آخرين اظهار نظرها درباره دفن ریچارد فرای، ايران‌شناس آمريکايی در اصفهان

پس از هياهوهايی که بر سر عمل به وصيت ايران‌شناس آمريکايی - ريچارد فرای - مبنی بر دفن او در کنار زاينده‌رود اصفهان برپا شد و گروهی با تجمع و تخديش مقبره‌ی دو ايران‌شناس آمريکايی ديگر، خواستار جلوگيری از دفن فرای در اصفهان شدند، سرانجام نهادهای رسمی که متولی اصلی در اين زمينه هستند، سکوت خود را شکستند.

به گزارش خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا)، محمدجواد ظريف - وزير امور خارجه - در نخستين واکنش پس از گذشت دو هفته از درگذشت فرای و مطرح شدن وصيت او، نامه‌ای را خطاب به محمد نهاونديان - رييس دفتر رييس‌جمهور - نوشت.

در نامه‌ی وزير امور خارجه آمده است: «احتراماً به پيوست تصوير نامه واصله از جناب آقای موسوی بجنوردی رئيس محترم مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی به شماره ۱۲۰۵۰ مورخ ۱۹/۰۱/۱۳۹۳ جهت استحضار و صدور دستور جنابعالی ايفاد می‌گردد.

در نامه يادشده درخواست شده است پيکر شادروان ريچارد نلسون فرای استاد ايران‌شناسی آمريکائی که اخيراً درگذشته است، از بيمارستانی در بوستون آمريکا به ايران منتقل شده و در اصفهان کنار مزار آرتورپوپ دفن گردد. ضمناً مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی اعلام داشته است بقيه امور، از تحويل پيکر در فرودگاه تا خاک‌سپاری مشاراليه در اصفهان را برعهده خواهد گرفت.

خواهشمند است دستور فرمائيد از اقدامی که معمول می‌گردد اين وزارت نيز مطلع نماييد.»

از سوی ديگر، رييس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و وصی اين ايران‌شناس آمريکايی که پيش از اين نيز برای عملی شدن خواسته‌ی او پس مرگ، تلاش کرده بود، به‌تازگی نامه‌ای را خطاب به رييس‌جمهور نوشته است.

براساس گزارش سايت رسمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، سيدکاظم موسوی بجنوردی با توجه به تحرکات اخير در شهر اصفهان مبنی بر مخالفت با خاکسپاری ريچارد فرای در اين شهر، در نامه‌ای خطاب به روحانی خواستار جلوگيری و ممانعت از حرکت‌های فريبکارانه و دروغ‌پردازان شد و تقاضا کرد که رييس جمهور در صدور مجوز ورود پيکر پروفسور فرای تعجيل کند.

در نامه‌ی موسوی بجنوردی آمده است: «مجدداً راجع به پروفسور ريچارد فرای به استحضار می‌رساند که مشاراليه بزرگ‌ترين ايران‌شناس جهان بوده است و فعاليت او در اين زمينه چنان بود که مرحوم دهخدا به او لقب "ايران‌دوست" داده بود. وقتی روابط ايران و آمريکا بسيار پرتنش بود وی به‌هنگام دريافت جايزه بنياد افشار فرياد برآورد که من کاری ندارم که ديگران چه می‌گويند، ولی من می‌گويم "زنده باد ايران". اين در هنگامی بود که بوش رييس‌جمهور سابق آمريکا اعلام کرده بود که ايران "محور شرارت" است.

راستی چرا بايد در کشور ما جريان‌هايی به‌وجود آيد که دوستان ايران را ناراحت و دشمنان ايران را خوشحال کند؟ اگر اجازه خاکسپاری به پيکر پاک اين ايران‌شناس برجسته داده نشود، باعث ايجاد بدبينی نسبت به کشور ما و نظام جمهوری اسلامی ايران می‌شود و بيش از همه موجب خشنودی ضدانقلاب خارج و تندروهای آمريکايی می‌شود. اجازه ندهيد که تعداد اندکی که شايد دچار خبط دماغ باشند، منافع ملی ما را ناديده بگيرند و هم‌صدا با دشمنان جمهوری اسلامی ايران نظرات شخصی‌شان را در سياست دولت "تدبير و اميد" که ميليون‌ها ايرانی در حمايت از آن هم‌صدا هستند و هيچ‌گاه شما را تنها نخواهند گذاشت پيش ببرند.

مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ايرانی و اسلامی) که مهم‌ترين و بزرگ‌ترين مرکز پژوهشی فرهنگی جهان اسلام است و مخصوصاً اينجانب که وصی آن شادروان هستم بر خود فرض دانسته که پيکر پروفسور ريچارد فرای را تحويل بگيرد و با احترام و تشريفاتی که شايسته اين عزيز از دست رفته است در کنار زاينده‌رود اصفهان به خاک بسپارد. همچنين مرکز دائرةالمعارف تعهد می‌کند که برای او مقبره کوچکی با ظرايف هنری بسازد و سپس بزرگداشتی در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی در تهران برای او بگيرد و اساتيد برجسته‌ای که برخی‌شان شاگرد اين شادروان عزيزند و عضو شورای عالی علمی مرکز مزبورند در ستايش و معرفی مراتب علمی پروفسور ريچارد فرای سخنرانی کنند. سپس ترتيبی داده شده که بخش ايران‌شناسی مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی يک جلد کتاب يادمان ويژه پروفسور ريچارد فرای فراهم و منتشر سازد. دوست عزيز و رييس‌جمهور گرامی بايد از حرکت‌های فريبکارانه و دروغ‌پردازان ممانعت فرماييد. تقاضای اينجانب تعجيل در صدور مجوز ورود پيکر پروفسور فرای است. از عنايت و توجهی که می‌فرماييد سپاسگزارم.»

به گزارش ايسنا، سايت رسمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی همچنين در مطلب ديگر به اين موضوع پرداخته است که همسر ريچارد فرای می‌گويد که دفن اين ايران‌شناس نامی در نارنجستان شيراز هم خوب است. اين گفته‌ی خانم «عدن نبی» در حالی صورت گرفت که تلاش‌های حسن روحانی برای عمل به وصيت ريچارد فرای به ساعات‌های پايانی خود نزديک شده است. يازده روز است که جنازه‌ی فرای در سردخانه‌ای در ايالت ماساچوست آمريکا نگهداری می‌شود. او که در پای امضای خود هميشه از ترکيب «ايران‌دوست» استفاده می‌کرد، وصيت کرده بود که کنار زاينده‌رود اصفهان دفن شود. آيت‌الله سيدمصطفی محقق داماد، چهره‌ی مطرح فرهنگی کشورمان، از جايگاه رياست بنياد موقوفات مرحوم دکتر محمود افشار به روزنامه‌ی «شرق» گفته است که نظر نهايی رييس‌جمهوری روز سه‌شنبه اعلام می‌شود.

عدن نبی همسر ايرانی و آشوری فرای گفت که تمام تلاش وی عمل به وصيت آن مرحوم بوده است. او در عين حال گفت: «دکتر ريچارد فرای يا در اصفهان کنار پوپ يا در نارنجستان شيراز مدفون شود خوب است.»

به علاوه، آن‌طور که سايت «قانون» کسب اطلاع کرده است، خانم نبی به‌زودی نوه‌دار می‌شود. پسر او که به گفته‌ی مرحوم فرای ديگر قطب فرهنگی شرق، يعنی چين را مرکز تحقيق و علاقه‌ی خود قرار داده است، در پکن، انتظار پدر شدن را می‌کشد. او تا ۱۵ روز ديگر به اين آرزو خواهد رسيد و مادربزرگ بچه می‌خواهد در آن زمان نزد خانواده نورسيده باشد و به عروس و نوه‌اش برسد. او از اين بابت نگران اين است که در صورت حل مسأله روند صدور ويزا برايش طول بکشد.

اميدها به گشايش در پرونده‌ی دفن ريچارد فرای در ايران همچنان وجود دارد و پيشنهاد خانم عدن نبی نيز راهکاری است که روند تصميم‌گيری مقامات ايرانی و قدرت چانه‌زنی رييس‌جمهوری را بالا می‌برد. با اين حال، او گفت که ريچارد دوست داشته در افغانستان هم به خاک سپرده شود، اما اگر ايران موافقت نکند، او در شهر دوشنبه به خاک سپرده خواهد شد.