شاخه انشعابی طالبان و ادعای دفاع از صلح و حقوق زنان

صدای آمریکا ـ مقاله‌ای از سودارسن راغاوان برای روزنامه واشنگتن پست

یک شاخه جدید طالبان از آمادگی خود برای تعامل در گفتگوهای صلح با دولت افغانستان خبر داده است و می‌گوید به زنان اجازه تحصیل و کار خواهد داد. اگر چنین پیشنهادهایی صادقانه عنوان شده باشند نشانگر انشعابی جدی از رهبری اصلی شورشیان است.

عبدالمنان نیازی، معاون گروه انشعابی طالبان، به سرویس دری شبکه بی. بی. سی گفته است: «اکنون متوجه شده‌ایم که طبق نظام اسلامی تمام حقوق بشر – هم زنان و هم مردان – باید به صورت صد در صد اجرا شود.»

این گروه هفته گذشته پس از نشست جنگجویان طالبان در ولایت فراه در غرب افغانستان ظهور و محمد رسول فرماندار پیشین طالبان را به عنوان رهبر خود انتخاب کرد. هنوز روشن نیست میزان حمایت از این شاخه تازه تاسیس در میان شورشیان تا چه اندازه است، اما این گروه تهدیدی جدی برای رهبری اختر محمد منصور که تابستان رهبری طالبان را بر عهده گرفت خواهد بود. طی تابستان فاش شد که ملا محمد عمر، رهبر ارشد طالبان، بیش از دو سال پیش مرده بود.

ظهور این جناح جدید تازه‌ترین نشانه اختلاف‌های عمیق در درون طالبان است که طی سال جاری چند تکه شده است. بعضی از فرماندهان طالبان از هسته مرکزی رهبری جنبش، که در کویته پاکستان مستقر است، جدا شده و به طور مستقل به اجرای عملیات و جذب حمایت‌های مالی می‌پردازند. دیگران هم به داعش پیوسته‌اند. در پی اعلام مرگ ملا عمر و مخالفت بسیاری از اعضای طالبان با انتخاب منصور به عنوان رهبر جدید و متهم کردن او به عدم انتشار خبر مرگ ملا عمر با هدف سوء استفاده‌های شخصی، اختلافات و خشونت‌ها شدت گرفته است.

این جناح جدید که ظاهرا شامل چهره‌های بانفوذ طالبان است به نظر نخستین انشعاب رسمی درون جنبش طالبان از زمان ظهورش در نیمه دهه ۹۰ میلادی و به قدرت رسیدنش در سال ۱۹۹۶ میلادی است. محمد رسول رهبر این شاخه جدید، در دوران حکومت طالبان و تا پیش از سقوط آن در اثر حمله آمریکا در واکنش به حملات تروریستی یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱، فرماندار ولایت‌های فراه و نیمروز بود.

این گروه ماموریت دشواری را پیش رو دارد. باور عمومی بر این است که اختر محمد منصور در پی پیروزی‌های اخیر نظامی، به ویژه تصرف ۱۵ روزه قندوز در شمال غربی، به عنوان نخستین منطقه عمده شهری فتح شده از سال ۲۰۰۱، به موقعیت محکمی دست یافته است.

گروه محمد رسول روز یکشنبه تلاش کرد چهره‌ای مقبول‌تر از طالبان نسبت به هسته مرکزی آن از خود نشان دهد. عبدالمنان نیازی فرماندار پیشین رژیم طالبان، به بی. بی. سی دری گفت، ملا عمر به دست اختر محمد منصور کشته شده بود، اما او شواهدی برای این ادعای خود ارائه نکرد. نیازی همچنین خواستار پایان جنگ میان تمام افغان‌ها شد و تصریح کرد که گروه‌اش بمبگذاری‌های انتحاری و دیگر روش‌های حمله به ارتش افغانستان و مقام‌های رسمی را تایید نمی‌کند: «از این به بعد ما افغان‌ها به دنبال انتقام جویی نیستیم.»

او افزود حمله اخیر در کابل و تصرف قندوز در اواخر سپتامبر «برای حفظ قدرت شخصی منصور انجام شد.»

نیازی تصریح کرد: «ما به تمامی افغان‌ها می‌گوییم که دیگر بس است و این برادرکشی باید متوقف شود. بگذارید بفهمیم که چه کسی عامل جنگ در افغانستان است و جنگ از کجا نشات گرفته و چگونه باید متوقف شود.»

عبدالمنان نیازی در عین حال در مورد مذاکرات صلح‌‌ همان موضع هسته اصلی رهبری طالبان را تکرار کرد: «تا زمانی که تمام نیروهای آمریکایی و خارجی از افغانستان خارج نشوند، نباید هیچ مذاکره صلحی صورت گیرد.»

به گفته نیازی، این جناح انشعابی طی سه روز گذشته جلسات اضطراری متعددی را در غرب افغانستان برگزار کرده و در حال برنامه ریزی برای جلسات مشابهی در نواحی شمالی آن کشور است تا به نیرو و حمایت بیشتری دست یابد.