انتقاد فريدون جنيدی از واژه‌های مصوب فرهنگستان، ايسنا

فريدون جنيدی از واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی انتقاد کرد.

اين شاهنامه‌پژوه و استاد زبان‌های باستانی با حضور در غرفه‌ی خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا) در نمايشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها، در گفت‌وگويی با خبرنگار ايسنا خاطرنشان کرد: در کشوری که دارای کهن‌ترين فرهنگ‌های جهان است و يکی از کهن‌ترين زبان‌های جهان را با ريشه‌های بسيار عميق در اختيار دارد، اين مايه‌ی سرافکندگی است که چنين واژه‌هايی پديد می‌آيد.

او به انتخاب برخی واژه‌ها از سوی فرهنگستان اشاره کرد و گفت: ۷۰ سال است که مردم به جای واژه‌ی «آلرژی»، «حساسيت» را استفاده می‌کنند. فرهنگستان هم همين واژه را مصوب می‌کند؛ اما اگر قرار است واژه‌هايی را که مردم می‌گويند، مصوب کنيم، ديگر وظيفه‌ی فرهنگستان چيست؟ در حالی‌که ما به جای واژه‌ی «حساسيت» يا «آلرژی»، در فارسی، « انگيزش» را داريم و می‌توان از اين واژه که فارسی است، استفاده کرد.

جنيدی در ادامه خاطرنشان کرد: اگر قرار بود انتخاب‌های مردم را تصويب کنند که مردم بدون تصويب آن‌ها هم همان‌ واژه‌ها را استفاده می‌کردند و به تأييد آن‌ها لزومی نبود و چرا روزها و ماه‌ها وقت و هزينه‌ی کشور را گرفته‌اند؟

اين پژوهشگر افزود: ما در گذشته، خوراکی داشته‌ايم که به آن «بزم‌آورد» می‌گفتند. برای پخت اين خوراک، گوشت را با ادويه می‌پختند و درون نان تنک (لواش) می‌گذاشتند که شبيه ساندويج امروزی است و آن را برای اين‌که گاز نزنند، تکه تکه می‌کردند؛ زيرا گاز زدن اهريمنی بوده و مفهوم اجتماعی منفی داشته است. حالا فرهنگستان برای کشوری که هزار سال پيش، «بزم‌آورد» داشته است، در برابر «ساندويچ»، «دارازلقمه» را تصويب می‌کند، که هيچ فردی در سراسر ايران اين واژه را استفاده نمی‌کند. اين نشانه‌ی بی‌مطالعه بودن و ناآشنايی است.

او همچنين به واژه‌ی «نورتاب» به جای «آباژور» که توسط فرهنگستان تصويب شده است، اشاره کرد و گفت: همه‌ی چراغ‌ها نور می‌تابانند؛ چرا برای «آباژور»، «نورتاب» را تصويب کرده‌اند؟ «آباژور» نام ويژه‌ای است و بايد نام ويژه‌ای هم داشته باشد.

جنيدی در ادامه به واژه‌ی «خوشاب» به معنای «کمپوت» اشاره کرد و گفت: اين واژه‌ ريشه‌های درستی دارد؛ زيرا در خراسان ميوه را با زعفران می‌پختند و اين‌گونه آن را حفظ می‌کردند؛ اما برخی می‌گويند «خوشاب» به «کمپوت» ربطی ندارد، که اين به علت ناآگاهی آن‌هاست.

او همچنين با اشاره به واژه‌ی «ايوار» برای «غروب»، گفت: اين واژه در زبان کردی هم وجود دارد و در شعرهای آن‌ها هم آمده است، حتا واژه‌ی «evening» هم از آن گرفته شده است؛ اما آن‌ها می‌گويند اين لغت ريشه ندارد؛ در حالی‌که مردم آن را پذيرفته‌اند.

جنيدی درباره‌ی استفاده‌ی مردم از واژه‌های مصوب فرهنگستان، اظهار کرد: وقتی کسی که صلاحيت ندارد، در مورد واژه‌ها حرف می‌زند و واژه‌هايی را که ريشه ندارد، تصويب می‌کند، مردم هم از آن استقبال نمی‌کنند. هيچ‌کس را نمی‌توان پيدا کرد که به «ساندويچ» بگويد «درازلقمه».

او همچنين درباره‌ی فارسی‌نويسی افزود: ما تلاش کرده‌ايم که در بنياد نيشابور اين کار صورت بگيرد و می‌دانم که کار بنياد نيشابور بيش‌تر مورد توجه مردم قرار می‌گيرد.