جايگاه فلسطينی‌ها در سازمان ملل به "دولت ناظر غيرعضو" ارتقا يافت

دويچه وله ـ مجمع عمومی سازمان ملل متحد با ۱۳۸ رأی موافق، ۴۰ رأی ممتنع و ۹ رأی مخالف طرح رئيس تشکيلات خودگردان فلسطين برای ارتقای جايگاه فلسطينيان از يک "نهاد ناظر" به "دولت ناظر غير عضو" در اين سازمان را تصويب کرد.

اين طرح که روز پنج‌شنبه (۲۹ نوامبر/ ۹ آذر) در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نيويورک از ۱۳۸ رأی مثبت برخوردار شد توسط محمود عباس، رئيس تشکيلات خودگردان فلسطين پيشنهاد شده بود. نمايندگان ۱۹۳ کشور در رای‌گيری شرکت داشتند. ۹۷ رای برای تصويب اين پيشنهاد الزامی بود.

۶۵ سال پيش درست در همين روز يعنی ۲۹ نوامبر سال ۱۹۴۷ ميلادی سازمان ملل متحد قطعنامه‌ای را تصويب کرد که طی آن اراضی مورد نزاع بين فلسطينيان و يهوديان تقسيم شد. اين طرح به طرح "تقسيم فلسطين" نيز معروف است.

يک سال پس از آن در سال ۱۹۴۸ کشور اسرائيل بر اساس مصوبه سازمان ملل تشکيل شد و رسما اعلام موجوديت کرد.

در نوامبر سال ۱۹۷۴ سازمان ملل متحد با صدور قطعنامه‌ای حق "حاکميت مستقل" فلسطينيان را به رسميت شناخت. سازمان ملل همچنين در اين تاريخ سازمان آزاديبخش فلسطين (PLO) را به عنوان نماينده فلسطينی‌ها و "نهاد ناظر" پذيرفت.

در قطعنامه ۳۲۳۶ اين سازمان در سال ۱۹۷۴ حق فلسطينيان برای تعيين سرنوشت خود بدون دخالت خارجی و همچنين حق استقلال و حاکميت ملی آنها نيز به رسميت شناخته شد.

ياسر عرفات، رهبر پيشين سازمان آزاديبخش فلسطين در نوامبر ۱۹۸۸ در کنفرانسی در شهر الجزيره، پايتخت کشور الجزاير موجوديت دولت مستقل فلسطينی را در چارچوب مرزهای تعريف‌شده در سال ۱۹۶۷ اعلام کرد.

عرفات به عنوان رئيس موقت دولت فلسطينی معرفی شد. همچنين اعلام شد که سازمان آزاديبخش فلسطين حق موجوديت اسرائيل را به رسميت می‌شناسد. اين سازمان همچنين برای همزيستی مسالمت‌آميز با اسرائيل اعلام آمادگی کرد.

در سپتامبر ۱۹۹۳ در جريان مذاکرات مخفيانه اسرائيل با نمايندگان سازمان آزاديبخش فلسطين در نروژ قراردادهای صلح اسلو تنظيم شد. اين قراردادها سپس به امضای اسحاق رابين، نخست‌وزير وقت اسرائيل و ياسر عرفات رسيدند. قراردادهای صلح اسلو شامل "بيانيه اصول تشکيلات خودگردان فلسطين" است.

در ماه مه ۱۹۹۴ پيمان "غزه ـ اريحا" امضا شد. طبق اين پيمان، فلسطينيان برای نخستين بار از حق اداره مستقل امور خود در اريحا و قسمت‌های وسيعی از نوار غزه برخوردار شدند. در سال ۲۰۰۵ اسرائيل به طور کامل از نوار غزه خارج شد.

در سپتامبر ۱۹۹۵ پيمان "اسلو ـ بی" به امضای سازمان آزاديبخش فلسطين و اسرائيل رسيد.

آغاز تلاش عباس برای تشکيل کشور مستقل

دو ماه بعد از درگذشت ياسر عرفات در ژانويه ۲۰۰۵ محمود عباس رياست تشکيلات خودگردان فلسطين را بر عهده گرفت و اعلام کرد، مذاکره با اسرائيل برای تأسيس کشور فلسطين را ادامه خواهد داد.

يک سال بعد در ژانويه سال ۲۰۰۶ سازمان تندرو و اسلام‌گرای حماس در انتخابات پارلمانی مناطق فلسطينی‌‌نشين به پيروزی رسيد و از آن پس مبارزه ‌خونين با سازمان فتح و محمود عباس بر سر تصاحب قدرت آغاز شد.

از ژوئن ۲۰۰۷ حماس حاکميت بر نوار غزه را بر عهده گرفت و کنترل کرانه باختری رود اردن بر عهده محمود عباس افتاد. مذاکراتی که بين اين دو گروه رقيب فلسطينی بر سر تشکيل دولت وحدت ملی صورت گرفته تا کنون بی‌نتيجه مانده است.

در ژوئن سال ۲۰۰۹ بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسرائيل برای نخستين بار موافقت کشور خود با راه حل تشکيل کشور فلسطين در کنار اسرائيل را اعلام کرد.

در سپتامبر سال ۲۰۱۱ بود که محمود عباس در نيويورک خواستار پذيرش عضويت تشکيلات خودگردان فلسطين در سازمان ملل متحد شد. اسرائيل با اين درخواست مخالفت کرد. آمريکا نيز تهديد کرد که در صورت پذيرفتن عضويت اين تشکيلات در اين سازمان آن را وتو خواهد کرد.

اما نزديک به ۱۳۰ کشور عضو سازمان ملل متحد تا کنون موافقت خود را با اين طرح اعلام کرده‌اند.

در اکتبر سال ۲۰۱۱ سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (يونسکو) تشکيلات خودگردان فلسطين را به عضويت کامل پذيرفت. ۱۴ کشور، از جمله اسرائيل، آمريکا و آلمان عليه آن رأی دادند.

در نوامبر همين سال درخواست عضويت کامل فلسطينيان در سازمان ملل متحد با مخالفت شورای امنيت روبرو شد. شورا اعلام کرد، آمريکا و ديگر کشورها خواستار آن هستند که ابتدا صلح با اسرائيل به وقوع بپيوندد.

در سپتامبر سال ۲۰۱۲ محمود عباس، رئيس سازمان تشکيلات خودگردان فلسطين به تلاشی ديگر دست زد و در مجمع عمومی سازمان ملل متحد خواستار بهبود موقعيت فلسطينيان و ارتقا از سطح "نهاد ناظر" به "دولت ناظر غير عضو" در اين سازمان شد.

تصويب چنين طرحی از نظر حقوق بين‌المللی به معنای به رسميت شناختن غير مستقيم فلسطين به عنوان يک کشور مستقل است.