سليمان در مجلس شورای اسلامی تصريح کرد: کميسيون برنامه و بودجه با حضور وزير راه و شهر سازی و معاون رئيس جمهور مشکلات مسکن مهر و مهر ماندگار را بررسی کردند و مقرر شد کارگروهی در کميسيون برنامه و بودجه گزارش وزير راه و شهرسازی در خصوص مسکن مهر و گزارش معاون رئيس جمهور در مورد مهر ماندگار را جمع بندی کرده و در صحن علنی مجلس قرائت کنند.

نمايندگان مجلس نيز در افزايش تعداد پروژههای نيمه تمام عمرانی مقصرند

غلامرضا اسدالهی نماينده مردم تربت جام در مجلس شورای اسلامی نيز در گفتگو با مهر با انتقاد از دولت در تعريف پروژه های جديد بدون اتمام پروژهای نيمه تمام گفت: البته نمايندگان مجلس شورای اسلامی نيز در اين ميان بی تقصير نبودند، و با اصرار خواستار اجرای برخی پروژهای عمرانی در حوزه های انتخابيشان بودند.

وعده های دولت در سفرهای استانی عامل افزايش طرح های نيمه تمام عمرانی

عضو کميسيون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با بيان اينکه وعده های دولت در سفرهای استانی به اين مشکل دامن زده است ادامه داد: البته شايد اگر دولت اين اقدامات را انجام نمی داد توزيع عادلانه منابع صورت نمی گرفت.

روند اجرای پروژه های عمرانی در دولت نهم بهتر از دولت دهم بود

البته سيد مهدی هاشمی نماينده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی هم معتقد بود: روند اجرای پروژه های عمرانی در دولت نهم بهتر از دولت دهم بوده است.

بر اساس اين گزارش دولت در ماه های پايانی خود با اولويت گذاری برخی پروژه های نيمه تمام عمرانی در قالب طرح های مهرماندگار قصد دارد پروژهايی را که نتوانسته ظرف ۸ سال به اتمام برساند در مدت ۸ ماه به اتمام برساند.

نمايندگان به شاخص های دولت برای انتخاب اين پروژها اعتراض دارند و معتقدند با اجرای اين طرح عملا پروژهايی که در قانون بودجه برای اجرا اولويت گذاری شدند اجرا نخواهند شد و طرح هايی که دولت با شاخص های مبهم اولويت گذاری کرده است اجرا خواهند شد که اين کار ناديده گرفتن قانون بودجه است.

اتمام طرح های مهر ماندگار تا پايان دولت دهم غير ممکن است

در همين رابطه نماينده مردم دامغان در مجلس شورای اسلامی از بالا بودن حجم پروژه های نيمه تمام انتقاد کرد و گفت: اين امر زيبنده دولت نيست.

عبدالرحمان رستميان ضمن انتقاد از حجم بالای پروژه های نيم تمام، افزود: يکی از گلايه هايی که وجود دارد اين است که در کشور ما تعداد زيادی پروژه عمرانی استارت می خورند اما نيمه تمام باقی می مانند.

وی افزود: طول مدت اجرای پروژه های عمرانی خيلی زياد است و اين صدمه جدی به کشور وارد می کند و وقتی يک پروژه ای به سرانجام نمی رسد يعنی ثروت ما در آنجا راکد می ماند و بهتر است پروژه های دردست اجرا به اتمام برسند سپس پروژه های جديد کليد بخورند.

عضو مجمع نمايندگان استان سمنان در مجلس شورای اسلامی تصريح کرد: هم اکنون بسياری از مصوبات وجود دارند که به نظر می رسد دولت نمی تواند امسال در آخرين سال از عمر دولت اجرا و به سرانجام برساند.

وی با اشاره به طرح های مهر ماندگار افزود: به رغم اصرار دولت در اتمام برخی پروژه ها ی موسوم به مهر ماندگار تا پايان سال جاری تحقق اين امر غير ممکن است و همه پروژه های مهر ماندگار نمی تواند اجرا شود.

رستميان اضافه کرد: پروژه های مهر ماندگار بيشتر از حدی است که منابع مالی آن را داريم و لذا توصيه می شود وقتی پروژه های فعلی به نتيجه رسيدند پروژه های جديد را شروع کنيم.