تبديل ۱۶ آذر به يکی از مناسک ملی – مذهبی، فواد شمس

تبديل شدن ۱۶ آذر و روزی به نام دانشجو به مثابه ی يک مناسک ملی- مذهبی که حتمن بايد گرامی اش داشت خودش خطربزرگی است. مناسک کردن مبارزه سياسی خطرناک است. اکنون ۱۶ آذر تبديل شده به يک روز در ميان ايام سوگواری و جشن! روزی همچون عاشورا يا ۱۳ بدر! روزی در کنار ديگر مناسک ملی – مذهبی مردم! بهانه ای برای اس ام اس به دوست دختر – دوست پسرمان! نوشتن های پر آه و گداز در فيس بوک! روزی برای گرامی داشت ياد ها و خاطره ها! و اين خطرناک است. زهر راديکاليسم اين روز گرفته شده است. روزی شده برای عده ای "کاسبکار" که ديگر نام فعال دانشجويی يا حتی فعال سياسی و مدنی هم برايشان زيادی است همان کاسبکارانی که در آن سوی اقيانوس ها برای جنگنده های ناتو و آمريکا چراغ می زنند هنوز دارند برای ۱۶ آذر "ذکر مصيبت " می گويند. روزی که ۳ "آذر اهورايی" اين جماعت مرثيه خوان در مقابل آمريکايی ها ذبح شدند!

در نگاه من مبارزه سياسی - اجتماعی يک امر طبقاتی است که در زندگی روزمره ما جريان دارد نه در مناسک های هر چند وقت يکبار! برای همين ۱۶ آذر تنها بهانه ای است برای من که به صراحت بگويم قائل به جنبشی به نام "جنبش دانشجويی" در ايران نيستم.
به شخصه جنبش را شکل گرفته بر سر يک تضاد عمده می بينم. تضاد کار - سرمايه، تضاد جنسيتی، تضاد قوميتی، تضاد نسلی و سبک زندگی! در نتيجه جنبشی را دارای اصالت می دانم که حول يکی از اين تضاد ها شکل گرفته باشد. جنبش کارگرِی، جنبش زنان، جنبش رفع تبعيض قوميتی، جنبش جوانان و سبک زندگی!
هر يک از اين جنبش ها متکی به يک پايگاه اجتماعی مشخص است. هويت افراد تشکيل دهنده ی آن بايد مشخص باشد و ثابت. کارگران برای يک عمر تحت استثمار هستند. زنان ستم جنسی می کشند و برخی از اقوام به خاطر قوميت و زبان و نژادشان تحت ستم هستند. جوانان و نسلی که نمی خواهد راه پدران خود را برود و سبک زندگی نوينی را طلب می کند.
اما در مورد آن چيزی که جنبش دانشجويی خوانده می شود. به نظر من بيشتر به خاطر نبود جنبش های اصيل و ريشه دار در ايران يک عده جوان بر اساس شور و شوق شان يک مقدار فعاليت می کنند و برای فعاليت خود اصالت جنبش بود قائل می شوند. در حالی که تجربه نشان داده است معمولا فعالان جنبش دانشجويی بعد از چند سال حضور ستاره گونه!!! ناگهان در آسمان پر ستاره!! گم می شوند. يا تبديل می شوند به کاسبکارانی که هنوز با اين که موهای سرشان به سفيدی می گراياند و سال ها مدرک دانشگاهی شان دارد خاک می خورد، خود را فعال دانشجويی می نامند و مصاحبه می کنند و بيانيه می نويسند و از ان بدتر پشت اتاق های جنگ غربی ها رژه می روند. در حالی که سال ها است که ديگر از جلوی سر در هيچ دانشگاهی هم رد نشده اند! به نظر می رسد بايد تعارفات را کنار بگذاريم. چيزی به نام جنبش دانشجويی نداريم. يک سری فعاليت ها در دوران دانشجويی است که می بايستی به مسير اصلی جنبش های اصيل هدايت شوند. که تا به حال نشده اند و تنها داريم برای خودمان خيمه شب بازی در می آوريم و مقاله می نويسيم و درود می فرستيم و از اين دست کار ها.. عده ای هم با اين عنوان ها کاسبی به راه انداخته اند.
در مدل های جهانی اش اما ، می ۶۸ فرانسه که بيشتر يک جنبش سبک زندگی بود. يا تجربه مکزيک، کره جنوی و يونان! که بيشتر اين جنبش ها پايگاه موقتی مبارزه بر ضد ديکتاتوری بود و بعد خودشان را در احزاب مستحيل کردند. در حالی که در ايران به جز برخی سال ها که احزاب چپ گرا بازو های دانشجويی داشتند توهم فعالان دانشجويی خيلی فراتر از يک شاخه دانشجويی حزب مشخص شد.
الان هم اين توهم همچنان دامن گير برخی است که به اسم فعال دانشجويی دارند فعاليت می کنند و اصلا هم معلوم نيست دارند چه می کنند در حالت خوشبينانه که اينان نمی فهمند دارند چکار می کنند و بد بينانه اش اين که اينان کاسبکارانه هنوز دارند برای ۱۶ آذر بيانيه می دهند و مصاحبه می کنند و مرثيه می خوانند. ۱۶ آذر مناسکی شده همچون ديگر مناسک ايرانيان! اين خطرناک است. اين مرگ تمام آرمان های ماست. مبارزه در همين زندگی روزمره ما جريان دارد. مبارزه ای که در بستر مناسبات طبقاتی حاکم و البته بحرانی شدن شرايط "ويژه" کنونی در سرتاسر جهان حاکم است، مبتنی شده است. بزرگداشت "ياد ها و خاطره ها" را رها کنيم و مبارزه دم دستی و روزمره را بچسبيم.