نگاه عرفانی ایرانیان به خط، همشهری

نشست سیر تحول خوشنویسی در ایران از تیموریان تا قاجار در فرهنگسرای نیاوران برپا شد.

اسرافیل شیرچی، هنرمند صاحب سبک خط نقاشی ایران در اين نشست گفت: هنرمند باید فرزند زمانه خود باشد و برای نائل آمدن به این مهم است که باید اصل و ریشه و هویتش را بشناسد و نوآوری‌هایش را بر پایه آنها ارائه كند.

وي افزود: آثار قدمای نخبه خوشنویسی یک سر مشق است و نهیب این نکته که مبادا از اصل خود دور شویم. در این روزگار پرفراز و نشیب این آثار، مؤکد حس آسمانی و حال و هوای عرفانی قدمای ماست که آنان را از یک خوشنویس به هنرمندی صاحب کشف و شهود در می‌یابیم.

عصر پنج شنبه‌ای که گذشت 20 اثر بسیار کهن از قدمای نخبه خوشنویسی ایران از دوره‌های تیموریان، صفویان تا قاجار در نگارخانه اصلی فرهنگسرای نیاوران در کنار خط نقاشی‌های «اسرافیل شیرچی» قرار گرفتند تا سیر تحول خوشنویسی مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

از گنجینه منحصربه فرد احمد ابوطالبیان کارشناس و استاد خوشنویس كه شامل آثاري از «میرعماد»، «میرعلی هروی»، «میرزا غلامرضا»، «درویش»، «میرحسین»، «کلهر» و ... بودند رونمايي شد.

احمد ابوطالبیان نیز در این نشست ضمن بیان خاستگاه و زادگاه خط ایرانی گفت: خط زیبا، تجلی عالم معنا در جلوه صورت و زدودن غبار لفظ از چهره معنی تعریف کرده‌اند که گویای مرتبه خط در باور و آیین ماست.

وی با اشاره به تعامل تاریخی خط ایرانی و خط عربی گفت: پس از ظهور اسلام و در عصر دیلمیان، خط تعلیق نخستین خط ایرانی ست که ابداع می‌شود و امروز می‌توان آثار نفیس آن را در کاشی‌ها و سفال‌های کاشان، خراسان بزرگ و سلطانیه دید.

ابوطالبیان، خط نستعلیق را خط ابداعی از تلفیق خطوط تعلیق و نسخ دانست که در سیر تحول خوشنویسی ایران از سال 785 ه.ق و بعدها تا ظهور میرعلی تبریزی رصد شده است.

به گفته وی، نستعلیق ایرانیان با حمایت ایلخانان مغول و پسران تیمور و کارگاه‌های بزرگ خوشنویسی که آنان به راه انداختند به اقصی نقاط دنیا صادر شد.

این استاد خوشنویس، عصر صفویان و اعتقاد راسخ شاه اسماعیل صفوی را زمینه‌ساز ظهور خوشنویسان مجرب ایرانی نظیر «میرعماد» و ابداع خط شکسته و تبدیل نسخ عربی به نسخ فارسی توسط نی‌ریزی و ... خواند و تأکید کرد: چه از نظر کمیت و چه از حیث کیفیت، عصر قاجار عصر طلایی خوشنویسی مکتبی ایران بود که با درگذشت «محمدحسین عماد الکتاب قزوینی» به پایان رسید.

در حاشیه نشست «سیر تحول خوشنویسی در ایران» «فاضل جمشیدی» خواننده، از پیوستگی‌های موسیقی و خوشنویسی ایرانی سخن گفت. «سیاوش پورفضلی» چند دقیقه‌ای دف نواخت. سپس «علیرضا شاه محمدی» و «سیاوش پورفضلی» برای دقایقی بداهه نوازی و بداهه خوانی كردند. نشست با نوای نی «حسن جعفر تبار» به پایان رسید.

آخرین روز نمایشگاه خط نقاشی اسرافیل شیرچی شنبه 25 آبان 87 در فرهنگسرای نیاوران است و علاقه‌مندان می‌توانند از ساعت 10 تا 19 از آن دیدن كنند.