سهمیه ۲۲ ساله آزادگان؛ مرگ ۲۰۵۰ آزاده بر اثر بیماری‌های مرتبط با دوران اسارت

همزمان با بیست و دومین سالگرد ورود آزادگان به کشور اعلام شد در حالی که میانگین سن آزادگان هنگام اسارت ۲۲ سال بوده است از ۳۹ هزار نفری که تا شهریورماه سال ۶۹ به وطن بازگشتند تاکنون دو هزار و ۵۰ نفر بر اثر بیماری‌های مرتبط با دوران اسارت فوت کرده‌اند.

به گزارش کلمه، «فریبرز خوب‌نژاد» معاون اجرایی موسسه فرهنگی پیام آزادگان (متولی جشن بزرگ سپاس)، درباره شرایط آزادگان از سال‌های اسارت تاکنون،می گوید: مجموع آزادگان کل کشور با احتساب زندانیان سیاسی قبل از انقلاب و اسرای قبل از جنگ، ۴۲ هزار نفر بودند. اما در طول هشت سال دفاع مقدس، ایران در مجموع ۳۹ هزار و ۵۳ نفر اسیر در کشور عراق داشت که از این تعداد، هزار نفر در طول جنگ از طریق مرز ترکیه مبادله شدند و مابقی نیز از ۲۶ مرداد ۶۹ تا ۲۳ شهریور ۶۹ طی چند مرحله به ایران بازگشتند.

وی که با روزنامه اعتماد گفت و گو می کرد، در خصوص میانگین سنی اسرای ایرانی و مشکلات آنها در بازگشت به کشور افزود: میانگین سنی آزادگان در زمان اسارت ۲۲ سال بود. از ۳۹ هزار نفری که تا شهریورماه سال ۶۹ به وطن بازگشتند تاکنون دو هزار و ۵۰ نفر بر اثر بیماری‌های مرتبط با دوران اسارت فوت کرده‌اند که این رقم چشمگیر و تاسفبار، گویای وضعیت سلامت آزادگان است. این افراد ممکن است ظاهری سالم داشته باشند، اما از بیماری‌های درونی و بعضا ناشناخته‌یی رنج می‌برند. موسسه تا به امروز دو مرتبه طرح پایش سلامت آزادگان را مطرح کرده اما از هیچ نهادی پاسخ نگرفته است. من اعلام خطر می‌کنم که آزادگان در حال ورود به دوران میانسالی هستند و پس از این مشکلات جسمانی بیشتری خواهند داشت. لازم است جامعه پزشکی، وزارت بهداشت و درمان، بنیاد شهید و ستاد کل نیروهای مسلح، برای تامین سلامت این افراد کاری انجام دهند.

ابن مسئول رسیدگی به امور آزادگان در رابطه با تاریخ اسارت رزمندگان ایرانی می گوید: جنگ در سال ۵۹ آغاز شد، اما عراق از سال ۵۸ شرارت‌های خود را در منطقه با اسیر کردن مرزبان‌های ایرانی شروع کرده بود، و گاه حتی اتفاق می‌افتاد که اسیری را به یک گونی پیاز بفروشند. از فروردین ۵۹ تا شهریور ۵۹ که جنگ آغاز شد، ۹۷ ایرانی به دست نیرو‌های عراق اسیر شده بودند. بعضی از اسرای ما ۱۱ سال زندانی بوده‌اند، در صورتی که جنگ تحمیلی هشت سال است. اما زمان اوج اسارت به فروردین ۶۷ تا تیر‌ماه ۶۷ برمی‌گردد. اسارت ۲۴ هزار رزمنده ظرف آن چند ماه، با تعداد اسرای هشت سال جنگ برابری می‌کند.

وی در مورد اردوگاه پنهان و آشکار برای نگهداری از اسرا گفت: اردوگاه‌ها به دو دسته صلیب سرخ‌دیده و صلیب سرخ‌ندیده تقسیم می‌شدند، که در مجموع ۲۰ اردوگاه درسه استان رمادی، صلاح‌الدین، دیالی، و دو زندان به نام‌های ابوقریب و الرشید نیز در شهر بغداد وجود داشتند. ۹۰ درصد رزمندگان را مجروح اسیر کردند و به این اردوگاه‌ها بردند. برای مثال سال ۶۳ هنگام عملیات بدر، ۲۱۰ اسیر ایرانی به اردوگاه رمادی۳ منتقل شدند، که تنها ۱۲ نفر از آنها سالم بودند. اسرایی که سال ۶۷ به این اردوگاه‌ها انتقال یافتند، گرچه تنها دو سال زندانی بودند، اما سخت‌ترین و اسفناک‌ترین شرایط را تحمل کردند. صلیب سرخ از وجود آنها اطلاعی نداشت، در سوله‌ها نگهداری می‌شدند، و پس از جنگ تا زمان آزادی، عراق حداقل‌های زندگی را نیز در اختیار آنها قرار نمی‌داد.

خوب نژاد با اشاره به اینکه آزادگان قانع‌ترین اقشار جامعه هستند می گوید: زندگی این افراد، خوب یا بد، به استقراری نسبی رسیده است. گرچه بسیاری از آنها نیز به راستی در وضعیت خوبی به سرنمی‌برند اما آنچه در حال حاضر مرا نگران می‌کند، وضعیت سلامت این افراد است. شاید لازم است برای هر دو این موارد چاره‌یی اساسی اندیشید.

وی ادامه داد که ماده ۱۳ از سال ۶۸ تصویب شد و اجرای آن وظیفه دولت سازندگی بود که متاسفانه رسیدگی نشد. پس از آن، انتظار اجرای این قانون از دولت اصلاحات می‌رفت، و بعد از اصلاحات نیز از دولت جدید که متاسفانه در هیچ یک از این سه دولت اقدام اساسی صورت نپذیرفت، و فکر می‌کنم تنها دلیل نیز همین کم‌لطفی و کوتاهی دولت‌ها باشد. گرچه با پیگیری‌هایی که صورت گرفته بخش محدودی از کسورات تاکنون پرداخت شده، اما اصل مشکل همچنان حل نشده باقی مانده است.