حمیدرضا جلايی‌پور: بعد از سال ۸۸ هزينه کار سياسی به شدت بالا رفت و در مقابل هزينه فسادهای هزاران ميلياردی پايين آمد

• ما نديديم که در مقابل اين اعمال محدوديت ها، فعالان سياسی اصلاح جو ومعتقد به قانونگرايی و سازوکارهای قانونی ومردمسالاری، سر به ديوار بکوبند يا به کل از آن ور پشت بام بيفتند. بلکه بر اساس همان تاکيد هميشگی خود يعنی «بازگشت به قانون» راه خود را ادامه می دهند. در واقع همانطور که می بينيد، همه برخوردهای بعد از سال ۸۸ هم نتوانست گفتمان اصلاحی اين فعالان سياسی را تغيير دهد و آنها را از مسير اصلاح جويی مردمسالارانه و قانونگرايانه منحرف کند....

کلمه ـ حميدرضا جلايی پور در گفت و گو با هفته نامه صدا به تشکيل حزب اتحاد ملت واکنش نشان داده و گفته است: اولين نکته ای که درباره صدور مجوز و آغاز به کار اين حزب لازم می دانم بگويم اين است که خوشبختانه در کشور ما گفتار اصلاحات، قانونگرايی و مردمسالاری، به رغم همه محدوديت هايی که در مقابل آن ايجاد شد و به رغم همه موانعی که در مقابل اصلاحات و عملکرد و سازو کار مردمسالاری ايجاد شد، در ميان فعالان جامعه سياسی و نخبگان جامعه ريشه دار شده است.

نتيجه ريشه دار شدن اين گفتار هم اين است که وقتی اعمال محدوديتها بيشتر می شود و مثلا بدون برگزاری دادگاه اعلام می کنند که برخی از احزاب منحل هستند، در مقابل ما شاهد رفتارهای عصبی از سوی نخبگان نيستيم. ما نديديم که در مقابل اين اعمال محدوديت ها، فعالان سياسی اصلاح جو ومعتقد به قانونگرايی و سازوکارهای قانونی ومردمسالاری، سر به ديوار بکوبند يا به کل از آن ور پشت بام بيفتند. بلکه بر اساس همان تاکيد هميشگی خود يعنی «بازگشت به قانون» راه خود را ادامه می دهند. در واقع همانطور که می بينيد، همه برخوردهای بعد از سال ۸۸ هم نتوانست گفتمان اصلاحی اين فعالان سياسی را تغيير دهد و آنها را از مسير اصلاح جويی مردمسالارانه و قانونگرايانه منحرف کند.

در اين چهارچوب وفضای گفتمانی امروز هم شاهد هستيم که يک سری افراد ريشه دار و دارای سابقه خوب در انقلاب و نظام و جامعه مدنی، تشکل جديدی را بنا کرده و مجوز گرفته اند تا بازهم با همان گفتار اصلاحات، مسير اصلاح جويی خود را ادامه دهند. در واقع هرچه که از طرف تندروهای مخالف اصلاحات محدوديتهای بيشتری اعمال شود، بازهم عده ای هستند که بيايند و بدون عصبانيت و با تکيه بر راهکارهای قانونی، مجرايی برای استمرار گفتار اصلاح طلبی و قانونگرايی و مردمسالاری باز کنند و اين اتفاق بسيار ميمونی است. ما نمونه اين اتفاق را در ميان روزنامه نگاران هم در دو دهه گذشته ديده بوديم . آنها هم چه در زمان اصلاحات و پس از آن با برخوردهای تندی مواجه بودند اما هيچگاه رو به اقدامات افراطی نياوردند و از مسير قانون خارج نشدند و در همه اين سالها از روزنامه ای به روزنامه ديگر حرفه شريف روزنامه نگاری را ادامه دادند و می دهند و در نهايت هم روسياهی آن برای آقای مرتضوی و امثال او ماند. بنابراين من اصل اين اتفاق را روی دادی مبارک می دانم چون در مقابل گفتار مردمسالاری که حالا با اين اتفاقات بهتر می تواند به مسير خود را ادامه بدهد، گفتاری وجود دارد که در هشت سال دولت آقای احمدی نژاد، عملکردش را ديده ايم. گفتاری که مردمسواری ضد توسعه را جايگزين مردمسالاری کرده بود و مردم را عريضه به دست به دنبال اتومبيل در خيابانها می دواند و نتيجه اش هم وضعيت اقتصادی به جا مانده از آن دولت و تحريمهايی بود که مثل طناب دار بر گردن اقتصاد ايران افتاده است. به اين دليل است که باز شدن يک مجرای ديگر را برای ادامه گفتار اصلاحات را مبارک می دانم و به اتحاد ملتی ها تبريک می گويم.

* آيا اين اتفاق را می توان نشانه ای از نگاه دولت به سياست داخلی ارزيابی کرد يا همچنان اولويت دولت سياست خارجی است و در سياست داخلی موانع پيشين باقی مانده و ممکن است گريبانگير اين حزب هم بشود؟
- ببينيد دستور کار دولت آقای روحانی چهار محور اصلی دارد. محور اول آن سياست خارجی است، محور دومش مباحث اقتصادی و بازگرداندن اقتصاد کشور به مسيررشد و توسعه است، محور سوم گشايش فرهنگی و محور چهارم هم گشايش سياسی است. برخی ها معتقدند که دولت دو مورد اول را در دستور کار قرار داده و کاری به دو محور بعدی ندارد. من اين نظر را قبول نداشتم وندارم و معتقدم که دولت در هر چهار محور دنبال گشايش است. شما در حوزه فرهنگی اگر به کتابهايی که منتشر شده، تئاترهايی که اجرا شده و حتی محتوای نشريات دقت کنيد و آنها را با وضعيت دولت قبل مقايسه کنيد، قطعا گشايش را حوزه فرهنگ مشاهده می کنيد. اينکه کنسرتی لغو می شود يا جلوی برخی فعاليتهای فرهنگی گرفته می شود، کار تندروهاست نه کار دولت. در حوزه سياسی هم فعال شدن احزاب اصلاح طلب و حالا صدور مجوز حزب اتحاد، نشانه خوبی از گشايش فضای سياسی است که نمی توان منکر نقش دولت در پس اين گشايش ها شد.

* به نظر شما خروجی عملکرد اين حزب چه محصولی می تواند باشد؟
- يکی از اتفاقاتی که بعد از سال ۸۸ در ايران افتاد اين بود که هزينه های کار سياسی به شدت بالا رفت ( و در مقابل هزينه فسادهای هزاران ميلياردی پايين آمد). در آن شرايط امکان فعاليت منسجم سياسی ضعيف شد و عظمت طلبی اتمی جای آنرا گرفت. بعد از انتخابات سال ۹۲ هم با اينکه نتيجه آرا نشان می داد، جامعه تغيير شرايط را انتخاب کرده اما تندروها اين تغيير را نپذيرفتند بلکه تنها در مقابل نتيجه آن انتخابات غافلگير شدند. اگر تندروها پيش از شکل گيری فضای انتخاباتی احتمال می دادند روحانی می تواند پيروز انتخابات شود او را هم (مثل هاشمی رفسنجانی که شناسنامه انقلاب است) رد صلاحيت می کردند اما چون چنين تصوری نداشتند به شدت غافلگير شدند. از آن روز تلاش می کنند که به مردم نشان کنند چيزی عوض نشده است. در چنين فضايی بيش از همه جوانها آسيب می بينند. چون قديمی ترها چه در دوران انقلاب و چه در دوره جنگ مسير زندگی شان شکل گرفته و ارعاب تندرو ها روی آنها تاثير جدی ندارد. اما جوانهايی که می خواستند و می خواهند در فضای سياسی وارد شوند و فعاليت کنند، مدام بايد هزينه بدهند. با اين شرايط، تشکيل حزبی مثل اتحاد ملت ايران، بستر قانونی و مناسب برای فعاليت جوانهاست. من خيلی اميدوارم که اين گشايش سياسی در ادامه با ورود جوانان به پويايی برسد و اثر و نتيجه اش را در انتخابات مجلس ببينيم. اين را هم بگويم که منظورم از اثرگذاری در انتخابات مجلس الزاما اين نيست که مجلسی اصلاح طلب شکل بگيرد. بلکه همين مقدار که بشود از تندروهای مجلس بکاهيم و نيروهای معتدل تر با رويکردی عقلانی ترو اخلاقی تر ساختار مجلس بعدی را تشکيل دهند هم دستاورد خوبی به حساب می آيد. دولت با کمک اين مجلس بهتر می تواند در مهار انبوه معضلات جامعه موفق شود.