سندرم همسر اول، رنجی که تا ابد در ذهنش باقی می ماند، امين علم الهدی، کانون زنان ايرانی

از درد زن دوم بودن می گويد و تبعيض شوهری که او را از حق داشتن يک زندگی آرام محروم کرده:"فکر می کردم با اين ازدواج آرامش گم شده ام را پيدا می کنم. اما اشتباه می کردم .اشتباه کردم .اشتباه...."بغض راه گلويش را می بندد. ديگر نمی تواند يا نمی خواهد حرفی بزند.

اين تنها نمونه ای از دهها موردی است که اين روزها با آنها روبرو می شوم. به موجب صحبت هايم با زنان عرب ايرانی(عرب های خوزستان) که در آنان چند همسری به صورتی رسم شده است. اين نکته را دريافتم، که هرچند در جامعه سنتی عشيره ای اين نکته در ظاهر پذيرفته شده است. اما می توان ، حس يک زن عرب را نسبت به ازدواج مجدد شوهرش تشخيص داد.

بر اساس تحقيقی که در مصر انجام شده است. وقتی يک زن در معرض ازدواج مجدد همسرش قرار می‌گيرد ناگهان اختلالات روانی و واکنش شديدی را نشان می‌دهد، اما ظرف شش ماه به سازگاری می‌رسد. اين پيامد در حدی است که در مصر از آن به سندروم همسر اول ياد می‌کنند. اين خاطره تا ابد در ذهن زن اول نقش می بندد و تنها بعد از شش ماه به سازگاری ظاهری رسيده اما در درون او اين سازگاری هرگز ايجاد نمی شود."

او فرزند يکی از مقام های دولتی است که پدرش چند زن دارد .سعی می کند از جواب دادن به سئوال هايم طفره برود و بحث را عوض کند. در آخر هم با بی حوصلگی و البته کمی عصبانيت می گويد:"می خواهی بدانی چه بلايی سر مادرم آمد، افسردگی گرفت. تا مدتها با کسی حرف نمی زد.حق هم داشت، بعد از سالها ماندن و سوختن با زن جوانی روبرو شده که می گويند هووی توست."

بر اساس نوشته ای از فرشته موتابی عضو پژوهشکده‌ خانواده دانشگاه شهيد بهشتی : "ميزان مرگ و مير کودکان در خانواده‌های چند همسری بسيار بيشتر از خانواده‌های تک‌همسری است و طبق برخی نظريه‌ها که معتقدند خانواده يک سيستم است. تغيير و فشار به اعضای ديگر خانواده اثر می‌گذارد و در نتيجه فرزندان خانواده‌های چند همسری در مقايسه با خانواده‌های تک‌همسری احساس عدم امنيت، بدرفتاری، رفتار پرخطر، تمرکز کمتر، ناسازگاری بيشتر در کلاس درس و تعامل ناکارآمد با ديگران را بيشتر احساس می‌کنند."

قانون چند همسری يا همان ماده ۲۳ که اين روزها دوباره از بازگشت آن به لايحه خانواده سخن گفته می شود با اصل فلسفی تساوی حقوق زن و مردـکه ناشی در تساوی آنان در انسانيت است ـ نيز منافات دارد.

شما را در معرض يک سئوال ساده قرار می دهم : حس کنيد در خانه ای هستيد که آن خانه را برای خود می دانيد و قاعدتا حس مالکيت نسبت به آن خانه در شما وجود دارد. حال شريک شما با اجازه يا بدون اجازه شما از سهم شما در خانه به ديگری می بخشد آيا اين اتفاق را تا پايان زندگی در خانه از ياد می بريد؟

زنی که شوهر او دو همسر دارد ،گلايه های زيادی از زندگی اش دارد . گرچه او از وضع مالی نسبتا ب خوبی برخوردار است و از لحاظ مالی نه خود و نه همسرش در وضعيت بدی به سر نمی برند. اما می گويد:"هر کس گفته چند همسری به کانون خانواده کمک می کند. يا خود دو زن دارد، که می خواهد توجيهی برای عمل خودش پيدا کند يا اينکه در عالم واقع با چنين خانواده هايی روبرو نشده."

دليلش را اينگونه بيان می کند:" سالها به پای شوهرم ماندم .درسم را رها کردم .زندگی ام را سياه کردم. اما او يک روز آمد و گفت: می خواهم يک زن ديگر بگيرم .بايد بيايی و رضايت بدهی و الا طلاقت می دهم. من هم در اين سن از عاقبت طلاق می ترسيدم .رضايت دادم. می دانيد وضعيت دو دخترم بعد از اين کار پدرشان چقدر سخت شده است. خانواده شوهرانشان هر روز به آنها متلک می گويند و هرازگاهی شوهرانشان با حرفهای آزار دهنده دخترانم را مورد آزار و اذيت روحی قرار می دهند. وضعيت من و شوهرم هم بماند که ديگر حتی برای عوض کردن لباسش هم خانه نمی آيد."

به گفته کارشناسان فقه اسلامی : از لحاظ شرع اسلام که مهم ترين مورد اتکای قانون گذاران ايران است چند همسری با شرايطی سخت، که شايد بتوان گفت، هرگز از توان يک انسان عادی بر نمی آيد مجاز دانسته شده و در غير آن حرام است. به موجب قوانين اسلامی يک مرد در صورتی حق ازدواج مجدد در زمان حيات زن اول خود را دارد که به صورت کامل عدالت را بين آن دو رعايت کند" فإن خفتم أن لا تعدلوا فواحدةً( سورة النساء : ۳) پس اگر ترسيديد که نتوانيد عدالت را اجرا کنيد ،پس به يکی اکتفا کنيد.

نگاهی به عدالت از منظر اسلامی انداخته و آنگاه آن را با واقعيت مطابق دهيم: عدالت يعنی در ميزان علاقه و حتی نگاه نيز بين همسران خود تفاوت قائل نشده و مرد نبايد در ميزان امکانات و ديگر موارد، تفاوتی حتی کوچک بين همسرانش قائل شود. پس از ديدگاه دين اسلام نيز چند همسری به مراتب سخت تر از شرايط قانونی امروز و در بدترين شرايط فرداست.

برای گرفتن پاسخی برای سئوال هايم در باره سخنان سلمان ذاکر ،يکی از اعضای کميسيون حقوقی مجلس در باره بازگشت ماده چند همسری به لايحه خانواده ، با يکی از نمايندگاه مجلس که عضو کميسيون حقوقی است تماس می گيرم.

بعد از شنيدن موضوع با حالتی عصبی می گويد :"اين موارد به من مربوط نيست بهتر است با کسی که گفته می خواهد اين ماده را دوباره به لايحه اضافه کند،حرف بزنيد."

وقتی اصرار من را برای گرفتن جواب می بيند ،می گويد:"من کاری به اين کارها ندارم. حوصله دردسر هم ندارم. شما خبرنگاران موجودات خطرناکی هستيد از کاه کوه می سازيد." و تهديد کرد:"اگر اسمی از من بنويسی از تو شکايت می کنم."