ماجرای اجازه‌ای که به احمدی‌نژاد ندادند چه بود؟

احمد توکلی در کفت وگو با ویژه نامه نوروزی پنجره با اشاره به اینکه آقای احمدی‌نژاد معتقد بود درآمد حاصل از اجرای فاز دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها باید 250 هزار میلیارد تومان باشد به نشست دولت دهم ومجلس برای تصمیم گیری درباره فاز دوم هدفمندی یارانه ها اشاره کر د وگفت:26 دی‌ماه سال گذشته رهبر معظم انقلاب، جمعی از مجلس شورای اسلامی و دولت را برای تذکراتی از جمله در باره هدفمندسازی یارانه‌ها دعوت کردند. افراد حاضر در جلسه از مجلس شخصیت‌های حقوقی بودند ، یعنی رئیس نواب رئیس روسای کمیسیونهای اقتصادی و رئیس مرکز پژوهشهای مجلس. تنها شخصیت حقیقی من بودم. از دولت هم آقای رییس‌جمهور، معاونان ایشان و وزرای اقتصادی حضور داشتند.

وی ادامه داد:نظر رهبری این بود که برای این کار نیمه‌کاره و ناتمام، راهی پیدا کنیم و تفاهمی حاصل شود. من در آن جلسه به آقای احمدی‌نژاد اعتراضاتی کردم و رهبری بعد از استماع عرایض من فرمودند که شما در این کار مشارکت کن و حتی اگر نمی‌خواهی در کمیته حضور داشته باشی، سعی کن این تفاهم حتما رخ دهد. من هم اطاعت کردم و در جلسات کارشناسی حضور یافتم.

وی با اشاره به نظر رئیس جمهور سابق در این نشست، گفت: نظر آقای احمدی‌نژاد در آن جلسات این بود که "نه 250 هزار میلیارد تومان من! و نه صفر شما! 125 هزار میلیارد تومان؛ خیرش را ببینید!" من هم گفتم "رهبری نفرمودند میانگین را لحاظ کنیم. اینکه نیازی به مباحثه نداشت. منظور این است که راه میانه‌ای که صلاح مردم در آن باشد را مدنظر قرار دهیم." بالاخره توافق حاصل نشد و ما نظراتمان را برای مقام معظم رهبری نوشتیم، احتمالا دولتی‌ها و نیز افرادی که از دفتر آقا در جلسات حضور داشتند نیز نظراتشان را به ایشان منتقل کردند. حاصل این شد که اجازه ندادند آقای احمدی‌نژاد قدم بعدی را بردارد. چرا که اگر نظر دولت محقق می‌شد، همین وضعی که الان داریم چندبرابر بدتر هم می‌شد.

توکلی در پاسخ به این پرسش که این نگرانی در بخشی از جامعه وجود دارد که با مصوبه مجلس شورای اسلامی برای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، "شوک قیمت‌ها" مشکلات زیادی برای مردم ایجاد کند. آیا واقعا چنین چشم‌اندازی را برای فاز دوم متصور هستید؟، تصریح کرد:بنده از چندی قبل معتقد بودم که دیگر نباید از فاز اول و دوم صحبت کرد. باید با انجام مطالعات کارشناسی، کار از نو آغاز شود و برنامه درستی برای مدیریت انرژی کشور در دستور کار قرار گیرد. بنابراین اجرای مرحله‌ی دوم آن کارِ غلط، به این معناست که می‌خواهیم کار غلط را ادامه بدهیم. الان هم متاسفانه همین موضوع در حال رخ دادن است.

وی گفت: توصیه ما به دولت جدید این بود که ابتدا آسیب‌شناسی انجام دهند و یک توافق عمومی برای این فرآیند حاصل شود، و با اتخاذ راهبرد جدید به منظور مدیریت مصرف انرژی در اقتصاد ملی، وارد عمل شوند.متاسفانه اکنون همان ساختار قبلی را حفظ کرده‌اند و هرچه جلو برویم بیشتر متضرر می‌شویم. دولت و مجلس برای فاز دوم یک کار خوب کردند که برای سهم "تولید" و سهم "دولت" عدد خاصی تعیین شد. چون بنای این دولت بر قانون‌شکنی نیست شرایط مقداری بهتر خواهد بود. اما چون مبتنی بر آسیب‌شناسی گذشته نیست، از نظر من ادامه راه قبلی است.

توکلی در بخش دیگری از این گفت وگو با تاکید بر اینکه پرداخت نقدی یارانه درست نبود، اظهار داشت: مجلس در روزهای آخر به پیشنهاد آقای میرتاج‌الدینی که یک پیشنهاد کارشناسی نشده‌ای بود رای داد و من خیلی اعتراض کردم و تذکر دادم که موافقت با این پیشنهاد چه خطرات و تبعات ناگواری خواهد داشت. می‌گفتم این سرانه اصلا هدفمند نیست اما شما می‌گویید به همه آحاد جامعه متناسب با درآمدشان پرداخت شود. ما می‌دانستیم که این اشکال و زحمات اجرایی دارد و مجریان به سراغ گزینه غیرکارشناسی "توزیع مساوی" می‌روند که همین هم شد. بعد نیز آقای میرتاج‌الدینی به عنوان معاون رییس‌جمهور منصوب و همان پیشنهاد وی به شکل غلط اجرایی شد. این در حالی است که قانون به خوبی تدوین شده بود و این ظرفیت وجود داشت که به بهترین شکل اجرا شود و البته منکر ایرادات آن نیستیم و چنانچه مدیریت صحیحی حاکم بود، در کنار مواهبی که به همراه داشت، با آشکار شدن نقاط ضعف برای اصلاح آنها گام برمی‌داشتیم.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه در پاسخ به اینکه در حال حاضر شما چه پیشنهاد دیگری دارید؟، گفت:راهبرد آقای احمدی‌نژاد "افزایش قیمت دفعی و انتقال قیمت دفعی به خریداران" بود. ایشان می‌گفت "مرگ یکبار، شیون یکبار!" من پرسیدم "چه کسانی باید بمیرند و چه کسانی باید شیون کنند؟" این سوال مهمی است. مجلس راهبرد دیگری در همان زمان داشت و آن "اصلاح قیمت تدریجی و انتقال قیمت تدریجی به خریداران" بود. هر کدام از این راهبردها اشکالاتی داشت. بنابراین طرحی را آقای دکتر حسین‌زاده بحرینی نماینده مشهد و عضو هیات‌علمی دانشگاه فردوسی مشهد تهیه کرد که من و آقای مصباحی هم پذیرفتیم و اصلاحاتی روی آن انجام دادیم. این راهبرد سوم به نظر ما خیلی بهتر و جامع‌تر است.

توکلی در خصوص اینکه تفاوت این راهبرد با دو راهبرد قبلی چیست و آیا نیازمند مصوبه جدیدی از سوی مجلس است؟، اظهار داشت:نه! این راهبرد دارای قابلیت انطباق و سازگاری با قانون قبلی درباره اجرای فاز دوم است و نیاز چندانی به مصوبه جدید ندارد فقط باید اصلاحات جزئی در آن گنجانده شود.

وی ادامه داد:در راهبرد جدید ما برای تغییر رفتار مصرف‌کننده و تولیدکننده زمان مشخصی لحاظ شده است تا به او شوک وارد نشود. در حالی که راهبرد آقای احمدی نژاد این شوک را وارد می‌کرد و ریسک بالایی هم داشتند. اساس این راهبرد بر "اصلاح قیمت دفعی و انتقال قیمت تدریجی" است. یعنی یک بار قیمت را برای پنج سال افزایش می‌دهیم و تا پنج سال تغییر نمی دهیم. حالا این قمیت می‌تواند مطابق فوب خلیج فارس باشد یا قیمت دیگری متناسب با اقتصاد ملی است که البته من دومی را ترجیح می‌دهم.

توکلی با بین اینکه با این روش تکلیف سرمایه‌گذاران تا پنج سال معلوم است و اقتصاد دائما دستکاری نمی‌شود، خاطر نشان کرد: تولید از ریسک فاصله می‌گیرد. در نتیجه سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال رونق می‌گیرد. نکته مهم دیگر این است که در این راهبرد "انتقال قیمت به خریدار" را تا هفت-هشت سال طول می‌دهیم. برای نمونه می‌گوییم هر خانوار یک حد متعارفی از یک کالا مثل بنزین را مصرف می‌کند و بابت مصرف بیش از الگو، باید هزینه آزاد بپردازد. اما در طول این هفت-هشت سال به هیچ وجه قیمت را اضافه نمی‌کنیم بلکه به تدریج از سهمیه خانوار می‌کاهیم. مثلا سالی 12 درصد از سهمیه آنها را کاهش می‌دهیم تا خانوار به مرور خود را وفق دهد و به او شوک وارد نشود. به طور مثال امسال یک خانوار می‌تواند 60 لیتر بنزین یارانه‌ای مصرف کند و اگر بنزین بیشتری خواست، باید آزاد تهیه کند. سال بعد 12 درصد از این میزان کاسته می‌شود؛ همچنین سال‌های بعد. با این راهبرد، خانوار فرصت دارد که برای کاهش هزینه‌های خود به دوجداره کردن پنجره‌ها، تعویض یخچال‌های پرمصرف و دیگر وسایلی که انرژی زیادی مصرف می‌کنند بپردازد و بعد از هشت سال، به شرایط مطلوبی از نظر مدیریت اقتصادی خود برسد.