مرگ ۴۸ تهرانی در ۲۱ ماه بر اثر سوء تغذيه، سرمايه

سرمايه - شکوفه آذر: بر اساس آمار و ارقام رسمی منتشر شده توسط سازمان بهشت زهرا طی ۲۱ ماه گذشته ۴۸ شهروند تهرانی بر اثر سوء تغذيه جان خود را از دست داده اند. اين آمار و ارقام که از آمار فوت شدگان سازمان بهشت زهرا در سازمان پزشکی قانونی استخراج شده و به وسيله خبرگزاری مهر منتشر شده است، گويای آن است که در سال گذشته ۳۳ نفر و در ۹ ماه ابتدای سال جاری ۱۵ نفر بر اثر سوءتغذيه جان خود را از دست داده اند.
چند روز پيش وزير رفاه در نشست خبری با يادآوری اينکه در سال ۸۴ و بر اساس خط فقر يک دلاری - خط فقر شديد- ۶/۱ درصد جمعيت کشور يعنی بيش از ۷۵۳ هزار نفر زيرخط فقر شديد قرار داشتند، خبر داده بود: «اين جمعيت شهری در سال ۸۶ به ۱/۰ جمعيت يعنی ۴۹ هزار نفر کاهش يافته است.» او در مورد جمعيت روستايی زير خط فقر شديد نيز گفت: «در سال ۸۴ جمعيت افراد زير خط فقر يک دلاری روستايی ۷/۱ درصد جمعيت ايران (۳۷۰ هزار نفر) بودند اما تعداد جمعيت روستايی زير خط فقر شديد در سال گذشته به ۶/۰ درصد يعنی ۱۳۰ هزار نفر کاهش پيدا کرده است.»

به گفته او اين آمار تا پايان سال به صفر خواهد رسيد. بنا بر اين گزارش مجموع افراد ايرانی که زير خط فقر شديد (يک دلاری) قرار دارند ۱۷۹ هزار نفر است. اين درحالی است که برخی اقتصاددانان و جامعه شناسان مستقل اين رقم را دو ميليون نفر می دانند.
به گزارش فصلنامه «آمار اقتصادی» که توسط اداره تحقيقات و مطالعات آماری بانک مرکزی تهيه شده، ايرانيان زيرخط فقر طی سال های ۸۳ تا ۸۵ که به سه روش ميانگين هزينه، ميانه هزينه های درآمدی و مصرف کالری محاسبه شده است، حدود « ۱۴ ميليون نفر» هستند.
دکتر واعظ مهدوی معاون سابق وزارت رفاه در اين زمينه به «سرمايه» گفت: «در ارائه گزارش های مربوط به خط فقر مبانی و محاسبات متعددی بايد در نظر گرفته شود. نخستين گزارش شاخص های توسعه هزاره MDG جمعيت زير خطر فقر شديد يا خشن يک دلاری، در ايران در سال ۸۴ کمتر از ۷/۰ درصد بوده است. البته اين آمار رسمی دولتی است و با آمار اقتصاددانان مستقل تفاوت های زيادی دارد. به هر حال اين آمار رسمی متعلق به ايرانيانی است که امکان سيری شکم به عنوان انسان را هم ندارند.»
وی درباره ارتباط اين موضوع با اهداف برنامه چهارم توسعه گفت: «در قانون برنامه چهارم توسعه در سال ۸۴، هدف گذاری شده بود که تا پايان سال ۸۶ اين جمعيت گرسنگان مطلق با توجه به وضعيت تامين اجتماعی به صفر برسد اما همين آمار رسمی دولتی که بايد تا سال گذشته به صفر می رسيد نيز عملی نشد. اين موضوع وقتی اهميت بيشتری پيدا می کند که بدانيم ايران کشور ثروتمندی است و اتکا به محاسبات خط فقر شديد يک و دو دلاری برای کشوری با ظرفيت درآمد نفتی هر بشکه ۸۰ تا ۱۰۰ دلار غلط و انحرافی است.» خط فقر مطلق در معيارهای جهانی عبارت است از خط فرضی اقتصادی که فرد می تواند به سختی از نظر اقتصادی خود را به اين خط فرضی اقتصادی برساند و شکم خود را به عنوان يک انسان سير کند. اين معيار در سنجش های جهانی روزانه يک يا دو دلار فرض گرفته شده است. در گزارش های جهانی همچنين قيد شده است که معيار يک و دو دلار درآمد روزانه هر فرد، چندان دقيق نيست و بستگی تام به وضعيت اقتصادی و ميزان تورم هر کشور دارد.
بر همين اساس يک کارشناس خط فقر و پژوهشگر مسائل اجتماعی به «سرمايه» توضيح می دهد: «اظهار نظر اخير وزير رفاه نشان می دهد ايشان در سنجش تعداد گرسنگان کشور کاملاً در خطاست و معيار يک و دو دلار درآمد روزانه به نسبت تورم ۲۴ درصدی اقتصاد ايران معياری غيردقيق است. ايشان برای محاسبه دقيق اين ميزان می توانند به شاخص هزينه خانوار در مطالعه بانک مرکزی ايران که بر مبنای ۱۴۸ رقم کالای خوراکی تعيين شده است، مراجعه کنند. در اين گزارش قيد شده است که هر فرد شهری برای تامين حداقل غذايی که زنده بودن او را تضمين کند يعنی ۲۱۷۹ کالری در سال ۸۵ نياز به حدود درآمد ۵۶ هزار تومان ميانگين کشوری در ماه دارد. با احتساب اينکه هر خانوار شهری حدود پنج نفر است بنابراين فقط برای تامين سيری شکم بايد يک خانوار به طور متوسط ۲۸۰ هزار تومان درآمد داشته باشد که با در نظر گرفتن حداقل نرخ تورم در سال ۸۶ و ۸۷ يعنی ۲۰ درصد، می بينيم که ميزان درآمد برای تامين سيری شکم هر خانوار شهری ايرانی ۵۰۰ هزار تومان در ماه است.»
او همچنين گفت: «علاوه بر مستندات بانک مرکزی که در بولتن ماه گذشته خود آمار خط فقر کشور را ارائه داده بود، چندی پيش نيز يکی از نمايندگان مجلس تصريح کرد بر اساس برآوردهای انجام شده، ظرف يک سال گذشته، چهار ميليون نفر به زير خط فقر سقوط کرده اند. در کنار اين اظهارنظر نماينده مجلس، برآوردهای اقتصاددانان مستقل و دانشگاهی وضع را به مراتب بدتر نشان می دهد. طبق اين برآوردها ۲۵ تا ۳۰ درصد جمعيت ايران زير خط فقر و حدود دو ميليون نفر زير خط فقر شديد قرار دارند.
علی عسگری معاون اقتصادی معاونت برنامه ريزی رياست جمهوری نيز پيش از اين اعلام کرده بود تعداد فقرا حدود ۵۰ درصد جامعه است و بيش از ۶۰ درصد درآمد اقتصاد در دست ۲۰ تا ۳۰ درصد جمعيت است. اين به آن معناست که حدود ۷۰ درصد جامعه فقط با ۴۰ درصد امکانات زندگی می کنند.
گفتنی است علاوه بر وضعيت موجود که هنوز آمار موثقی از افراد زير خط فقر و زير خط فقر شديد که همزمان مورد استناد و اعتماد دولت و اقتصاددانان مستقل باشد، منتشر نشده، دولت قصد دارد در سال آينده يارانه کالاها و خدماتی نظير بنزين، گاز، آب و برق را به قيمت های آزاد عرضه کند. اغلب کارشناسان معتقدند عملياتی شدن اين برنامه، مساوی است با تشديد فقر فقرای زير خط فقر و زير خط فقر شديد.