علت دروغگویی کودکان و نوجوانان و راه‌های مقابله والدین با آن، فارس

خبرگزاری فارس: دبیر انجمن روانپزشکان کودک و نوجوان علت دروغگویی کودکان و نوجوانان و راه‌های مقابله والدین با آن را تشریح کرد و گفت: والدین باید وقتی را برای صحبت و بحث جدی با فرزند خود اختصاص دهند.

فریبا عربگل در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس اظهار داشت: برخی والدین اغلب نگران دروغ‌های کودک یا نوجوان خود هستند و ممکن است ندانند که باید چه روشی را در مقابل دروغ‌های او به کار بگیرند آیا آن را نادیده بگیرند یا کودک را تنبیه کنند؟ همچنین می‌توانند به تنهایی آن را مدیریت کنند یا باید کمک متخصصان را بطلبند؟

وی افزود: در هر رفتار منفی که دروغگویی نیز جزء آن است، ماهیت آن رفتار، علت انجام آن، شدت و مدت آن مهم هستند و باید درباره آنها اطلاعات به دست آوریم.

عربگل تصریح کرد: کودکان کم سن (4-5 ساله) اغلب داستان‌ها و افسانه‌های بلندی می‌سازند که این یک فعالیت طبیعی است چون آنها از شنیدن داستان‌ها و ساختن آنها سرگرم شده و لذت می‌برند. این کودکان ممکن است تفاوت بین واقعیت و تخیل را تشخیص ندهند لذا این دروغ‌ها احتمالاً مشکل جدی نیستند.

وی افزود: یک کودک بزرگتر یا یک نوجوان ممکن است دروغی را برای مظلوم‌نمایی و دفاع از خود بگوید (به عنوان مثال اجتناب از انجام کاری یا انکار مسئولیت اعمالشان). والدین باید از طریق صحبت کردن با کوچک‌ترها در مورد اهمیت صداقت، راستگویی و درستکاری به نمونه‌های خاص دروغگویی پاسخ دهند.

این متخصص روانپزشکی کودک و نوجوان ادامه داد: بعضی از نوجوانان به این نتیجه می‌رسند که دروغ گفتن در موقعیت‌های خاص پذیرفته‌تر است. مثلاً ممکن است برای پنهان نگه‌داشتن امور شخصی و خصوصی خود یا برای اینکه از نظر روانی احساس استقلال و جدایی از والدین خود بکنند، دروغ بگویند (مثلاً انکار بیرون رفتن‌ با دوستان).

عربگل با بیان اینکه برخی دروغ‌ها ممکن است مشکلات عاطفی را نشان دهند یادآور شد: مثلاً بعضی از بچه‌ها که فرق بین واقعیت و دروغ را می‌دانند، داستان‌های دقیقی را می‌گویند که کاملاً باورکردنی هستند. کودکان و نوجوانان معمولاً این داستان‌ها را با ذوق و شوق بیان می‌کنند چون با گفتن این دروغ‌ها توجه زیادی به آنها می‌شود و دیگران از شنیدن داستان آنان هیجان زده می‌شوند. همین امر باعث تقویت دروغگویی در آنها می‌شود.

وی اضافه کرد: برخی از کودکان و نوجوانانی که مسئول به نظر می‌رسند، ممکن است در یک الگوی تکراری دروغگویی بیفتند؛ آنها اغلب این طور احساس می‌کنند که آسان‌ترین راه برای پاسخگویی به درخواست‌های والدین، معلمان و دوستان، دروغ گفتن است که این کودکان معمولاً نمی‌خواهند بد یا بدذات باشند، بیشتر می‌خواهند دیگران را از خود راضی نگه دارند.

دبیر انجمن روانپزشکان کودک و نوجوان ادامه داد: بعضی از کودکان و نوجوانان با دروغگویی ایجاد مزاحمت نمی‌کنند یا از دیگران سوء‌استفاده نمی‌کنند و قصدشان از دروغ گفتن کلاه گذاشتن سر دیگران نیست ولی برخی دیگر که مشکلات رفتاری متعددی مثل پرخاشگری، پرتحرکی، اذیت و آزار دیگران، آزار حیوانات، بی احترامی به حقوق دیگران و... را دارند و دروغ می‌گویند تا از دیگران سوء استفاده کنند و به اهداف نامناسب خود برسند یا خود را از پیامدهای قانونی اعمال خلافشان نجات بخشند.

وی افزود: برخی نوجوانان ممکن است برای سرپوش گذاشتن بر مشکلات جدی خود دروغ بگویند. به عنوان مثال یک نوجوان با مشکل جدی الکل یا مخدر به طور مداوم برای پنهان‌کردن بعضی از حقایق دروغ می‌گوید مثلاً در مورد اینکه کجا بوده‌، چه کسانی با او بوده‌اند، چه کاری انجام داده‌ یا پول خود را کجا خرج کرده‌است؟

عربگل در پاسخ به اینکه اگر یک کودک یا نوجوان دروغ بگوید چه باید بکنیم گفت: والدین نمونه‌های مهمی برای کودکانشان هستند و وقتی کودک یا نوجوانی دروغ می‌گوید، والدین باید وقتی را برای صحبت و بحث جدی با او اختصاص دهند و در مورد مواردی چون تفاوت دروغ گفتن و گفتن حقیقت، اهمیت صداقت در خانه و جامعه، چاره‌هایی برای دروغگویی و نتایج و پیامدهای دروغگویی صحبت کنند.

وی افزود: اگر یک کودک یا نوجوان یک الگوی دروغگویی را که جدی و تکراری است گسترش و ادامه می‌دهد ممکن است نیاز به کمک حرفه‌ای داشته باشد. ارزیابی کودک و نوجوان توسط یک روانشناس به کودک و والدین او در فهم رفتار دروغگویی کمک خواهد کرد.