مذاکرات هسته‌ای ۱+۵ و ایران در ژنو آغاز شد

مذاکرات اتمی ایران و گروه ۱+۵ روز سه‌شنبه، ۲۳ مهر در ژنو سوئیس آغاز شد. بنا بر آنچه وزیر خارجه ایران گفته است در این گفت‌وگوها "چارچوب پیشنهادی ایران" برای رسیدن به راه‌حل ارائه خواهد شد.

راديو فردا ـ این مذاکرات دو روزه، نخستین دور از گفت‌وگوهاست که پس از دیدار مقدماتی وزیران خارجه هفت کشور در آغاز مهر ماه در نیویورک و با روی کار آمدن دولت جدید در تهران برپا می‌شود.

مذاکرات ایران با پنج کشور عضو دائم شورای امنیت شامل آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا همراه با آلمان است.

گروه پنج به علاوه یک به دنبال ارزیابی رویکرد جدید ایران پس از انتخابات ریاست جمهوری خردادماه است که منجر به پیروزی حسن روحانی شد و وی از آن زمان، بارها بر حل و فصل سریع پرونده هسته‌ای ایران و همکاری با جامعه جهانی تاکید کرده است.

جمهوری اسلامی ایران می‌گوید که برنامه هسته‌ایش اهداف صلح‌آمیز دارد و این در حالی است که کشورهای غربی نگران هستند تهران به دلیل پنهانکاری طولانی در زمینه فعالیت‌های اتمی‌اش، به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

[پوشش زنده بی بی سی فارسی از مذاکرات اتمی ایران و ۱+۵ در ژنو]

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، پیش از عزیمت به ژنو، در صفحه فیس‌بوک خود نوشته بود که ژنو «شروع یک راه دشوار و زمان‌بر است». او در عین حال ابراز امیدواری کرده است که تا روز چهارشنبه طرف‌ها در مورد «نقشه راهی برای رسیدن به راه حل» به تفاهم برسند.

او که سرپرست اصلی هیئت مذاکره‌کننده اتمی تهران نیز هست، دوشنبه شب در میهمانی شام با کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دیدار کرد.

خانم اشتون نماینده گروه ۵+۱ در گفت‌وگوها با تهران است.

به گزارش خبرگزاری ایران، ظریف قرار است درباره پیشنهادهای جدید تهران توضیح داده، سپس مذاکرات در سطح معاونان وزارت‌خانه‌های خارجه هفت کشور ادامه پیدا کند.

از ایران عباس عراقچی و از ایالات متحده، وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا، و مقام‌های وزارت خارجه کشورهای بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه و آلمان ادامه گفت‌وگوها را برعهده خواهند گرفت.

«پیشنهادهای جدید» تهران هنوز به‌طور روشن به بیرون درز پیدا نکرده است. اما وزیر خارجه ایران پیش از این نیز از ارائه آنها سخن گفته بود و از ۵+۱ نیز خواسته بود با «دیدگاه جدیدی وارد بحث شوند».

جای کری، وزیر خارجه آمریکا، نیز در پی آن از ایران خواسته بود با «مجموعه پیشنهادهای جدید» به مذاکرات بیاید. هرچند او با اشاره به پیشنهادها در آخرین دور گفت‌وگوها در زمان دولت دهم در آلماتی قزاقستان گفته بود «پیشنهادهای گروه شش [کشور] در آلماتی مطرح شد و اعتقاد ندارم که ایران پاسخ کاملی -به طور مشخص- به آن پیشنهاد داده باشد. در نتیجه ما الان در انتظار کامل شدن تفاوت‌هایی هستیم که ایرانی‌ها در رویکرد خود دارند.»

در حالی که سیاست «تعامل» با جهان که دولت حسن روحانی آن را مطرح کرده با استقبال دولتمردان غربی روبه‌رو شده است، اما آنها بر برداشتن گام‌های عملی از سوی تهران تاکید کرده‌اند.

در عین حال رویکرد دولت آمریکا در قبال ایران نیز با واکنش‌های گوناگونی در خود ایالات متحده روبه‌رو شده است.

از یک سو گروهی از مقام‌های پیشین آمریکا از سیاست‌های دولت اوباما حمایت کرده‌ و در نامه‌ای به رئیس‌جمهوری آن کشور نوشته‌اند «ما تصمیم شما مبنی بر پیگیری مجدانه روش دیپلماسی برای دستیابی به توافق با ایران را می‌ستاییم. به‌ویژه حال که از قرائن موجود برمی‌آید حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، خواهان شفاف‌سازی بیشتر و ایجاد محدودیت‌های مورد پذیرش در سطح بین‌المللی در زمینه برنامه هسته‌ای ایران است.»

از سوی دیگر گروهی از سناتورهای آمریکایی می‌گویند ایالات متحده و دیگر کشورها باید در گام نخست به توافقی با ایران دست یابند که اساس آن «تعلیق در برابر تعلیق» است.

این سناتورها که شمار آنها ده نفر است می‌گویند ایران غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند، در ازای آن، واشینگتن نیز اجرای تحریم‌های جدید را به حالت تعلیق درآورد.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، نیز هشدار داده است که فشارها علیه ایران حفظ شود. او می‌گوید لغو تحریم‌ها، اکنون، «اشتباهی تاریخی» خواهد بود.

برنامه اتمی در ایران بیش از ۶۰ سال پیش آغاز شد، هرچند بحران فعلی تنها ده‌سال است که آغاز شده است.

در سال ۲۰۰۲ پس از آنکه اطلاعاتی در مورد وجود تاسیسات غنی‌سازی در نطنز و آب سنگین اراک منتشر شد، موضوع برنامه اتمی ایران سمت‌وسوی تازه‌ای پیدا کرد.

در زمان دولت محمد خاتمی، تهران توافق‌نامه‌‌ای را پذیرفت که بر اساس آنها به تدریج فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم را به تعلیق درآورد.

توافق‌نامه‌ها با کشورهای اروپایی طرف مذاکره با ایران مدتی ادامه داشتند اما با روی کار آمدن دولت محمود احمدی‌نژاد، تعلیق داوطلبانه غنی‌سازی از سوی ایران متوقف شد.

پس از آن و از هفت سال پیش، ایران مذاکرات تازه‌ای را با گروه جدید یعنی اعضای دائم شورای امنیت ملل متحد به‌علاوه آلمان آغاز کرد.

کشورهای غربی از ایران خواسته‌اند غنی‌سازی ۲۰ درصدی خود را معلق کند. آنها با دیده تردید به غنی‌سازی ۲۰ درصدی می‌نگرند و نگرانند که هدف از آن ساخت سلاح اتمی‌ست؛ آنچه تهران همواره رد کرده است.

طی دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، پرونده اتمی ایران به شورای امنیت سازمان ملل راه پیدا کرد و تحریم‌های بین‌المللی را برای ایران همراه آورد. به این تحریم‌ها، تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و اتحادیه اروپا که سخت‌گیرانه‌ترند، نیز اضافه شده است.