داريوش مهرجويی: اگر ترس از موانع نبود به مراتب کارهای بهتری می‌ساختم، با اين موانع از همه چيز زده شده‌ام، ايسنا

داريوش مهرجويی گفت: اگر ترس به مانع برخوردن وجود نداشت، شايد کارهايی به مراتب بهتر و بيشتری می‌ساختم.

به‌ گزارش خبرنگار سينمايی خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا)، فيلم مستند «مهرجويی کارنامه چهل ساله» شب گذشته ـ ۲۰اسفند‌ماه ـ در جشنواره‌ی فيلم تصوير به نمايش درآمد و پس از نمايش با حضور داريوش مهرجويی، مانی حقيقی کارگردان فيلم، محمود کلاری فيلمبردار، اميد روحانی منتقد سينما و سيف‌الله صمديان مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

داريوش مهرجويی درباره‌ی احساسش نسبت به مستند ساخته شده،گفت:اگر بخواهم حس آنی خودم را بگويم، بسيار از اين فيلم خوشم آمده است نه به‌خاطر اين‌که من در آن حضور دارم بلکه اين مستند از نظر تنوع صحنه‌ها و ريتم، جذاب است. معمولا وقتی که در فيلمی به مصاحبه با يک فرد می‌پردازند مخاطب پس از کمی بی‌حوصله می‌شود اما مانی حقيقی برای اين فيلم خيلی مايه گذاشته و به نظرم کار قشنگی درآمده است. البته اگر اين‌ موضوع هم در خودستايی من نباشد.

وی درباره‌ی شکل‌گيری اين فيلم مستند با بيان اينکه سال‌هاست مانی حقيقی را می‌شناسد، يادآور شد:زمانی که

پيشنهاد شد، فيلمی مستند درباره‌ام بسازند، از من خواستند که خودم کارگردانی را معرفی کنم، من هم مانی حقيقی را معرفی کردم چرا که فکر می‌کردم می‌توانيم با همديگر رابطه‌ی حسی قشنگی داشته باشيم.

تبليغات خبرنامه گويا	[email protected]

داريوش مهرجويی در عين حال عنوان کرد: من خيلی کم مصاحبه می‌کنم و اکنون هم چهار يا پنج سال است که اصلا مصاحبه نکرده‌ام، اما هنگامی که قرار شد با مانی حقيقی اين کار انجام شود، آن را قبول کردم.

کارگردان «هامون» در بخش ديگری از اين جلسه گفت: ابتدا فکر نمی‌کردم صحبت‌ها و مصاحبه‌های من با مانی حقيقی به جايی برسند، چرا که من می‌ديدم که او با افراد بسياری مصاحبه می‌کند و به همين دليل فکر می‌کردم که چگونه مصاحبه‌ها را جمع‌وجور خواهد کرد، اما اکنون که فيلم را ديده‌ام احساس می‌کنم که او خيلی خوب فيلم را جمع کرده است چرا که همان‌طور که گفتم معمولا فيلم‌های مصاحبه‌محور کمی حوصله‌ی مخاطب را سر می‌برند.

به گزارش ايسنا، در بخش پايانی اين نشست هم داريوش مهرجويی در پاسخ به سوال يکی از حاضران به بحث مميزی پرداخت و گفت: به نظرم حد و مانع چيز بی‌خودی است. انسان تمام انرژی خود را بر روی يک مسير می‌گذارد و بعد به يکباره فيلم او با چنين خشونتی مواجه می‌شود که يکباره توقيف می‌شود و حتی اصلا نمی‌گويند که يک قسمت از فيلم را حذف کن يا بخش‌هايی از آن را اصلاح کن بلکه به يکباره آن را توقيف می‌کنند. اين اتفاق زمانی که برای من افتاد نزديک به يکسال فلج شدم، اکنون مدتی است از همه چيز زده شده‌ام. اين توقيف تاثير عجيبی بر روی افراد می‌گذارد و آنها را به مسيری می‌اندازد که اصلا قصد ورود به آن را نداشته‌اند.

وی ادامه داد: اکنون هم شايد بتوانم بگويم که مسيری که دنبال می‌کنم،مسيری خوبی نيست و تا حدی از آن پشيمانم اگر اين طور نبود و اگر ترس به مانع برخوردن وجود نداشت، شايد کارهايی به مراتب بهتر و بيشتری می‌ساختم.

مهرجويی گفت:اکنون هر مسيری که می‌رويم به نوعی با مانع مواجه می‌شويم و هرچه تلاش بيشتری به کارمی‌گيريم فايده ندارد. به‌عنوان مثال يادم است که فيلم «بانو» شب قبل از اکران و زمانی که داشت پوستر‌های آن برای اکران نصب می‌شد با مشکل روبه‌رو شد. در آن زمان مديريت وقت به من می‌گفت که از جايی به من گفته‌اند اما من فکر می‌کنم که اين مساله دروغ است و ترس خود مديران است که موجب چنين اتفاقی می‌شود.

مهرجويی در ادامه توقيف يک فيلم را مانند توقيف روزنامه‌ها دانست و افزود: وقتی که يک روزنامه توقيف می‌شود، هزاران خانوار مايوس و بيکار می‌شوند و پس از اين‌که اين اتفاق افتاد چندی بعد می‌بينيم که مديری که چنين تصميمی گرفته تغيير می‌کند. حال سوال من اين است که چه کسی به اين افراد اجازه می‌دهد که اين‌گونه برخورد کنند و آنها به چه حقی دست به چنين اعمالی می‌زنند.

به گزارش ايسنا، مانی حقيقی کارگردان مستند «مهرجويی کارنامه چهل ساله» نيز درباره‌ی ريتم مناسب اين فيلم گفت: اينجا بايد از بهمن کيارستمی ياد کنم. چرا را که بدون او واقعا محال بود اين فيلم به نتيجه‌ی فعلی برسد. بهمن کيارستمی در سفر است و امشب قرار است برسد. به همين دليل من جای او را خالی می‌کنم و در نمايش بعدی اين فيلم که قرار است دوشنبه در خانه سينما باشد، قطعا او هم حضور خواهد داشت.

وی ادامه داد:معمولا در چنين فيلم‌هايی تدوينگر نقش بسيار مهمی دارد و بايد بگويم که اين فيلم را ما با هم ساخته‌ايم.

حقيقی همچنين مطرح کرد: اما جای دو نفر ديگر هم امشب اينجا خالی است. من با اجازه‌ی آقای مهرجويی و کيارستمی که اينجا حضور دارند،اکران امشب را به جعفر پناهی و محمد رسول‌اف تقديم می‌کنم به اين اميد که هر چه زودتر بتوانم آنها را ببينم.

کارگردان اين مستند در ادامه به سه سال روند ساخت اين فيلم اشاره کرد و افزود: اين مستند قبل از «کنعان» شروع شد و عمده کار آن در همان زمان صورت گرفت اما تدوين و تحقيقات جنبی آن تمام اين مدت طول کشيد. ما برای اين فيلم نزديک به ۷۰ ساعت مصاحبه داشتيم و علاوه بر مصاحبه‌ها فيلم‌های خود مهرجويی هم بود و به همين دليل انتخاب‌کردن از ميان آنها کاری بسيار دشوار بود.

حقيقی در بخش ديگری از اين نشست در پاسخ مطلبی که درباره‌ی راحتی داريوش مهرجويی با دوربين مطرح شده بود،توضيح داد: واقعيت اين است که سازنده‌ی اين مستند داريوش مهرجويی است، چرا که او متريالی در اختيارمان گذاشت که فضای فيلم را به خوبی مشخص می‌کرد، تنها کار من در اين ميان آن بود که مصاحبه‌ها را در فضايی انجام دهم که افراد احساس راحتی کنند و خودشان باشند.

او ادامه داد: همه افرادی که در اين فيلم حضور دارند افرادی بسيار جالب و جذاب بودند و فقط بايد ما فضا را به‌گونه‌ای طراحی می‌کرديم که آنها احساس راحتی کنند. به همين دليل ساختمانی اجاره کرديم و هرگاه افراد را برای فيلمبرداری دعوت می‌کرديم ساعت‌ها با آنها صحبت می‌کرديم تا احساس صميمت بيشتری داشته باشند و به هنگام ثبت فيلم گارد نگيرند.

مانی حقيقی در ادامه‌ی اين نشست درباره‌ی سختی‌های ساخت مستند داريوش مهرجويی اظهار کرد: راستش را بخواهيد اين فيلم اصلا سخت نبود بلکه برای من بسيار آسان بود و شايد اگر امروز برای مخاطب فرح‌بخش به نظر می‌رسد علتش برای اين است که فيلم بسيار راحت ساخته شده، چرا که در زمان ساخت اين فيلم فضای بسيار خوبی در آن جاری بود.

اين کارگردان هم‌چنين به بحث سختی‌هايی که از نظر مالی در ساخت اين نوع فيلم‌ها تاثير می‌گذارد اشاره کرد و افزود: البته از نظر مالی يک مقدار ساخت اين فيلم‌ها سخت است، چرا که هزينه‌هايی بالا دارند و همکاری ارشاد و فارابی را می‌طلبند. ما برای اين فيلم بايد همه‌ی فيلم‌های مهرجويی را به تله‌سينمايی تبديل می‌کرديم که هزينه‌ی تبديل هر فيلم حدود ۵۰۰ هزار تومان است و مهرجويی بالغ بر ۲۰ فيلم دارد.

حقيقی يادآور شد:برخی از فيلم‌های مهرجويی بسيار سخت پيدا می‌شد و فيلمی مانند «اجاره‌نشين‌ها» را ما از بقالی تهيه کرديم، البته من قطعا اين بخش‌ها را در آينده با فيلم‌هايی که کيفيت بهتری دارند عوض می‌کنم. اما به هرحال دسترسی به اين فيلم‌ها و تبديل آنها يکی از مشکلات ما در کار بود.

کارگردان مستند «مهرجويی کارنامه ۴۰ ساله» درباره‌ی چگونگی نمايش اين فيلم توضيح داد:ما در صدد هستيم که اين فيلم را اکران کنيم، اگر اجازه بدهند و بعد از اينکه اکران کرديم به صورت دو دی‌وی‌دی وارد بازار می‌کنيم.

حقيقی در ادامه به ساختار مستند اين فيلم اشاره کرد و گفت: من اساسا مستند‌ساز نيستم و هنگامی که ساخت اين مستند به من پيشنهاد شد کمی تعجب کردم، اما به هرحال به خاطر مهرجويی قبول کردم چرا که به اين شکل علاوه بر تجربه‌ی يک سبک جديد، داريوش مهرجويی را بهتر می‌شناسم.

کارگردان مستند «مهرجويی کارنامه چهل سال» در پايان صحبت‌هايش در پاسخ به سوال يکی از حاضران درباره‌ی ترور شخصيت مخملباف هم توضيح داد: اين موضوع بخش مستند فيلم من است و عين واقعيت است و سند‌های آن موجود می‌باشد و به هيچ عنوان من ترور شخصيت نکرده‌ام چرا که تمام آن اتفاقاتی که در فيلم می‌بينيد، رخ داده است.

محمود کلاری هم در بخشی از اين نشست به صحبتی کوتاه پرداخت و با اشاره به جای خالی تورج منصوری اظهار کرد: اين فيلم برای ما و بسياری از دوستاران داريوش مهرجويی چهره‌ای نزديک از مهرجويی را نشان داد، چهره‌ای که شايد از دور خيلی قابل دسترس نباشد.

اميد روحانی هم با اشاره به سختی‌های ساخت مستند‌های پرتره اظهار کرد: عملا در اين فيلم‌ها ساختار حالت تحميل‌شده‌ای دارد و به‌طور متعارف بايد چندين مصاحبه در آن بگنجاند، اما ساختن فيلمی ۱۰۰ دقيقه‌ای درباره‌ی يک شخصيت و نگهداشتن مخاطب در طی اين مدت واقعا نبوغ می‌خواهد و فکر می‌کنم که مانی حقيقی در اين زمينه موفق عمل کرده است.

به گزارش ايسنا، در پايان اين نشست به درخواست مهرجويی، عباس کيارستمی که از حاضران اين جلسه بود به صحبتی کوتاه پرداخت و گفت: تصوری که از داريوش مهرجويی داشتم با کار مانی حقيقی تضاد زيادی نداشت. ما همديگر را خيلی کم می‌بينيم اما در همان ديدارهای اندک ارتباطی فراتر و ورای حرفه‌ی سينما داريم. من امشب از ديدن اين فيلم بسيار لذت بردم و فکر می‌کنم که طنز مخصوص داريوش مهرجويی در قالب آن کاملا منتقل شده است.البته نبايد همه‌ی فيلم و فضای خوب آن را به خاطر داريوش بدانيم چرا که مانی حقيقی هم فضايی ايجاد کرده بود که فيلم حالت شادابی داشته باشد. معمولا تماشای ۱۰۴ دقيقه فيلم بخصوص زمانی که مستند باشد تا حدی برای مخاطب غيرقابل تحمل است، اما اين فيلم خوب درآمده بود.

به گزارش ايسنا، در جلسه‌ی نمايش و نقد و بررسی اين فيلم حجم مخاطبان به حدی بود که علاوه بر تالار«بتهوون» سالن ناصری هم کاملا پرشد و عده‌ی بسياری از مخاطبان تمام مدت به‌صورت ايستاده فيلم را دنبال کردند.

هم‌چنين خبرنگارانی که برای پوشش خبری اين مراسم آمده بودند در يافتن جايی برای پوشش‌دادن مراسم با مشکلات متعدد مواجه شدند و در نهايت بسياری از آنها موفق شدند که در سالن ناصری در حالی که برق سالن خاموش بود به يادداشت گفته‌های حاضران بپردازند.