تلاش ایران برای فروش نفت به مشتریان قدیمی

صدای آمريکا ـ ایران با ارائه پیشنهادات جدیدی، از جمله کاهش قیمت نفت، به خریداران قدیمی خود تلاش می کند، که در صورت لغو و یا کاهش تحریم ها، عرضه نفت خود را افزایش دهد. و این در حالی است که در حال حاضر بازار تقاضا رو به گرمی گذشته، و مانند زمانی که تحریم های بین المللی علیه برنامه مشکوک اتمی ایران اعمال شد، نیست.

گیرایی و فریبندگی تهاجمی حسن روحانی، رئیس جمهوری جدید ایران در ماه گذشته در سازمان ملل متحد، و مکالمات تلفنی تاریخی وی با باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، امید تازه ای به وجود آورده است، که چنانچه مذاکرات اتمی ایران با غرب با موفقیت انجام شود، بشکه های نفت ایران بار دیگر با قیمتی پایین تر به بازارهای نفتی جهان سرازیر خواهد شد.

پس از اعمال تحریم غرب علیه برنامه های مشکوک اتمی تهران و گسترش تحریم ها در اواسط سال ۲۰۱۲ میلادی، صادرات نفت جمهوری اسلامی ایران به نصف کاهش یافته، و از درآمد نفتی ایران سالانه ۳۵ میلیارد دلار کاسته شده است.

یکی از دلالان عمده نفتی، که خرید نفت از ایران را به دلیل تحریم های غرب متوقف کرده گفت: «ایران شروع به مکالمات تلفنی با مشتریان قدیمی و خریداران نفت کرده، و خواستار مذاکره با آنها شده است. تحریم های غرب و هیچ قانونی این گونه مذاکرات را منع نکرده است.»

با توجه به مذاکرات تاریخی ایران و آمریکا که برای اولین بار پس انقلاب اسلامی ایران در سطح مقامات عالیرتبه برگزار شد، سازمان بین المللی انرژی، که در امور انرژی غرب نظارت دارد، در ماه جاری به نقل از برخی از مقامات اعلام کرد که احتمالاً به زودی تحریم های غرب علیه تهران تعدیل خواهد شد.

در همین رابطه ، هفته گذشته جمهوری اسلامی ایران برای اولین بار در دوسال گذشته اعتبار خرید و ورود کود شیمیایی را تصویب کرد، که به گفته برخی از تجار این اقدام آزمونی برای از سر گرفتن دادو ستد و کاهش تحریم ها به شمار می رود.

به علاوه، در آستانه مذاکرات با سازمان بین المللی انرژی اتمی سازمان ملل متحد، که قرار است هفته آینده برگزار شود، ایران همچنین پیام توانمندی در مورد سیاست قیمت گذاری جدید نفتی خود به بازارهای جهانی نفت ارسال می دارد. خبرگزاری شانا، به نقل از محسن قمصری مشاور مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران، روز گذشته نوشت: که «با توجه به شرایط جدید، بسیاری از خریداران قدیمی نفت ایران دارند خود را آماده می کنند تا با ارائه تسهیلاتی خرید نفت از ایران را افزایش دهند.»

تغییر در بازارهای نفت

در حال حاضر، چین، هند، ژاپن، کره جنوبی، و ترکیه تنها کشورهایی هستند که از ایران نفت خریداری می کنند. ولی این کشورها روزانه فقط حدود یک میلیون بشکه نفت خریداری می کنند، که نصف صادرات نفت ایران پیش از گسترش تحریم ها در اواسط سال ۲۰۱۲ میلادی است، یعنی زمانی که ده ها کشور خریدار نفت ایران بودند.

کشورهای عضو اتحادیه اروپا خرید نفت از ایران را متوقف کردند، و این در حالی است که آمریکا حدود ۲۰ سال است که از ایران نفت خریداری نمی کند.

چند ماه پیش از آن که اتحادیه اروپا تحریم های خود را اعمال کند، مدیران عامل چند شرکت بزرگ نفتی که نفت ایران را خریداری می کردند، مانند شل و توتال، پیش بینی کردند که اقدام غرب ارزش جهانی نفت را افزایش خواهد داد، و بازنده اصلی مردم اروپا خواهند بود.

اما، قیمت نفت تغییر چندانی نکرد. با وجود تحریم خرید نفت از ایران، اختلال در عرضه نفت عراق، لیبی و نیجریه در دو سال گذشته، قیمت نفت برنت دریای شمال همچنان در دور و بر هربشکه ۹۰ تا ۱۲۰ دلار ثابت مانده است.

کارشناسان نفتی یکی از دلائل بالا نرفتن قیمت نفت را افزایش تولید نفت در آمریکا می دانند که به زودی بزرگتری تولید کننده نفت در جهان خواهد شد. کارشناسان دلیل دیگر ثابت ماندن قیمت نفت در دو سال گذشته را بالاترین سطح تولید عربستان سعودی، و کاهش تقاضای نفت در بازارهای نفتی آسیا و اروپا عنوان کرده اند.

به گفته سازمان انرژی بین المللی، از نیاز نفتی کشورها پیشرفته اروپا در ۵ سال گذشته روزانه ۵ میلیون بشکه کاسته شده که ۳ برابر میزانی است که این کشورها از ایران نفت خریداری می کردند.

یکی از تجار نفت که پیش از اعمال تحریم از ایران نفت خریداری می کرد گفت: «از زمان اعمال تحریم ها تا به حال، شرایط در بازارهای نفتی جهان تغییر کرده است، و میزان عرضه بیش از تقاضاست.»

پیش از تحریم خرید نفت از سوی اتحادیه اروپا، اکثر دلالان نفتی معقتد بودند چین نفت ایران را که در غرب خریداری ندارد، خواهد بلعید. ولی پکن در راستای سیاست غرب تلاش کرد تا واردات نفت از ایران را کاهش دهد.

عراق که در حال حاضر به جای ایران به صورت دومین صادر کننده بزرگ نفت اوپک درآمده، هفته گذشته گفت که چین در نظر دارد خرید نفت از عراق را به شدت افزایش دهد.

آقای قمصری گفت که جمهوری اسلامی ایران برای بازگشت به بازارهای نفتی جهان ممکن است مجبور شود تا قیمت فروش نفت خود را کاهش دهد. مشاور مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران به خبرنگار شانا گفته است: طبیعتاً، عرضه نفت ایران به بازارهای جهانی نفت از قیمت نفت خواهد کاست. آمارهای موجود نشان می دهند که تقاضای نفت در بازارهای جهانی ۳۰ درصد کمتر از شرایط عادی است.

تغییر سیاست نفتی عربستان سعودی

قیمت نفت در بازارهای جهانی تنها وابسته به عرضه نفت ایران نیست، بلکه به زمان عرضه نیز بستگی دارد. اگر تأسیسات نفتی ایران قادر است ظرف چند ماه آینده بخش عمده ای از کاهش تولید را تأمین کند، ولی بازگرداندن تولید به سطح گذشته بیش از ی کسال طول خواهد کشید، و کیفیت تولید نیز نقش مهمی بازی خواهد کرد.

یک پالایشگر نفتی اروپایی، که نمی خواست نامش فاش شود، گفت که اگر دوباره به من اجازه خرید داده شود، من بیدرنگ از ایران نفت خریداری خواهم کرد. اروپا نیاز مبرمی به نفت سنگین دارد که در حال حاضر بسیار گران و تنها عرضه کننده آن اورالس روسیه است.

اولیویر جاکوب، از شرکت مشاوره پترو ماتریکس، گفت که معتقد است که پالایشگران اروپایی بسیار مایلند تا نفت ایران را به ویژه با قیمتی ارزانتر خریدارای کنند.

رقبای عمده نفت سنگین ایران روسیه و عراق هستند. یک دلال نفتی عمده گفت که تولید و عرضه نفت سنگین روسیه و عراق رو به افزایش است که در تا سال آینده نیاز بازار را بر طرف خواهد ساخت، نیاز آنچنانی به خرید نفت سنگین از ایران وجود نخواهد داشت.

قیمت نفت نیز بستگی کامل به سیاست عربستان سعودی خواهد داشت تا با کاهش نفت خود فضایی برای عرضه نفت ایران و عراق ایجاد کند و از این راه از کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی جلوگیری به عمل آورد.

وزیر اطلاعات عربستان سعودی گفته است که عربستان سعودی در نظر دارد به عنوان اعتراض به سیاست واشنگتن در جنگ داخلی سوریه و نزدیک شدن این کشور به ایران، در روابط خود با ایالات متحده تجدید نظر کند. ولی هنوز معلوم نیست که چگونه تجدید نظر در روابط عربستان سعودی با ایالات متحده در سیاست نفتی این کشور قیمت نفت در بازارهای جهانی تأثیر خواهد گذاشت.