نظر اعراب نسبت به برنامه هسته ای ايران چيست؟

دیپلماسی ایرانی ـ ناراحتی گسترده ای در ميان پايتخت های سراسرجهان عرب از اين که توسط دولت اوباما در مذاکرات با گروه ۵+۱ با ايران، در حاشيه قرار گرفته اند، وجود دارد. آنها شک و ترديد بسياری درباره قصد ايالات متحده دارند، نگرانی آنها درباره نقش منطقه ای ايران است که در کوتاه مدت خودش را در دستيابی به توافق هسته ای نشان می دهد. با تمديد مجدد مذاکرات با ايران، رسانه ها به طور ويژه بر واکنش های رژيم اسرائيل و رهبران سياسی واشنگتن تمرکز کردند. اما جهان عرب به ايران و برنامه هسته ای اش چگونه نگاه می کند؟ ايرانی ها چه ارزيابی از سياست های دولت خود دارند و چه انتظاری از حرکت رو به جلو دارند؟

به گزارش الاهرام، در تلاش برای پاسخ به اين سوالات مرکز تحقيقات زاگبی، نظرسنجی هايی را در شش کشور عرب و ايران انجام داده است. نتايج اين تحقيق نشان داد که شکاف عميقی ميان ايران و همسايگان عربش وجود دارد و عدم ارتباط خطرناکی از يک سو ميان اعراب و ايران و از سوی ديگر درباره نقش منطقه ای جمهوری اسلامی وجود دارد. به طور خلاصه آن چه که ما از جهان عرب فهميديم اين است که آنها به طور روز افزونی درباره سياست های ايران و نيات هسته ای اش شک دارند و به خروجی فرآيند مذاکرات با گروه ۵+۱ اعتمادی ندارند.

هم زمان ما نظر ايرانی ها را هم جويا شديم و متوجه شديم که آنها به طور فزاينده ای از اقدامات کشورشان در منطقه و حق دستيابی به سلاح هسته ای دفاع می کنند. آنها حاضرند هرگونه هزينه اقتصادی و انزوای بين المللی را برای دستيابی به اهداف هسته ای شان بپردازند. همان گونه که پيش از اين گفتيم نظر اعراب نسبت به ايران در شش سال اخير تغييرات زيادی داشته است. در سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۸ بسياری از اعراب از ويرانی لبنان توسط اسرائيل و اشغال عراق توسط ايالات متحده سرخورده شده بودند و ايران به خاطر مقاومت در برابر غرب محبوبيت بالايی در ميان اعراب داشت. ولی به خاطر حمايت از حزب الله لبنان و دولت بشار اسد در سوريه در اين سال ها اوضاع مثل گذشته نيست.

در سال ۲۰۰۸ ايران بيشترين ميزان محبوبيت ايران در بسياری از کشورهای عرب ميان ۷۰ تا ۸۰ درصد بود. سال ۲۰۱۱ در اکثر اين کشورها اين ميزان به ۶۰ تا ۷۰ درصد کاهش يافت. در بررسی ای که ما در سال ۲۰۱۴ انجام داديم، وقتی از اعراب درباره «کمک ايران به صلح و ثبات منطقه» پرسيديم، بين ۷۴ درصد تا ۸۸ درصد از اردنی ها، مصری ها، سعودی ها و اماراتی ها نظری منفی در اين باره داشتند. حتی ۵۷ درصد از عراقی ها نقش منطقه ای ايران را منفی می دانستند. همچنين اکثريت قابل توجهی از اعراب اين کشورها معتقدند که سياست های ايران تاثيری منفی در سوريه، عراق، بحرين و يمن داشته است.

برخلاف اعراب، ۹۸ درصد از ايرانی ها معتقدند که کشورشان نقشی مثبت در خاورميانه ايفا می کند و سياست های دولتشان تاثير مثبتی در عراق (۷۷ درصد) سوريه (۷۲ درصد) لبنان (۶۸ درصد) بحرين (۵۸ درصد) و يمن (۵۲ درصد) دارد. به جز شهروندان کشورهای لبنان و عراق که رابطه شان با ايران را مثبت می دانند، اکثريت اهالی اردن، مصر، عربستان سعودی و امارات می گويند که روابط خوبی با ايران ندارند.

درباره برنامه هسته ای ايران، اکثريت قاطع کشورهای عربی معتقدند که ايران به دنبال ساخت سلاح هسته ای است. در حالی که در نظرسنجی اوايل امسال اکثريت اعراب از راه حل مذاکره برای حل مشکل هسته ای ايران حمايت می کردند، در نظرسنجی جديد اکثريت اعراب اين کشورها اعتمادی به نتيجه بخش بودن مذاکرات برای حذف تهديد احتمالی برنامه هسته ای ايران ندارند.

در مقابل وقتی از ايرانی ها درباره ساخت سلاح هسته ای پرسيده شد، ۸۷ درصد آنها گفتند که چون کشورشان، کشور بزرگی است، حق داشتن چنين تسليحاتی را دارد. آنها می گويند چون ديگر کشورها سلاح هسته ای دارند، ما هم حق داشتن آن را داريم. اين ميزان حمايت از داشتن سلاح هسته ای در نظرسنجی سال ۲۰۱۳، ۶۸ درصد بود. علاوه بر اين دو سوم مردم ايران می گويند حاضر به پرداخت هزينه تحريم و انزوای بين المللی برای ادامه پيشرفت برنامه هسته ای شان هستند.