اشتغال اتباع خارجی ممنوع شد

معاون اول رئيس جمهور در بخشنامه‌ای جديدی، ممنوعيت اشتغال اتباع بيگانه را ابلاغ کرد و به وزارت کار ماموريت داد تا اسامی دستگاه‌هايی را که در اين باره همکاری نمی‌کنند، اعلام کند.

به گزارش خبرنگار مهر، اشتغال اتباع بيگانه در ايران يکی از مسائلی است که در ۳ دهه گذشته به چالشی در بازار کار ايران تبديل شده است و دولت ها عملا اقدامات موثری را در ساماندهی اين موضوع انجام نداده اند.

اين مسئله در سال های گذشته همزمان با افزايش تقاضای نيروی کار جوان برای اشتغال، بزرگتر نيز شده و واکنش های جدی تری برای لزوم ساماندهی اين موضوع مشاهده می شود. در اواخر کاردولت دهم ماجرای مجوز وزير سابق کار برای اشتغال گروهی چينی در پروژه آزادراه تهران - شمال، حواشی فراوانی را به وجود آورده بود.

در دولت سابق آمارهای متفاوتی از وضعيت اشتغال اتباع بيگانه در بازار کار ايران از ۱.۵ تا ۳ ميليون نفر ارائه می شد و حتی در يک مرحله محمدرضا رحيمی معاون اول دولت محمود احمدی نژاد ادعا کرد با ساماندهی اشتغال اتباع بيگانه می توان به مسئله بيکاری در ايران خاتمه داد.

افاغنه کار دوست!
با اين حال، کارشناسان معتقدند جنس نيازهای شغلی کارجويان فعلی با نوع مشاغلی که قريب به اتفاق اتباع بيگانه در ايران اشغال کرده اند، متفاوت است. به بيان ساده تر، اتباع بيگانه حاضر در ايران که اغلب از کشور افغانستان و بدون مجوز کار و اقامت در ايران حضور دارند، بيشتر در مشاغل ساده و کارگری فعاليت دارند، اما مسئله امروز بازار کار ايران بيکاری حدود ۱.۲ ميليون نفر فارغ التحصيل دانشگاهی است.

تحليل های ارائه شده از سوی کارشناسان حاکی اين مسئله است که اتباع بيگانه حاضر در ايران شرايط دشواری برای اشتغال ندارند، ارزان هستند، بهره وری بالاتری دارند، بيمه نمی شوند، حقوق شان پايين است و قدرت مطالبه حق و حقوق را از کارفرمايان ندارند؛ به همين دليل شراط جذب آنها از سوی کارفرمايان و سودجويان فراهم شده است.

با اين حال، حسن طائی معاون توسعه اشتغال وزارت کار در اظهارات جديدی در اين باره معتقد است: در دنيا کارگران کره‌ای و افغان کاردوست‌ترين کارگران جهان محسوب می‌شوند و واقعيت اين است که کارگران افغان فاقد پروانه اشتغال تنها به دليل ارزان‌تر بودن در ايران استخدام نمی‌شوند.

معاون توسعه اشتغال وزارت کار اظهارداشت: شناسايی تعداد نيروی کار خارجی مورد نياز و فاقد جايگزين در کشور و به کارگيری آنها صرفا يکی از برنامه‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در زمينه جلوگيری از ورود اتباع خارجی به مشاغل مختلف کشور است.

وی ادامه داد: هماهنگی ميان دستگاه‌های مختلف اجرايی در برخورد با مسئله اشتغال غيرمجاز نيروی کار خارجی و استخدام نيروهای خارجی براساس نياز بازار کار تعريف شده از ديگر برنامه‌های وزارت کار به منظور حل معضل بيکاری جوانان ايرانی است.

مذاکره وزارت کار با کارفرمايان درباره اتباع بيگانه
طايی از مذاکره با کارفرمايان متقاضی اشتغال اتباع خارجی خبر داد و افزود: به منظور ترغيب کارفرمايان و به کارگيری اتباع داخلی در واحدهای توليدی بايد در زمينه افزايش بهره‌وری و کار دوستی آنها برنامه‌های مؤثری را اجرا کرد.

اين مقام مسئول در وزارت کار با بيان اينکه بخش زيادی از تمدن بشری مرهون کارگران ساختمانی است، افزود: در کشور با مهاجرت غيرقانونی و پنهانی مواجه هستيم که بايد با همکاری همه دستگاه‌ها معضل بيکاری و اشتغال جوانان را حل کنيم.

وی ادامه داد: براساس آمارهای رسمی هم اکنون حدود ۲ ميليون نفر از اتباع کشور افغانستان به طور قانونی ۱۰ درصد بازار کار ايران را در اختيار دارند اما آنچه که امروز اشتغال کارگران خارجی را به معضلی در بازار کار ايران تبديل کرده است، به مسئله اشتغال اتباع خارجی فاقد پروانه کار مربوط است.

معاون وزير کار بابيان اينکه مسئله مهاجرت اتباع کشور افغانستان به ايران موضوعی است که از سه دهه گذشته جريان دارد بيان داشت: واقعيت اين است که طبق مقررات بين المللی دولت ايران مکلف است برای اتباع بيگانه در چارچوب قوانين رواديد کار صادر کند.

طايی خاطرنشان کرد: مطابق مصوبه شورای عالی امنيت ملی اتباع بيگانه تنها در محدوده‌های جغرافيايی خاص می‌توانند مشاغلی را که از قبل توسط وزارت کار نياز سنجی شده‌اند را اختيار کنند.

برخورد با کارگاه های متخلف
وی تصريح کرد: در اين مرحله با شناسايی کارگاه‌هايی که در آنها کارگران خارجی فاقد پروانه اشتغال به صورت غيرقانونی مشغول به کار هستند، با خاطيان برخورد می‌شود.

معاون وزير کار همچنين در خصوص راهکارهای ميان‌ مدت ساماندهی بازار کار اتباع بيگانه گفت: در اين برنامه کارگران خارجی که برای مشاغل آنها به هر دليلی کارگر ايرانی جايگزين وجود ندارد بايد شناسايی و برای آنها پروانه اشتغال در‌‌ همان شغل مورد نياز صادر شود.

اين مقام مسئول در وزارت کار با بيان اينکه در حاضر کارگران افغان علاوه بر حرفه ساختمانی در مشاغل ديگری همچون رانندگی و فروشندگی حضور دارند، افزود: ساماندهی اين گروه از نيروی کار مقيم در بازار کار کشور ضروری است و از اينرو بايد علاوه بر هماهنگی ميان دستگاه‌های دولتی اجرايی و نظارتی با کارفرمايان متقاضی اين کارگران نيز مذاکراتی را در جهت مشخص کردن راه‌های تامين نيروی انسانی مورد نياز آنها انجام دهيم.

وی در پاسخ به برخی انتقادات که عنوان می شود در کارهای ساختمانی حداقل ۵۰ درصد فرصت‌های شغلی در اختيار اتباع افغان قرار دارد اظهارداشت: هرچند ارزان‌تر بودن کارگران افغان يکی از دلايل استخدام بيشتر اين کارگران توسط کارفرمايان ايرانی عنوان می‌شود اما واقعيت اين است که طبق تحقيقات انجام شده اين گروه از کارگران مقيم کشور علاوه بر ارزان بودن، دارای ويژگی کار دوستی هستند که اين عامل تاثير به سزايی در افزايش نرخ بهره وری دارد.

همچنين مديرکل بازرسی کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نيز با اشاره به اينکه طبق اصول ۱۸۱ و ۱۲۰ قانون کار در خصوص اشتغال نيروی کار ملزم به رعايت قانون هستيم، افزود: نيروی کار خارجی برای اشتغال در کشور بايد مجوز رسمی داشته باشد.

محمد اصابتی با اشاره به صدور بخشنامه ساماندهی اتباع بيگانه از سوی معاون اول رئيس‌ جمهور گفت: اين بخشنامه در راستای سياست‌های دولت در خصوص صيانت از نيروی کار داخلی، حل معضل بيکاری و ساماندهی اتباع بيگانه صادر شده که در آن کارفرمايان ملزم به کارگيری نيروی کار ايرانی هستند، مگر در موارد خاص که کارگران از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه کارت موقت اخذ کنند.

زاد و ولد کارگران غيرمجاز در ايران
هادی ابوی با تاکيد بر اينکه حفظ اشتغال موجود در کنار ايجاد فرصت های جديد شغلی بايد مورد توجه قرار گيرد گفت: اشتغال اتباع بيگانه، فرصت اشتغال را از نيروی کار ايرانی می گيرد.

عضو هيئت مديره کانون عالی انجمن های صنفی کارگران ايران اظهارداشت: واقعيت اين است که در شرايط فعلی، اشتغال اتباع بيگانه در ايران برای کارفرمايان مقرون به صرفه است. مقامات دولتی معتقدند آمار اشتغال اتباع بيگانه در ايران پايين است، ولی نگاهی به وضعيت بازرسی های کار که به صورت جزيره ای و غيرمستمر انجام می شود، واقعيت های ديگری را نشان می دهد.

ابوی ادامه داد: نيروی کار خارجی، ساليان متمادی است که در بازار کار ايران حضور دارند و در برخی استان ها مانند خراسان رضوی که آمار حضور افاغنه بالا است، حتی زاد و ولد نيز صورت گرفته و امروز فرزندان افاغنه شاغل در ايران نيز به سن کار رسيده اند!

وی تاکيد کرد: برخی اظهارنظرها در اين باره سطحی است و دولت موظف است تا به تسخير فرصت های شغلی از سوی اتباع بيگانه در ايران خاتمه دهد.

جزئيات بخشنامه جهانگيری برای ممنوعيت اشتغال اتباع بيگانه
معاون اول رئيس جمهور الزام وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، موسسات و شرکت‌های دولتی و استانداری‌ها در به‌کارگيری‌ نيروی کار ايرانی را بخشنامه کرده است.