در رونمایی جنسیت ایکس عنوان شد: گام بعدی، کمپین بین‌المللی علیه تغییر جنسیت تحمیلی در ایران

عدالت برای ایران، ۲۴ مرداد ۱۳۹۴: «جنسیتX، کتابی است سیاسی و جانبدارانه با هدف مشخص آگاهی دادن به قصد تغییر و با امید بازتر کردن فضای زندگی اجتماعی یعنی داشتن حق زندگی بدون تبعیض، بدون خشونت، بدون تحقیر و توام با احترام برای همجنس‌گرایان.»

پروفسور‌ هایده مغیثی، استاد بازنشسته دانشگاه یورک کانادا با ارایه این تعریف از کتاب جنسیتX ، دربرنامه رونمایی این پروژه تحقیقی که ۲۲مرداد ۱۳۹۴در لندن برگزار شد، گفت که «این کتاب چالشی علیه درک محدود، سلسله مراتبی و اولویت محور از مفهوم آزادی، دموکراسی و عدالت اجتماعی است.»

جنسیتX، از انتشارات مشترک شش رنگ (شبکه لزبین‌ها و ترنس‌جندرهای ایرانی) و عدالت برای ایران است. نسخه آنلاین آن در این لینک قابل دسترسی است و برای دریافت نسخه چاپی، می‌توانید با این ایمیل تماس بگیرید: info@justiceforiran.org

وی افزود: “یک ویژگی برجسته جنسیتX این است که با اشاره به “شرایط حاد سرکوب (سیاسی و فرهنگی)” زمینه یا کانتکستی به خواننده می‌دهد تا دلیل نقض دائمی حقوق انسانی هم همجنس‌گرایان، تغییرجنس‌خواهان و ترنس‌جندرها را بهتر درک کنند، بی آنکه ادامه بن بست روانی و قانونی همجنس‌گرایان را از معادله حذف کند. کتاب روشن می‌کند که انجام جراحی تغییر‌جنسیت در ایران نه عملی نوظهور است و نه می‌توان آن را جبران محرومیت حقوقی و اجتماعی همجنس‌خواهان و ترانس‌ها در ایران اسلامی دانست.“

جنسیتX که شادی امین آن را به رشته تحریر درآورده است، یکی از نتایج پروژه تحقیق «نه به تغییر جنسیت تحمیلی» است که در یک دوره سه ساله و با مصاحبه عمیق با ۱۰۵ تن از اعضای جامعه اقلیت‌های جنسی ایرانی در ایران، ترکیه و سایر کشورها انجام شده است.

چنان‌که‌ هایده مغیثی در برنامه رونمایی جنسیتX گفت: « شادی امین در این کتاب روشن می‌کند که انجام جراحی تغییر جنسیت در ایران نه عملی نوظهور است و نه می‌توان آن را جبران محرومیت حقوقی و اجتماعی همجنس‌خواهان و ترنس‌ها در ایران اسلامی دانست.»

مغیثی در پایان سخنان خود چنین نتیجه گرفت: “دموکراسی جنسیتی که آزادی انتخاب هویت جنسی و رابطه جنسی را نیز در بر می‌گیرد به نهادینه شدن اصل احترام به حقوق فردی و گسترش مدارای فرهنگی و اخلاقی نیاز دارد. در این نیاز مبرم و دورنمای سیاسی،همه جنبش‌های آزادی خواهانه و عدالت‌ جویانه، جنبش زنان، جنبش جوانان، جنبش کارگران، جنبش اقلیت‌های قومی و مذهبی و سایر جنبش‌ها با جنبش اقلیت‌های جنسی شریک‌اند. هر تاکتیک سیاسی که تهاجم سیاسی و امنیتی یک نظام ایدئولوژیک تمامیت خواه را حتی یک قدم به عقب براند مثبت است و تبعا باید از حمایت فعالانه سایر جنبش‌های عدالت جویانه برخوردار شود، بی آنکه فعالان جنبش انتظارات و گفتمان خود را به سطح تفکر و ارزش‌های نظام حاکم تقلیل دهند یا گرفتار این توهم خودبینانه شوند که راه دست یافتن آنان به عدالت مورد نظر از راه سایر جنبش‌های گوناگون اجتماعی و سیاسی جدا است یا اولویت بیشتری دارد.”

شادی امین: نگاهی برای تغییر و بیان دردها و روایت ترنس‌ها و همجنس‌گرایان

شادی امین، نویسنده کتاب جنسیتX و هماهنگ‌کننده شبکه لزبین‌ها و ترنس‌جندرهای ایرانی (شش‌رنگ)، در ابتدای سخنان خود در این مراسم رونمایی، با اشاره به فیلم “روایت آکان” که در ابتدای برنامه به نمایش آمده بود گفت: آشنایی با افرادی ترنس‌جندری همچون آکان یکی از انگیزه‌های او برای انجام این پژوهش بود: «چهار سال قبل پس از دیدار با آکان این سوال برای من ایجاد شد که چرا هم‌چنان آکان باید عین تجربه من را تکرار کند؟ چرا هیچ کس راجع به زندگی آن‌ها نمی نویسد؟ اگر گفتمان تغییرجنسیت در آن سال‌ها در ایران وجود داشت، امروز من کجا بودم؟ چقدر از آدم‌ها در شرایط مشابه من هستند که امروز در مقابل این سوال تصمیم می‌گیرند و چقدر شرایط این انتخاب و تصمیم را ما می‌بایست به نقد بکشیم و برای تغییرش حرکت کنیم؟»

او ادامه داد: «برعکس تصور اولیه ما که گمان می‌کردیم در این رابطه در ایران کم گفته و نوشته شده، در قدم‌های اولیه تحقیق متوجه شدیم که اتفاقا حجم ادبیات منتشر شده بسیار زیاد است اما تمام این ادبیات، ادبیات بسیار هوموفوبیک، بسیار همجنس گراستیزانه و در جهت تبلیغ و ترویج عمل تغییرجنسیت و گسترش آن بود.»

وی بخش پایانی صحبت خود را به توصیه‌هایی اختصاص داد که از دل تحقیق درآمده است و ضمن اشاره به لزوم پاسخگو کردن مشاوران، روان پزشکان و پزشکان در برابر تصمیمات، اعمال و رفتارشان با ترنسجندرها و همجنس‌گرایان بخصوص زمانی که استانداردهای بین‌المللی و حقوق بشر را نقض می‌کنند، افزود: “یکی از جراحانی که با آنها مصاحبه کردیم، می‌گفت: هیچ دادگاهی حرف این‌ها را نمی پذیرد چون این‌ها همه شان روانی هستند. با این وجود من بیمه ی سنگینی کرده ام که اگر کسی خواست از من اخاذی کند بتوانم بهش پرداخت کنم. یعنی چنین نگاهی در مورد مسئولیت پزشکی میان متخصصانی که با افراد ترنس سروکار دارند حاکم است.”

ژانت آفاری: جنسیتX هشداری برای بی‌نیاز بودن همجنس‌گرایان از عمل تغییر جنسیت است

براساس یافته‌های کتاب جنسیتX، در ایران برای خلاصی یافتن از معضل وجود افراد دارای هویت جنسیتی و گرایش جنسی متفاوت با گفتمان سرکوب‌گر موجود و تبدیل آنها به انسان‌های «نرمال» (زن و مرد دگرجنسگرا)، دو راه حل پیش روی آنها گذاشته می‌شود: یا با پذیرش درمان‌های ترمیمی که غیرانسانی و از مصادیق شکنجه پزشکی است، گرایش جنسی خود به هم‌جنس را معالجه کنند و یا به عنوان بیمار مبتلا به اختلال هویت جنسیتی، طبقه‌بندی شده و وادار به طی روند تغییر جنسیت می‌شوند که شامل هورمون‌درمانی‌هایی با عوارض غیرقابل بازگشت و مجموعه عمل‌هایی که به عقیم‌ شدن انجامیده و آثار بسیار سوء جسمانی دارند، می‌شود.

ژانت آفاری، تاریخ‌دان و استاد دانشگاه سانتاکلارا، دیگر سخنران این مراسم گفت: «هدف از جنسیت ایکس، هشدار به همجنس‌گرایان در ایران است که آنها نیازی ندارند تا عمل تغییر جنسیت را انجام دهند.» ژانت آفاری ادامه داد: «پزشکان و درمان‌شناسان در ایران باید در این خصوص آموزش ببینند و تحت بررسی دقیق باشند تا به همجنس‌گرایان پیشنهاد تغییرجنسیت ندهند.»

جکی لوئیس: موضوع ساده و پیچیده دفاع از حقوق مردم

جکی لوییس، عضو افتخاری هیئت مدیره ایلگا (ILGA) اروپا، با بررسی تاریخ معاصر همجنس‌گراستیزی و مبارزه برای حقوق اقلیت‌های جنسی در انگلستان، درسهایی از آن جنبش برای جنبش اقلیت‌های جنسی در ایران را بیان کرد. او با اشاره به جرم‌زدایی از همجنس‌گرایی در انگلیس در سال 1967 گفت که این مساله با همه اهمیتی که داشت و با وجود تاثیرش بر زندگی همجنس‌گرایان، منجر به توقف همجنس‌گراستیزی نشد.

به گفته او در مورد ترنس‌جندرها با اینکه سازمان‌های زیادی در این حوزه کار می‌کنند اما وضعیت بسیار متفاوت است: «وقتی یک سازمانی در رابطه با ترنس جندرها فعالیت می‌کند، کار آن تلاش برای پذیرش این افراد از سوی جامعه نیست. کار آن این نیست که با پزشکان برای برخورد مناسبتر با ترنس جندرها صحبت کند، کار این سازمان‌ها تلاش برای رعایت حقوق مردم است؛ تلاش برای حقوق بشر. همانطور که در برنامه امشب هم نکته کلیدی، همین موضوع است. چرا که این افراد هم بخشی از مردم هستند. این موضوع در عین سادگی بسیار پیچیده است. کار زیادی در این حوزه انجام شده و کارهای زیادی هنوز باید انجام شود.»

رها بحرینی: تغییر هویت و گرایش جنسی و جنسیتی یا زندگی زیر سایه تهدید و تبعیض؟

رها بحرینی، حقوق‌دان و پژوهشگری نگارش کتاب «بیمارانگاری هویت ها، مجروح کردن بدن ها»، نسخه انگلیسی تحقیق “نه تغییر جنسیت تحمیلی” را برعهده داشته نیز در این مراسم رونمایی گفت:«افراد لزبین، گی و ترنس‌جندر با طیف گسترده ای از آزار و اذیت‌های جدی در سیستم درمانی ایران مواجه هستند. این آزارها و اذیت‌ها علیه اقلیت‌های جنسی در نظام درمانی باید از منظر استانداردهای بین‌المللی حقوق بشر مورد بررسی و رسیدگی جدی قرار بگیرند زیرا شدت آن به حدی است که نه تنها حق برخورداری از سلامت جسمی و روانی را نقض می‌کنند بلکه می‌توانند آزار و شکنجه نیز محسوب شوند.»

وی افزود: “بر اساس پژوهش‌های انجام شده در این تحقیق، مجموعه شرایط زیست همجنس‌گرایان و ترنس‌جندرها، در خانواده، جامعه، نظام مشاوره و پزشکی و در مقابل نهادهای رسمی به‌گونه‌ای است که وجود رضایت آگاهانه و مختارانه را در بسیاری از انتخاب‌ها برای تغییر جنسیت، به طور جدی مورد تردید قرار می‌دهد.”

رها بحرینی با اشاره به اینکه مقامات ایرانی تنوع‌ها گرایش‌های جنسی و هویت‌های جنسیتی را به رسمیت نمی‌شناسند، گفت: «در ایران همجنس‌خواهان و ترنس‌جندرها تحت فشار هستند که یا به دنبال درمان‌های مضر به قصد “درمان همجنس‌گرایی” باشند یا با عمل جراحی به “جنسیت عادی” برگردند و یا اینکه در میان تهدیدهای مداوم و شرایطی مملو از تبعیض و خشونت در خفا زندگی کنند.»

شادی صدر: گام بعدی ما کمپین علیه تغییر جنسیت تحمیلی است

شادی صدر، مدیر عدالت برای ایران با اشاره براینکه ترنس‌جندرها و زنان همجنس‌گرا در حاشیه حاشیه‌ها قرار دارند، تمرکز کتاب جنسیتX بر مسائل ترنس‌جندرها و زنان همجنس‌گرا را قابل تقدیر دانست.

او همچنین گفت: «سازمان بهزیستی به زودی لایحه ساماندهی بیماران مبتلا به اختلال هویت جنسیتی را به مجلس خواهد فرستاد. هرچند متن این لایحه هنوز منتشر نشده است اما این لایحه، اولین قانونگذاری در زمینه ترنس‌سکشوال‌ها خواهد بود و پنجره ای برای سازمان‌های حقوق بشری باز می‌کنند تا تلاش کنند در روند تصویب، سعی کنند تا مصوبه نهایی مطابق موازین بین‌المللی باشد و حقوق اقلیت‌های جنسی را محترم بشمارد.”

وی افزود: “گام بعدی ما باید راه اندازی یک کمپین بین‌المللی علیه تغییر جنسیت غیر ارادی و تحمیلی در ایران باشد.»

مراسم رونمایی کتاب جنسیتX که با استقبال شایان توجهی از سوی فعالان حقوق بشر ایرانی و انگلیسی، اعضای جامعه اقلیت‌های جنسی، محققان و دانشجویان مواجه شده بود، با امضای نسخه‌های کتاب از سوی نویسنده به پایان رسید.

جنسیتX، از انتشارات مشترک شش رنگ (شبکه لزبین‌ها و ترنس‌جندرهای ایرانی) و عدالت برای ایران است. نسخه آنلاین آن در این لینک قابل دسترسی است و برای دریافت نسخه چاپی، می‌توانید با این ایمیل تماس بگیرید: info@justiceforiran.org