ناگفته‌ای سرنوشت‌ساز از سقوط ايران ۱۴۰

هواپيمای ايران ۱۴۰ درحالی سقوط کرد و به مرگ گروهی از هموطنان‌مان انجاميد که سازمان هواپيمايی کشوری چند هفته قبل، تفاهم‌نامه‌ تعمير اين هواپيماها را که قرار بود با کشور اوکراين منعقد شود، در لحظات آخر امضا نکرد.

به گزارش خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا)، ۳۱ خرداد امسال رييس جديد سازمان هواپيمايی اوکراين در نخستين سفر خارجی خود به دعوت سازمان هواپيمايی جمهوری اسلامی ايران از طريق رسمی و وزارت امور خارجه کشورمان، مهمان ايران بود و قرار بود در جريان اين سفر، تفاهم‌نامه‌ای که چندی قبل، معاونت حقوقی سازمان هواپيمايی ايران تهيه کرده بود امضا شود اما به دلايل نامعلومی، در برابر انعقاد اين تفاهم‌نامه در آن روز مقاومت شد.

درنتيجه جلسه‌ای که از ساعت ۱۰ صبح شروع شد با وجود تفاهم‌نامه مشخصی که اتفاقا طرف ايرانی خود آن را تهيه کرده بود تا ساعت ۹ شب ادامه يافت اما در نهايت ناکام ماند.

درنتيجه‌ اين روند، تمام مناسبات ايران با اوکراين در زمينه‌ صنعت هوايی از جمله مناسبات آن کشور با صنايع هواپيماسازی (هسا) و موضوع تامين قطعات و تعمير هواپيماهای ايران ۱۴۰ زمين‌گير شده و در حال استفاده‌ در ايران معلق ماند تا تکليف تفاهم‌نامه‌ای که قرار بود امضا شود، مشخص شود.

اين‌گونه شد که سفارت جمهوری اسلامی ايران در کی‌يف و به تبع آن وزارت امور خارجه کشورمان، سفارت اوکراين در تهران و ديگر نهادهای مرتبط با سياست خارجی کشور، اقدامات چند ماهه‌ خود را که در راستای شکستن سد تحريم غرب عليه ايران طراحی کرده بودند، از دست رفته می‌بينند.

هرچند مدير کل دفتر حقوقی و امور بين‌الملل سازمان هواپيمايی در آن زمان از افزايش حمل و نقل هوايی ايران و اوکراين طبق اين تفاهم‌نامه خبر داده و گفته بود که در زمينه‌ ساخت هواپيما و تعميرات هواپيماهای ثبت شده در اوکراين نيز مذاکره خواهد شد اما در پی امضا نشدن اين تفاهم‌نامه، کميسيون امنيت ملی و سياست خارجی کشورمان پيگير ماجرا می‌شوند و در نتيجه شخص رييس سازمان هواپيمايی کشوری که به مجلس احضار شده بود به‌ همراه رييس يکی از ايرلاين‌های داخلی در جلسه‌ کميسيون حضور می‌يابد تا مجلسيان را با اين توجيه همراه کند که امضا نشدن تفاهم‌نامه‌ همکاری‌های هوايی با اوکراين، در راستای حمايت از ايرلاين‌های داخلی است.

اين در حالی است ‌که در تفاهم‌نامه‌، موضوع راه‌اندازی خط هوايی هواپيمايی مستقيم اوکراين با تهران و ديگر شهرها، با قابليت ترانزيت به ۷۰ نقطه از جهان که قيمت بليت پروازها را در قياس با ايرلاين‌هايی چون شرکت‌های اماراتی، قطری و ترک به شکل قابل ملاحظه‌ای برای شهروندان ايرانی و نيز گردشگران خارجی کاهش می‌داد، تنها يک بخش از تفاهم‌نامه را شامل می‌شده است.

مضاف بر اين‌که در همين زمينه هم در حال حاضر، علاوه بر آن‌که بيشتر فضای ترانزيت‌های هوايی مسافران از ايران يا به ايران، توسط ايرلاين‌های اماراتی و ترک اشغال شده نه ايرلاين‌های داخلی، اطلاعات پروازها از تهران، علاوه بر زبان عربی، در مقصد پاريس به زبان فرانسوی و در مقصد شهرهای آلمان، به زبان آلمانی انجام می‌شود تا عملا کوچک‌ترين احترامی به مسافر و فرهنگ ايرانی گذاشته نشود.

اما از اين مسائل گذشته، آن‌چه در زمينه‌ کمبود مسائل فنی هواپيماهای ايران ۱۴۰ با گره زدن آن به بحث خودکفايی انجام شد، شايد چيزی بوده باشد شبيه به آن‌چه که در دولت گذشته، در زمينه‌ بنزين پتروشيمی به‌ جای بنزين پالايشگاهی به‌ خاطر شرايط تشديد تحريم و نيل به خودکفايی انجام شد؛ روندی که سرنوشت محيط زيستی و سلامتی نامطلوبی را به گواه مستندات و اظهارات مسؤولان امروز، برای شهروندان ايرانی ايجاد کرده است.

گذشته از اين‌که مهلت MOU پروازهای هواپيمايی اوکراين UIA به ايران و بالعکس تا چند روز ديگر پايان می‌يابد و اين سوال اساسی پيش می‌يابد که با کناره‌گيری اوکراين از صنعت هوايی ايران، تکليف بقيه‌ هواپيماهای ايران ايران ۱۴۰ که ميلياردها تومان برای آن خرج شده و نيز هواپيماهای آنتونوف ۷۴ که پرواز آن‌ها نيز محدود شده است به کجا می‌انجامد؟ و ديگر اين‌که آيا اگر تفاهم‌نامه‌ يادشده در ۳۱ خرداد ۹۳ منعقد شده بود در صبح روز ۱۹ مرداد ۹۳ تعداد ۳۸ نفر از هموطنانمان جان خود را از دست می‌دادند؟