فرق تخت جمشيد با کولوسئوم: فرق ايران با اروپا، سعيد بشيرتاش

در حدود ششصد سال پيش از ساخته شدن کولوسئوم و تنها چند سال پس از آزادی بردگان يهودی در بابل به دست کوروش و بازگشت آنان به اورشليم، ساخت تخت جمشيد در زمان داريوش بزرگ آغاز شد ــ اثری پرشکوه با زيربنای ۱۷۵ هزار متر مربع، يعنی هشت برابر کل زيربنای کولوسئوم

تبليغات خبرنامه گويا	advertisement@gooya.com

در حدود ١٩٥٠ سال پيش، روم پس از حمله به اورشليم آن را ويران کرد و مردمانش را به بردگی گرفت. در حدود ۴۵ تا ۶۰ هزار نفر از اين بردگان در ساختن کولوسئوم به کار گرفته شدند و بسياری از آنان در حين کار کشته شدند. مراسم افتتاحيه‌ی کولوسئوم با کشتار ٩ هزار حيوان غيراهلی برگزار شد.

در کولوسئوم، زنان و مردان از هم جدا بودند و جايگاه زنان، که در طبقه‌ی پنجم بود، هم ديد بسيار بدی به ميدان داشت و هم بسيار ناامن و خطرناک بود، چراکه سکوهايش با طناب‌هايی نگه داشته می‌شد که هر از چندی پاره می‌شد و زنان از ارتفاع پنجاه متری به پايين سقوط می‌کردند؛ اما جايگاه مردان بسيار امن بود، آنان بر روی سکوهای سنگی می‌نشستند.

کولوسئوم محل برگزاری جشن‌های امپراتوری روم بود. در اين جشن‌های صدروزه، حيوانات درنده را به جان بردگان و گلادياتورها می‌انداختند يا گلادياتورها را، که برده بودند و اکثراً پيش از ٢٢ سالگی می‌مردند، مجبور به کشتن يکديگر می‌کردند؛ در حالی که امپراتور و مردم روم با اشتياق تمام به تماشا نشسته بودند. در هر دوره از اين جشن‌ها، در حدود پنج هزار برده و گلادياتور به قتل می‌رسيدند. در روزهای ديگر نيز، محکومان به مرگ را جلوی حيوانات درنده می انداختند تا زنده‌زنده خورده شوند، باز در حالی که امپراتور و مردم تماشاگر مرگ دردناک اين آدميانِ تيره‌بخت بودند.

کف ميدان کولوسئوم هميشه پوشيده از ماسه بود تا خون‌های قربانيان به‌راحتی جذب شود. در کل، بيش از يک ميليون نفر، از جمله پانصد تا هفتصد هزار گلادياتور، در صحن کولوسئوم به طرزی وحشيانه کشته شدند؛ و شايد بتوان اين ميدان چهار هزار متر مربعی را «بزرگ‌ترين قتلگاه» در تاريخ بشر خواند.

امروزه، کولوسئوم محبوب‌ترين بنای ايتاليا و نماد شهر روم و تمدن رومی است و همه‌ی رميان، ايتاليايی‌ها، و حتی اروپاييان به اين تمدن افتخار می‌کنند. در سال ٢٠٠٧، بر اساس يک نظرسنجی با شرکت بيش از صد ميليون نفر، کولوسئوم جزو هفت اثر برتر و محبوب جهان برگزيده شد؛ و در سال ٢٠١١، مبلغ ٢٥ ميليون يورو تنها برای تميز کردن ديوارهای کولوسئوم و چند مرمت جزئی در آن هزينه شد. يک ضرب المثل قديمی ايتاليايی می‌گويد: «تا زمانی که کولوسئوم استوار است، رم نيز استوار است.»

در حدود ششصد سال پيش از ساخته شدن کولوسئوم و تنها چند سال پس از آزادی بردگان يهودی در بابل به دست کوروش و بازگشت آنان به اورشليم، ساخت تخت جمشيد در زمان داريوش بزرگ آغاز شد ــ اثری پرشکوه با زيربنای ۱۷۵ هزار متر مربع، يعنی هشت برابر کل زيربنای کولوسئوم. بر اساس سندهای انکارناپذير، يعنی خشت‌‌نوشته‌های هخامنشی کشف‌شده در تخت جمشيد، در ساختن تخت جمشيد هيچ برده‌ای به کار گرفته نشد و کارگران و مهندسان و هنرمندان امپراتوری ايران در بهترين شرايطِ کاریِ ممکن اين اثر بزرگ بشری را آفريدند.

پادشاهان ايرانی در تخت جمشيد جشن‌های ايرانی را برگزار می‌کردند، مانند نوروز و مهرگان، که ريشه در آشتی، مهر، طبيعت، و زندگی انسانی دارد. همه‌ی نگاره‌های حک‌شده بر ديوارها و سنگ‌های تخت جمشيد نشان‌دهنده‌ی جشن‌ها و فرهنگ و اسطوره‌های زيبای ايرانی است و تخت جمشيد مرکز بزرگ‌ترين قدرت جهان در آن روزگار بوده است. اما برخورد برخی از ما ايرانيان، به‌ويژه عده‌ای از اسلام‌گرايان تندرو و چپ‌گرايان افراطی و برخی مدعيان روشنفکری، با اين اثر بزرگ هنری جهان و اصولاً با تاريخ و هويت ايرانی بسيار غيردوستانه و نابخردانه بوده است.