شهر خاموش: کيهان کلهر و گروه بروکلين رايدر، کمانچه و ويولن، راديو فردا

کيهان کلهر و گروه « بروکلين رايدر» -که از نوازندگان تجربی سازهای زهی تشکيل شده- در کنسرتی در تالار رويس هال دانشگاه لس آنجلس، برای نخستين بار بخش‌هايی از آلبوم تازه کار مشترکی به نام «شهر خاموش» که به زودی در آمريکا منتشر خواهد شد را برای گروه کثيری از تماشاگران علاقمند نواختند.

اين برنامه در تالار رويس هال يکی از موفق‌ترين کنسرت‌های ساليانه دانشگاه لس آنجلس محسوب می‌شود که هر سال ميزبان برخی از برجسته‌ترين چهره‌های هنری آمريکا و جهان است.

کيهان کلهر، آهنگساز و نوازنده برجسته کمانچه به همراه گروه چهار نفره جوان و ماجراجوی بروکلين رايدر، روی صحنه رويس هال دانشگاه لس آنجلس توانستند جنبه‌های مشترک دوفرهنگ ايران و آمريکا را در موسيقی به نمايش بگذارند.

کيهان کلهر، نامزد دريافت جايزه گرامی، برای آلبوم «غزال»، که نتيجه همکاری با موسيقی‌دان‌های سنتی ايرانی و هندی، از جمله استاد سيتار شجاع حسين خان بود، آخرين بار به همراه استادان موسيقی سنتی ايران، حسين عليزاده و محمد رضا شجريان بر روی صحنه رويس هال ظاهر شد.

کلهر که همواره به دنبال راه‌های تازه برای دست يابی به گوشه‌های کشف نشده موسيقی از راه همکاری با گروه‌های مختلف است، با اعضای گروه «بروکلين رايدر» هنگامی که با « يويوما» نوازنده برجسته ويولن سل بر روی پروژه « جاده ابريشم» کار می‌کرد آشنا شد.

کنسرت رويس‌هال با يک قطعه سنتی ايرانی به نام «پرواز» آغاز شد و دربخش دوم با يک قطعه ۲۸ دقيقه ای از هم نوازی برای کمانچه و سازهای زهی از ساخته‌های کيهان کلهر به نام « شهر خاموش» و قطعه‌ای به نام «بروکلسکا» از ساخته‌های کالين جکوبسون از گروه بروکلين رايدر به پايان رسيد.

کالين جکوبسون نوازنده جوان ويولن، آهنگساز و رهبر گروه بروکلين رايدر همراه اريک جکوبسون نوازنده ويولن سل، اخيرا سفر کوتاهی به ايران داشته اند.

او از تاثيراتی که هنر کيهان کلهر بر او داشته به راديو فردا می‌گويد: «اين فرصتی بود که من بتوانم مدت زمانی کوتاه را با کيهان کلهر، اين کمانچه‌نواز و آهنگساز کم‌نظير بگذرانم. به جرات می‌توانم بگويم که تمام خلاقيت من از آن زمان تا کنون مديون اين تجربه و آموخته‌هايی است که از اين سفر و در مکتب کيهان کلهر به دست آورده‌ام. »

دکتررضا ترشيزی، نوازنده، آهنگساز، نقدنويس و کارشناس موسيقی ساکن لس آنجلس و يکی از حاضران در کنسرت کيهان کلهر و بروکلين رايدر، پس از اجرای برنامه در گفت‌وگويی با راديو فردا درباره اين برنامه و «مشکلاتی» که عرضه موسيقی سنتی ايرانی در سطح جهانی دارد می‌گويد: « برای يک هنرمند مسئله‌ای که بسيار حائز اهميت است اين است که او بتواند هر آنچه در دل دارد را با همه زيبايی و مفاهيم با انسان‌های ديگر تقسيم کند. فرهنگ ايران به علت پيچيدگی‌هايی که در آن وجود دارد انتقال اين مفاهيم به دنيای امروز را بسيار مشکل کرده است. ما يک موسيقی مقامی داريم که در آن دستگاه‌ها و گوشه‌های مختلف وجود دارد و اين‌ها چيزی نيستند که بتوان به آسانی در چهارچوب موسيقی روز دنيا گنجاند. اين موسيقی به شکل سنتی آن همواره توسط استادان بزرگ در گوشه و کنار دنيا اجرا شده است اما ما هميشه در اين فکر بوده‌ايم که آن را به صورتی قابل هضم به دنيا عرضه کنيم .»

دکتر ترشيزی در ادامه اين سخنان به نقش نيما يوشيج در شعر پارسی اشاره می‌کند «که قالب‌های سنتی را شکست و شعر را به صورتی درآورد که شاعر برای بيان احساسات خود ناچار مجبور به رعايت اين قالب‌ها نشود.»

رضا ترشيزی با مقايسه شعر نو و نوازندگی کيهان کلهر می‌گويد: « اجرای کيهان کلهر در اين کنسرت به وضوح شکستن اين قالب‌ها را در موسيقی سنتی نشان می‌دهد. کلهربا ساز سنتی (کمانچه) خود پا به پای سازهای زهی غربی که ويولن، ويولا، چلو و آلتا بودند حرکت می‌کرد و ملودی‌های سه گاه، نوا و اصفهان را با چنان ترکيب قابل قبولی از لحاظ هارمونيک و اجرايی بازسازی کرده بود که نه تنها برای نوازندگان سازهای زهی غربی نا آشنا نبود، بلکه به هيچ عنوان از چهارچوب‌ها و موازين و قوانين علمی موسيقی جهان و موسيقی سنتی ايرانی نيز بيرون نبود.»

شب فراموش‌نشدنی دانشگاه لس آنجلس در ساعتی کمانچه، موسيقی سنتی ايران، موسيقی غربی و حتی ساختارشکنی نيمايی را يک‌جا به تماشگران عرضه کرد.