گزارش شيرين عبادی از وضعيت حقوق بشر در ايران در ماه مهر ۱۳۹۱

شيرين عبادی، مدافع حقوق بشر و برنده جايزه صلح نوبل ۲۰۰۳ در ادامه گزارش های ماهانه خود، به بررسی وضعيت حقوق بشر در ايران در ماه مهر ۱۳۹۱ پرداخت. به گزارش سايت کانون مدافعان حقوق بشر، خانم عبادی در ابتدای گزارش ماه مهر ۱۳۹۱ به ازدواج دختران کم سال با توجه "۱۱ اکتبر"، اولين "روز بين المللی دختر بچه" در جهان اشاره کرده است. اين مدافع حقوق بشر همچنين در گزارش خود، ازدواج های زودرس را تنها مشکل دختران در قوانين جمهوری اسلامی ندانسته بلکه وضعيت آنان را در مقررات کيفری وخيم تر دانسته است.

بر اين اساس خانم عبادی در گزارش خود توجه مقام های مسئول در ايران را به اجرای تعهدات بين المللی، به ويژه در خصوص وضعيت افراد کمتر از ۱۸ سال جلب کرده و از آنان خواسته است تا نسبت به اصلاح قوانينی که اعدام افراد کمتر از ۱۸ سال و ازدواج های زودرس را مجاز می دانند، اقدام کنند.

اين مدافع حقوق بشر در ادامه گزارش خود که به دو زبان فارسی و انگليسی منتشر می شود، در سه بخش "حقوق مدنی و سياسی"، "حقوق اقتصادی و اجتماعی" و "ميراث فرهنگی و محيط زيست" به بررسی وضعيت حقوق بشر در ايران پرداخته است. در بخش حقوق مدنی و سياسی در کنار نام فعالان سياسی و مدنی که برای اجرای حکم به زندان فراخوانده شده اند به بازداشت ۲۵ نفر در ماه مهر اشاره شده است. در اين گزارش همچنين بار ديگر به يکی ديگر از موارد نقض حقوق بشر يعنی مجازات و تهديد بستگان زندانيان سياسی که مبادرت به اطلاع رسانی در خصوص عضو زندانی خانواده خود کرده اند، پرداخته شده است. برخورد با روزنامه نگاران، ايجاد محدوديت برای نويسندگان و هنرمندان و اخراج و ممنوع التدريس شدن ۲۲ نفر از معلمان از ديگر موارد مطرح شده در اين گزارش است.

همچنين در اين گزارش به اعدام ۲۲ نفر در ماه مهر، با وجود درخواست دبير کل سازمان ملل از ايران برای کنار گذاشتن سياست کشتار، اشاره شده است.

متن گزارش ماه مهر ۱۳۹۱ شيرين عبادی که در اول آبان ماه منتشر شده، به شرح زير است:

گزارشی مختصر از وضعيت حقوق بشر در ايران در ماه مهر ۱۳۹۱

مقدمه

۱۱ اکتبر، اولين "روز بين المللی دختر بچه" در جهان بود و به همين مناسبت مراسمی در نيويورک برگزار شد. در اين مراسم اعلام شد که نهادهای مختلف سازمان ملل متحد، تلاش خواهند کرد تا به ازدواج دختران کم سال تا پايان سال ۲۰۳۰ ميلادی خاتمه دهند. اما در ايران در چنين شرايطی طبق آمارهای منتشر شده از سوی سازمان ثبت احوال کشور، در سال ۱۳۹۰هجری شمسی تعداد ۷۴۴۰ مورد ازدواج دختران کمتر از ۱۵ سال به ثبت رسيده است. معاون سياسی و امنيتی استاندار استان همدان نيز اعلام کرده است که در همان سال تعداد ۱۷۷۳ مورد ازدواج دختران بين ۱۰-۱۴ سال به ثبت رسيده است.

بنابراين بر اساس آمارهای فوق، ازدواج دختران کم سن در ايران رواج داشته و حتی حسب اعلام انجمن حمايت از حقوق کودکان در ايران چنين ازدواج هايی نسبت به سنوات قبل دو برا بر است که علت آن را بايد در فقر اقتصادی که رو به گسترش است، جستجو کرد. از سوی ديگر قانون بر چنين امری صحه گذاشته و ماده ۱۰۴۴ قانون مدنی سن قانونی ازدواج را برای دختران ۱۳ سال و برای پسران ۱۵ سال اعلام کرده است و در صورتی که دادگاه هم مصلحت بداند، می تواند حتی قبل از رسيدن به سن مذکور، اجازه ازدواج صادر کند.

ستمی که قوانين جمهوری اسلامی بر "دختران" روا می دارد، منحصر به ازدواج زودرس آنان نبوده بلکه حتی در مقررات کيفری، وضعيت آنان وخيم تر است؛ از جمله سن مسوليت کيفری برای دختران ۹ سال و برای پسران ۱۵ سال اعلام شده است. به عبارت ديگر دختران ۶ سال زودتر به مسوليت کيفری نائل آمده و مانند يک فرد بالغ و بزرگسال قابل مجازات هستند. برای مثال در اين خصوص می توان به وضعيت "مهراوه خندان"، دختر ۱۲ ساله "نسرين ستوده"، وکيل دادگستری و زندانی سياسی اشاره کرد که برای تحت فشار قرار دادن مادرش، تحت تعقيب کيفری قرار گرفته و ممنوع الخروج شده است. دردناک تر آنکه ديه "دختران" نصف ديه پسران است که اين تبعيض آشکار در حق کودکان است. حال آنکه دولت جمهوری اسلامی در سال ۱۳۷۰ هجری شمسی به کنوانسيون بين المللی حقوق کودک پيوسته و متعهد اجرای آن شده است ولی با تصويب قوانين نامناسب، به طور مستمر مرتکب نقض مواد آن از جمله ازدواج زودرس کودکان و تبعيض بين آنان می شود.

علاوه بر مطالب فوق گزارش زير، خلاصه ای از وضعيت نقض حقوق بشر در ايران در مهر ماه ۱۳۹۱ است که بر مبنای اطلاعاتی که در سايت ها و رسانه های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسيده است در سه بخش و به ۲ زبان فارسی و انگليسی منتشر می شود.

وضعيت حقوق بشر در ايران در ماه مهر ۱۳۹۱

بخش اول – حقوق مدنی و سياسی
الف- وضعيت فعالان سياسی – اجتماعی دگر انديش

۱) در اين ماه ۲۵ نفر بازداشت شدند که برخی پس از چند روز با وثيقه آزاد شدند. بازداشت شدگان عبارتند از: شکرالله نظری- فعال سياسی-، مانی توکلی- وبلاگ نويس و فعال دانشجويی-، مهدی هاشمی رفسنجانی، نگار حائری - فرزند زندانی سياسی ماشاء الله حائری-، ميترا نوری، شيوا روحانی، شيدا قدوسی، پونه سنايی، هيلدا عقيقيان، هتا عقيقيان، هوشمند دهقان، فرهاد فهندژ، فرهمند سنايی، فره سنايی، پريوش فناييان، نازی تحقيقی، کمال کاشانی و پريسا شهيدی- شهروندان بهايی- و محمد (وحيد) روغنگير، سروش سرايی، اسکندر رضايی، بيژن حقيقی، مهدی عامرونی و شاهين لاهوتی و خانم رکسانا فروغی از نوکيشان مسيحی

۲) محمد علی دادخواه، عضو شورای عالی نظارت کانون مدافعان حقوق بشر برای گذراندان دوران محکوميت ۹ ساله خود، نسيم سلطان بيگی، فعال دانشجويی برای گذراندن دوران محکوميت ۶ ساله خود و فائزه هاشمی رفسنجانی، فعال سياسی برای گذراندن دوران محکوميت شش ماهه خود به زندان اوين منتقل شدند.

۳) حکم ۵۰ ضربه شلاق احسان الله امانيان، درويش گنابادی اجرا شد.

۴) محمد توسلی- عضو نهضت آزادی ايران- به ۱۱ سال حبس تعزيری و پنج سال محروميت از حقوق اجتماعی، افسانه توقير، وحيد حبيب چشمه، وحيد راستگو و محمد اسکندرزاده- چهار فعال مدنی آذربايجانی هرکدام به يک سال زندان-، غلامرضا مکعيان معروف به رضا ملک از مديران سابق وزارت اطلاعات که بيش از يازده سال است در زندان به سر می‌برد، به دو سال زندان ديگر به اتهام اهانت به رهبری به هنگام اجرای حکم ۷۴ ضربه شلاق، طاهر اسکندری، افراسياب سبحانی و پويا تبيانيان، سه شهروند بهايی در دادگاه تجديد نظر به ترتيب ۳ سال حبس تعزيری، يک سال حبس تعزيری و۶ سال و نيم حبس، محمد حاجی بابايی، فعال دانشجويی به پنج ماه حبس تعزيری و پرداخت جريمه نقدی، حميدرضا رنجبر، فعال مدنی آذری به سه سال حبس تعزيری و ۷۴ ضربه شلاق و عليرضا روشن از دراويش گنابادی به يک سال حبس تعزيری و ۴ سال حبس تعليقی در دادگاه تجديد نظر محکوم شدند. همچنين درخواست اعاده دادرسی سيدضيا نبوی، دانشجوی محروم از تحصيل که به ۱۰ سال حبس در تبعيد محکوم شده است، رد شد.

۵) عبدالناصر مهيمنی، فعال سياسی که ماموران امنيتی و زندان به او اجازه نداده بودند در مراسم سالگرد پدرش حاضر شود در بازداشت بسر می برد، محمد نظری، زندانی سياسی زندان رجايی شهرکرج که بيش از ۱۹ سال را در زندان بسر برده است، فيض الله عرب سرخی- عضو سازمان مجاهدين انقلاب اسلامی ايران- و نسرين ستوده- وکيل دادگستری- در اعتراض به عدم رسيدگی وضعيت شان دست به اعتصاب غذا زدند.

۶) ) حسن معاديخواه يک هفته پس از بازداشت جهت اجرای حکم حبس، از بند ۳۵۰ به بند امنيتی ۲۴۰ زندان اوين منتقل شد. سيد مصطفی تاجزاده، عضو جبهه مشارکت ايران اسلامی که در زندان بسر می برد پس از تفتيش سلولش به دادسرای زندان اوين احضار شد.

۷) يکی ديگر از موارد نقض حقوق بشر، تهديد و مجازات غيرعادلانه بستگان زندانيان سياسی است که مبادرت به اطلاع رسانی در خصوص عضو زندانی خانواده خود کرده اند. در اين ماه پدر، مادر و عمه بهنود رمضانی، دانشجويی که اسفند ماه سال ۸۹ جان باخته بود به اتهام تلاش برای برگزاری مراسم ترحيم برای پسر خود به ترتيب دو نفر اول به ۸ ماه حبس تعزيری و نفر سوم به ۴ ماه حبس تعزيری محکوم شدند. همچنين مريم قدس، همسر فيض‌الله عرب سرخی عضو زندانی سازمان مجاهدين انقلاب اسلامی ايران بعد از ۱۹ سال کار در دفتر استعدادهای درخشان آموزش و پرورش، از اين دفتر اخراج و مجيد صدقی برادر سعيد صدقی زندانی محکوم به اعدام در پی مصاحبه با تلويزيون بی‌بی‌سی و صدای آمريکا بازداشت شد. همچنين معصومه دهقان، همسر عبدالفتاح سلطانی، وکيل زندانی توسط نيروهای امنيتی تهديد و از او خواسته شده است تا به جای همسرش اظهار ندامت و عليه او اعتراف کند. همچنين خانواده حسين رونقی که در زندان بسر می برد، توسط مأموران امنيتی تهديد شدند تا در خصوص فرزندشان اطلاع رسانی نکنند.

۸) وضعيت برخی زندانيان سياسی- عقيدتی هم چنان نامناسب گزارش می شود که از جمله می توان به موارد زير اشاره کرد: دادستانی تهران در پی اعتراض اسدالله هادی به اعزام با لباس زندان به بيمارستان، با انتقال مجدد اين زندانی سياسی به بيمارستان و با مرخصی درمانی مهوش شهرياری، ۶۰ ساله و از سران جامعه بهايی که در زندان به سر می برد و دچار شکستگی لگن خاصره شده بود و محبوبه کرمی که از ناراحتی جسمی و روحی رنج می‌برد مخالفت کرد. همچنين مسوولان زندان اوين با مرخصی درمانی الميرا (فرح) واضحان و مسوولان زندان رجايی شهر با اعزام به بيمارستان ميثاق يزدان‌نژاد مخالفت کردند.

۹) شاهين زينعلی، فعال دانشجويی از ملاقات با خانواده خود در زندان محروم شد.

ب- وضعيت کتاب و مطبوعات ، نويسندگان و روزنامه نگاران

۱) مهدی رحمانيان- مدير مسوول روزنامه شرق-، علی رنجبر و حميدرضا عبدالهی دو وبلاگ نويس و مترجم، محمد مهدی امامی ناصری- مديرمسوول روزنامه مغرب- و همچنين مدير مالی، مدير روابط عمومی و قائم مقام مدير مسوول روزنامه مغرب بازداشت شدند.

۲) نازنين ديهيمی، مترجم ادبيات کودک برای اجرای حکم ۸ ماهه خود و علی‌اکبر جوانفکر، مدير عامل ايرنا و سرپرست موسسه مطبوعاتی ايران برای اجرای يک سال حبس خود روانه زندان اوين شدند.

۳) سام محمودی سرابی، روزنامه نگار به ۴سال زندان تعزيری، ۴ سال زندان تعليقی و ۱۰ سال ممنوعيت از کليه فعاليت‌های مطبوعاتی و سجاد نوروزی، مدير مسئول سايت فردا به تحمل ۹۱ روز حبس تعزيری محکوم شدند.

۴) مجوز خبرگزاری «وفا» لغو شد و روزنامه شرق و نشريه «کيهان کاريکاتور» توقيف شدند.

۵) دادگاه مديران مسئول نشريات ستاره صبح و سخن شهروند برگزار شد.

۶) کتاب «افسانه شاعر مرده» تازه‌ترين اثر محمد علی سپانلو، شاعر با حذف ۳۰ صفحه از ۱۴۰ صفحه اجازه انتشار گرفت.

۷) اجرای نمايش «روايت‌های ناتمام يک فصل معلق» متوقف شد. همچنين جشن خانه موسيقی در برج ميلاد لغو شد.

۸) نشريه دانشجويی آرمان در دانشگاه آزاد تهران توقيف و وسايل دفتر آن نشريه ضبط شد.

۹) چندين سايت مرتبط ارايه کننده نرخ ارز و سکه به دنبال التهابات قيمت در بازار سکه و ارز در ايران در همان زمان فيلتر شدند. همچنين موتور جستجوگر گوگل و سرويس جی برای چند روز ميل فيلتر شدند.

۱۰) دو فعال در عرصه اينترنت در گيلان بازداشت شدند. نيروی انتظامی گيلان اتهام اين دو فرد را ايجاد سايت اينترنتی و انتشار آهنگ "غيرمجاز" در اينترنت اعلام کرد. همچنين حکم محکوميت پنج جوان سيرجانی فعال در عرصه اينترنت صادر شد. دادستان عمومی و انقلاب سيرجان اتهام اين افراد را انتشار مطالب خلاف قانون در سايت فيس بوک اعلام کرد.

۱۱) مجوزاعزام ابوالفضل عابدينی، روزنامه نگار به بيمارستان از سوی دادستانی صادر نشد.

پ- ساير موارد نقض حقوق بشر

۱) در ماهی که دبير کل سازمان ملل از ايران خواسته بود تا سياست کشتار را کنار بگذارد، شاهد هستيم که بر اساس بر اساس اعلام سايت ها و خبرگزاری های دولتی افراد زير يا اعدام شده اند و يا برای آنها حکم اعدام صادر شده است: «ح.چ» در سمنان، «م.م» و «آ.م»، «م.ر»، «الف.ع» و «م.ن» در شاهرود «تاج‌محمد.ب»، «علی.ب»، «حسين.ب»،«محمد.ب» و سه تبعه کشور افغانستان به نام های «ن.م»، «ش.پ» و «ض.ن» در طبس و «ع - پ»، «ع - ک»، «م – الف»، «الف – س» و «ع - ذ» در شيراز اعدام شدند. رسانه های دولتی اتهام آنها را حمل و نگهداری مواد مخدر اعلام کردند. همچنين رسانه های دولتی از اعدام چهار جوان در تبريز خبر دادند. اين رسانه ها اتهام اعدام شدگان را تجاوز به عنف و آدم‌ربايی اعلام کردند. عبدالباسط ريگی، عبدالجليل کهرازهی و يحيی چاری زهی در زاهدان اعدام شدند. برخی از سايت ها اتهام آنها را سياسی و محاربه اعلام کردند.

از سوی ديگر ابراهيم عيسی پور و سيروان نژاوی دو شهروند اهل سردشت به اعدام محکوم شدند. رسانه ها اتهام آنان محاربه و افساد فی الارض و عضويت در يکی از گروههای مخالف نظام عنوان کرده اند. ر- ک در شيراز به اعدام محکوم شد. روزنامه خبر جنوب اتهام اين فرد را سرقت مسلحانه اعلام کرده است.

۲) دادستان عمومی و انقلاب شهرستان دزفول از صدور حکم قطع يد در ملا عام برای يک متهم به سرقت خبر داد. همچنين ع-ز در شيراز به قطع دست راست و پای چپ محکوم شد. روزنامه خبر جنوب اتهام اين فرد را سرقت مسلحانه اعلام کرده است.

۳) تارنمای ندای انقلاب وابسته به روزنامه جوان وابسته به حکومت ايران از دستگيری ۱۵۰ نفر در جريان اعتراض های تهران خبر داد.

۴) وحيد عابدينی، فعال دانشجويی دانشگاه تهران، مجددا از ادامه تحصيل در مقطع دکترا و سروه حيدری، ليلا بُرنا و سميه هوشياری، سه دانشجوی تخصصی (رزيدنت) رشته پزشکی ساکن سنندج از ادامه تحصيل محروم شدند. همچنين نهادهای امنيتی استان مازندران مانع از حضور عليرضا شهيری در دانشگاه علوم و فنون بابل شده اند.

۵) دانشکده های فنی تويسرکان، کبودرآهنگ و مديريت و حسابداری رزن فقط دانشجوی پسر می‌پذيرند. همچنين در ادامه روند تفکيک جنسيتی در دانشگاه های کشور، در ورودی آقايان و خانم ها در چندين دانشکده دانشگاه علوم پزشکی شيراز از هم تفکيک شد. از سوی ديگر بر اساس آيين نامه ای خنده بلند در دانشگاه علوم پزشکی شيراز ممنونع شد.

۶) رييس پليس فتای خراسان‌شمالی از پلمب ۹ کافی نت در اين استان از ابتدای سال خبر داد.

بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی

۱) به علت شرايط بد اقتصادی و کمبود مواد اوليه که عمدتا ناشی از سوء مديرت اقتصادی و همچنين تحريم های سياسی است، تعداد زيادی از کارگران نتوانسته اند ماه ها دستمزد خود را دريافت کنند. در خصوص وضعيت کارگران می توان به موارد زير اشاره کرد: کارگران شرکت پيمانکاری پوشش راه در طبس ۶ ماه، ۸۰ کارگر کارخانه آلدا سه ماه، ۲۱۰ نفر از کارگران کارخانه پارلو ساوه ۴ ماه حقوق دريافت نکرده‌اند. همچنين معوقات حقوقی بيش از ۱۳۰ نفر از کارگران صنايع بهداشتی ياس خرمشهر به مدت ۶ ماه، ۵۵ کارگر کارخانه هيوا الکتريک بابلسر به مدت ۶ ماه، بيش از ۵ هزار کارگر کارخانه گيتی‌پسند اصفهان به مدت ۵ ماه پرداخت نشده است. اين در حالی است که ۲۰۰ کارگر شاغل در گروه توليدی- بازرگانی اشی‌مشی بيکار شدند.

۲) وضعيت جسمی کارگران زندانی همچنان نامناسب گزارش شده است. از جمله: رضا شهابی، فعال کارگری با گذشت يک ماه از زمان تعيين شده توسط پزشک متخصص جهت معاينه، همچنان در بند ۳۵۰ زندان اوين و در انتظار تصميم دادستانی در اعزام وی به بيمارستان، بسر می‌برد.

۳) عادله چراغی، فعال کارگری بازداشت شد.

۴) حميد حديثی، معلم لاهيجانی که در انتخابات دوره ششم مجلس شورای اسلامی از سوی ائتلاف نيروهای ملی – مذهبی نامزد انتخابات مجلس بود، از ادامه تدريس بازماند. همچنين ابوبکر نوری ، حسين عبدی پور، محمد جمال هبکی، حبيب فرزام نيا، خالد ظهيری، جلال منوچهری، ملک ذکريايی نسب، محمدعلی داربوی، عثمان عبدی، جلال کرمی، صلاح الدين معروفی، عثمان محمدی، عبدالسلام فتح اللهی، يوسف حمه ويسی، ابراهيم مرادپور، رسول خداکرمی، بهرام سليمانی، صابر خالديان، رئوف حسينی، ادريس رنجبر و عطاالله سليمی معلمان مناطق کرد نشين ممنوع التدريس شدند.

۵) محمد امين آگوشی، معلم زندانی بازنشسته در اعتراض به وضعيت خود اعتصاب غذا کرد.

بخش سوم- ميراث فرهنگی و محيط زيست

اخبار منتشر شده از ميراث فرهنگی و محيط زيست در مهر ماه نيز همچنان نشان از نامناسب بودن وضعيت اين حوزه دارد.

۱) درختان منطقه توريستی جنگل ناهار خواران گرکان برای ساخت موزه جنگ قطع شد و الهه موسوی، روزنامه نگار گلستانی که در اين خصوص اطلاع رسانی می کرد به دادگاه احضار شد.

۲) درياچه اروميه ۱۲۰ هزار کيلومتر کوچک ‌تر شده و پنج جزيره آن به خشکی تبديل شده است.

خاتمه

در پايان اين گزارش ماهانه توجه مقام های مسئول جمهوری اسلامی ايران را به اجرای تعهدات بين المللی، به ويژه در خصوص وضعيت افراد کمتر از ۱۸ سال جلب کرده و از آنان خواسته می شود تا نسبت به اصلاح قوانينی که اعدام افراد کمتر از ۱۸ سال و ازدواج های زودرس را مجاز می دانند، اقدام کنند.

شيرين عبادی
مدافع حقوق بشر و برنده جايزه صلح نوبل ۲۰۰۳
اول آبان ۱۳۹۱

توضيح: علاقه مندان می توانند برای کسب اطلاعات بيشر در خصوص اين گزارش به سايت ها و خبرگزاری های زير مراجعه کنند: خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا)، خبرگزاری رسمی ايران (ايرنا)، خبرگزاری کار ايران (ايلنا)، خبرگزاری فارس، خبرگزاری مهر و باشگاه خبرنگاران جوان و سايت های کانون مدافعان حقوق بشر، جرس، الف، کميته گزارشگران حقوق بشر، ندای آزادی، بازتاب، هرانا، قانون، کلمه، محبت نيوز، سنی آنلاين، کمپين بين المللی حقوق بشر در ايران، مجذوبان نور، ملی- مذهبی، موکريان، ندای سبز آزادی، راديو زمانه، راديو فردا و بی بی سی.