جواد لاريجانی: نبايد مهارمان را دست چند "شنگول" بدهيم، فيلترينگ مثل ديوار خانه است

محمدجواد لاريجانی

لاريجانی درباره چگونگی استفاده از تکنولوژی اينترنت،با تاکيد بر اينکه "اسلام به هيچ وجه از ابزار نمی‌ترسد،بلکه استاد به کارگرفتن ابزار در جهت صحيح است، می‌گويد: مدرن بودن در استفاده از اينترنت آن نيست که مهارمان را دست ديگران بدهيم.

به گزارش تسنيم، محمدجواد لاريجانی رئيس پژوهشگاه دانشهای بنيادين و دبير ستاد حقوق بشر قوه قضائيه که به سبب سوابق تحصيلی و اجرايی خود در حوزه‌های مختلفی نظير علوم پايه(رياضی، فيزيک)، نجوم، علوم انسانی(فلسفه، فقه، علوم سياسی، سياست خارجی و روابط بين‌الملل و) و ... جزو صاحب‌نظران و انديشمندان مطرح کشور به شمار می‌رود، در اين گفت‌وگوی خود راجع به موضوعات متعدد و متنوعی از جمله ۲ پروژه بسيار مهم پژوهشگاه دانشهای بنيادی(رصدخانه ملی و شتابگر ملی)، موضوع اصولگرايان(اصولگرايی مدرن) و انتخابات آتی، اصلاح‌طلبان و مسئله فتنه، داعش، اينترنت، قصاص ريحانه جباری و ... به تشريح ديدگاه‌های خود پرداخت که برخی از آنها مانند رصدخانه و شتابگر ملی و همچنين قصاص ريحانه جباری طی روزهای گذشته در خبرگزاری تسنيم منتشر شده است.

در خبر پيش‌رو نيز با محمدجواد لاريجانی درباره موضوع اينترنت ملی، فيلترينگ و تا حدی شبکه‌های اجتماعی به گفت‌وگو نشسته‌ايم و ايشان در اين مجال اندک به ارائه کلياتی از ديدگاه خود در اين باره پرداخته است.

ديدگاه محمدجواد لاريجانی در اين باره از آن جهت از اهميت بسياری برخوردار است که موسسه زير نظر وی(پژوهشگاه دانشهای بنيادين(موسسه فيزيک نظری سابق)) برای اولين بار اينترنت را در دهه ۷۰ وارد کشور کرد و از همين جهت است که به قول خود دکتر لاريجانی، وصله "مخالفت با اينترنت" به هرکه بچسبد به محمدجواد لاريجانی نخواهد چسبيد. با اين حال وی درباره چگونگی استفاده از اين تکنولوژی ديدگاه‌های جالبی دارد.

آنچه در ذيل می‌آيد، متن گفت‌وگوی تسنيم با رئيس پژوهشگاه دانشهای بنيادين درباره موضوع اينترنت ملی، فيلترينگ و برخی ابزارهای نو در فضای مجازی است.

محمدجواد لاريجانی در پاسخ به اين سوال که "در رابطه با نسل سوم اينترنت، بعضی معتقد بودند که بايد زير ساخت‌های آن آماده شود و پيوست فرهنگی داشته باشد، يک عده‌ای نيز اين حرف را به مخالفت با اصل اينترنت تعبير کردند. تحليل خود شما به عنوان اولين کسی که اينترنت را برای اولين بار وارد کشور کرديد، در اين زمينه و نيز مباحثی نظير فيلترينگ چيست؟" چه نظری داريد؟ با تاکيد بر اينکه "لااقل به بنده مخالفت با اينترنت نمی‌چسبد" اظهار داشت: مهم فرهنگ استفاده و تسلط بر اين تکنولوژی است. يک بخش آن سواستفاده غرب از دسترسی به اطلاعات است که يک بحث امنيتی است که همه کشور‌ها به آن حساس هستند. يک بخش ديگر آن راجع به حقنه کردن فرهنگ غربی و درجه دو کردن فرهنگ خودمان است که يک تهاجم بد فرهنگی است و ما بايد به آن حساس باشيم؛ و يک بخش ديگر‌‌ همان آموزش استفاده از اينترنت است. چون استفاده از اينترنت در يک سطوحی از سن، يک مکانيزم است. مکانيزم «اين کار را انجام بده، آن را انجام نده» . معروف به rule Following.

وی ادامه داد: شما می‌بينيد بچه‌های کم سن در زدن دکمه‌ها از ما حرفه‌ای‌تر هستند. دکمه‌ها را می‌زنند، ولی فکر نمی‌کنند برای چه اين دکمه را می‌زنند. اين امر می‌تواند قدرت فکر کردن را ضعيف کند. ما بايد طوری رفتار کنيم که از سطوح مختلف مردم تا افراد حرفه‌ای، همه بلد باشند از اين تکنولوژی استفاده کنند. مثل اينکه شما ماشين داشته باشيد. ماشين برای جابجايی است، ولی در خيابان بی‌جهت ويراژ بدهی و اگزوز ماشين را هم طوری قرار بدهی که هی «غار غار» بکند، اين کارکرد مناسبی برای ماشين نيست. ماشين تفريح دارد ولی رسيدن به مقصد هم دارد.

محمدجواد لاريجانی با تاکيد بر اينکه اين دانش (اينترنت) مربوط به تکنولوژی است و بايد در ايران گسترش پيدا کند، يکی از مهمترين مشکلات کشور در اين زمينه را مشکلات جدی زيرساختی عنوان کرد و گفت: مثلا اين خيلی بد است که الان پيام اينترنتی از يک نقطه‌ای مثلاً در تهران به نقطه ديگر در تهران، اول بايد به آمريکا رفته و سپس دوباره به ايران برگردد.

رئيس پژوهشگاه بنيادين با تاکيد بر اينکه "بنده قويا طرفدار به کارگيری شبکه ملی هستم" و "ما نبايد برای انتقال از نقطه "آ" به "ب" در تهران، به خارج از ايران برويم" تصريح کرد: ما بايد وقت صرف کنيم که به مردم ياد بدهيم از اين تکنولوژی چگونه استفاده کنند.

محمد جواد لاريجانی با بيان اينکه "روش مدرن استفاده از تکنولوژی اين است که شما تکنولوژی را بشناسيد و آن را در جهتی که می‌خواهيد بکار بگيريد"، درباره موضوع فيلترينگ و اظهارنظر برخی افراد مبنی بر اينکه اگر شما فيلتر کنيد عده‌ای هم می‌روند از فيلترشکن استفاده می‌کنند، نيز اظهار داشت:فيلترينگ که اشاره کرديد، يکی از مسائلی است که همه دنيا دارند، البته براساس حساسيت خودشان؛ و آن هم مکانيزم‌های خاص خودش را دارد. فيلترينگ مثل در و پيکری است که شما به خانه‌تان می‌گذاريد. طبيعتاً وقتی درب می‌گذاريد، يک قفل هم پشت آن می‌گذاريد. دزد باز اين درب را می‌تواند باز کند، منتهی مقداری بايد حرفه‌ای‌تر باشد، بخاطر اينکه بعضی دزدها درب را باز می‌کنند، شما درب‌های خانه‌تان را بر نمی‌داريد، يا ديوار را بر نمی‌داريد، فيلترينگ هم اينطور است.

"يک گروهی از اين ديوار می‌پرند، ولی به خاطر اين، شما ديوار را بر نمی‌داريد، فيلترينگ ضروری است منتهی فيلترينگ مهم‌تری هم وجود دارد که آن هم ضروری است و آن، آموزش مردم برای استفاده از اين تکنولوژی است. مثل ساير امور. ساير امور زندگی، هميشه می‌تواند روش بد داشته باشد، روش خوب هم داشته باشد. شما بايد به زندگی به عنوان هنر نگاه کنيد. خوب زندگی کردن هنرمندی است. مثل نقاشی است، مثل مجسمه سازی است. شما با خواندن کتاب هنرمند نمی‌شويد، بايد خوب بودن را تمرين کنيد و در سطوح مختلف زندگی اين هست، از جمله در به کارگيری اينترنت."

خبرنگار تسنيم در ادامه از محمدجواد لاريجانی پرسيد: "به نظر شما اساسا می‌شود از فيسبوک و توئيتر، در راستای فرهنگ خودمان استفاده کرد يا جزو آن دسته از تکنولوژی‌هايی هستند که فرهنگ غربی چسب به اينهاست. مثل آن بحث‌هايی که ذات‌انگاران درباره تکنولوژی دارند و می‌گويند که اين نوع تکنولوژی‌ها کلا ماهيت‌شان غربی است. نظر شما چيست؟"

رئيس پژوهشگاه دانشهای بنيادين اظهار داشت: من قوياً معتقدم اين تکنولوژی‌ها کاربرد خوبی دارند به شرطی که خودمان اين را توسعه بدهيم. اگر ما فقط کاربر باشيم، مقهور آن‌ها هستيم، اما اگر خودمان اين را توسعه بدهيم برکات بسياری دارد. يک طراوت عظيم بين امت اسلامی و بين مسلمانان قابل ايجاد کردن است. اين مثل ارتباطات معمول، البته در مقياس بالا است. شما در خيابان هم که می‌رويد يا در دکانی که خانمی برای خريد حضور دارد، آقايان نوع حرف‌هايشان می‌تواند بد يا خوب باشد. تلفن هم همينطور است. اينها امکانات عظيمی است که برای مقاصد اسلامی خيلی خوب است، منتهی بايد بلد باشيم توسعه‌اش بدهيم. بايد جرات کنيم خودمان توسعه بدهيم. ژستمان نبايد اين باشد که ما کاربر خوبی هستيم، اين اصلا مدرنيته نيست. شما فرض کنيد پيشرفته‌ترين موبايل را بدهيد دست يک آدم بدوی.‌‌ همان طور صحبت می‌کند که با عيالش زير چادر بدوی صحبت می‌کرد، هيچ چيزی از مدرنيته در اين نيست. مدرنيته استفاده از ابزارهای سوپر مدرن نيست، بلکه ما بايد ابزار را بشناسيم و خوب به کار ببريم.

لاريجانی با بيان اينکه تکنولوژی خودش چيزی نيست، بلکه نحوه به کارگيری از آن و نحوه توسعه آن اهميت دارد، خاطرنشان کرد: ما اين را می‌توانيم با کالچر (آموزش) درست به کار ببريم و حتما برای مقاصد اسلامی ما و برای توسعه و تبليغ اسلام منافع بسيار عظيم دارد.

خبرنگار تسنيم خطاب به رئيس پژوهشگاه دانشهای بنيادين گفت: "در کتاب درس‌های سياست خارجی شما هم در باب تمدن اسلامی نوشته ايد که يکی از کارهايی که بايد برای تمدن‌سازی انجام دهيم، همين استفاده از ابزارهای ارتباطی است." و لاريجانی پاسخ داد: بله.اسلام به هيچ وجه از ابزار نمی‌ترسد. بلکه اسلام استاد به کارگرفتن ابزار، در جهت درست آن است. ما وقتی آدم‌های مدرنی هستيم که اين تکنولوژی‌ها مثل انگشتر در دستمان باشد، سوار آن بشويم، مسلط بشويم و زير و بم‌اش را ياد بگيريم. آن وقت مدرن می‌شويم. اگر فقط استفاده کننده باشيم که مدرن‌ترين موبايل را بخريم، بهترين لب تاپ را بخريم يا توئيتر ثبت نام کنيم ما ديگر مدرن نيستيم، ما داريم در خيل آن‌ها کشيده می‌شويم و دنبال روی آن‌ها هستيم، مثل بره مطيع داريم دنبال آن‌ها می‌رويم، اين هيچ آثاری از مدرنيته ندارد. مدرنيته اولين ويژگی‌اش بايد عقلانيت باشد، نبايد مهارمان را دست چند «شنگول» بدهيم تا آن‌ها ما را راه ببرند.