مشخصات طرح جدید "مهاجرت کاری" در آلمان

دویچه وله - طرح قانون جدید مهاجرت آلمان بر اساس جدولی که رئوس آن با نمره و معدل ارزیابی می‌شود، تنظیم شده است. سن، مدرک تحصیلی، تجربه‌ کاری، دانستن زبان و "داشتن ظرفیت هم‌پیوندی با جامعه" از جمله معیار‌های این جدول است.

موضوع مهاجرت و چگونگی تامین کمبود نیروی متخصص در آلمان هم‌چنان یکی از بحث‌های داغ احزاب این کشور است. نزدیکی زمان انتخابات پارلمانی آلمان در سال ۲۰۱۷ نیز در حال حاضر بر اهمیت موضوع افزوده است. حزب سوسیال دموکرات آلمان SPD نخستین حزبی است که هم‌زمان با ارائه‌ی طرح قانون جدید مهاجرت، خواستار تصویب آن پیش از برگزاری انتخابات آتی شده است. این طرح، بنا به گفته‌ی توماس اوپرمن، رئیس فراکسیون حزب در مجلس، به‌طورکلی بر اساس قانون مهاجرت کانادا تنظیم شده است.

ضرورت تصویب قانون جدید مهاجرت

اوپرمن در یک مصاحبه‌ی رسانه‌ای که در آن رئوس طرح یادشده را برشمرد از جمله هشدار داد که آلمان بدون بهره‌گیری از دانش و مهارت کارشناسان مهاجر نمی‌تواند در سطح بین‌المللی با کشورهای دیگر رقابت کند. او تاکید کرد که کشورهایی مانند کانادا، بریتانیای کبیر و ممالک اسکاندیناوی اقدامات بیشتری در زمینه‌ی جذب مهاجران کارشناس انجام داده‌اند و شرایط بهتری برای جلب آنان به کشور خود فراهم آورده‌اند.

در حال حاضر در آلمان تقاضای مهاجرت داوطلبان در راستای جبران کمبود کارشناس در رشته‌های گوناگون، بر اساس قانون مهاجرتی که به "قانون کارت آبی" معروف شده، بررسی می‌شود. بر این مبنا متخصصان خارجی می‌توانند با ویزایی ۶ ماهه به آلمان سفر کنند و به جستجوی کار بپردازند. این افراد در صورت موفقیت و یافتن شغل، می‌توانند اجازه‌ی اقامتی با مدت اعتبار ۳۳ ماه دریافت کنند. اگر مدت قرارداد کاری متقاضی بیش از این زمان باشد، اقامت او نیز تا پایان فرصت شغلی تمدید می‌شود. از آن گذشته متقاضیانی که مدرک زبان آلمانی با سطحB1 را دارا هستند، از تسهیلات بیشتری بهره‌مند می‌شوند.

از دیگر شرایط مهم دریافت "کارت آبی"، داشتن درآمدی با میانگین سالانه ۴۴ هزار یورو است. پیش‌تر این رقم نزدیک به ۶۴ هزار یورو بود. کارشناسان رشته‌های علوم طبیعی، ریاضی، مهندسی، انفورماتیک و پزشکی می‌توانند حتی با درآمد سالانه‌ی نزدیک به ۳۵ هزار یورو نیز "کارت آبی" دریافت کنند.

مشخصات طرح جدید

طرح حزب سوسیال دموکرات آلمان اکنون بر اساس جدولی که رئوس آن با نمره و معدل ارزیابی می‌شود، تنظیم شده است. سن، مدرک تحصیلی، تجربه‌ی کاری، دانستن زبان و "داشتن ظرفیت هم‌پیوندی با جامعه" از جمله معیار‌های این جدول است. پس از ارزیابی داوطلبانی که معدل آنان کم‌تر از ۶۵ است، از دور خارج می‌شوند و تقاضای کسانی که معدلشان ۱۰۰ است، در مرحله‌ی دوم در رقابت با یکدیگر قرار می‌گیرند.

به‌گفته‌ی اوپرمن، مجلس آلمان مرجع تعیین‌کننده‌ی سقف مهاجران کارشناس است. این تعداد برای سال اول، ۲۵ هزار مهاجر در نظر گرفته شده است. رئیس فراکسیون حزب SPD در پارلمان در این رابطه می‌گوید: «نمایندگان بوندستاگ می‌توانند هر سال بر مبنای نیاز بازار کار آلمان در باره‌ی تعداد مهاجران جدید تصمیم بگیرند.» اوپرمن معتقد است که تعیین ملیت داوطلبان نیز باید به عهده‌ی مجلس واگذار شود. او می‌افزاید: «به عنوان مثال اگر سهمیه‌ی متقاضیان کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا کمتر از آنی است که بازار کار نیاز دارد، می‌توان میزان آن را بالا برد.»

مدت اقامت کار

بر اساس طرح قانونی SPD داوطلبانی که پیش از ورود به آلمان از سوی شرکت‌های آلمانی به کار دعوت می‌شوند، در مرحله‌ی اول برای مدت ۳ سال اجازه‌ی اقامت دریافت خواهند کرد. این نوع اقامت تحت شرایط خاصی، قابل تبدیل به اقامت دائمی است. او در مورد داوطلبانی که در جستجوی کار به آلمان وارد می‌شوند، می‌گوید: «این افراد می‌توانند یک سال اقامت بگیرند و پس از آن، اگر شغلی پیدا نکردند، باید آلمان را ترک کنند.»

حزب یاد‌شده در طرح خود هم‌چنین شرایط دریافت اقامت برای همسر و فرزندان مهاجران کارشناس را هم تدوین کرده است. به گفته‌ی اوپرمن «کسانی که به‌اندازه‌ی کافی درآمد دارند و می‌توانند از عهده‌ی مخارج خانواده‌ی خود برآیند، می‌توانند برای آن‌ها هم اقامت بگیرند.» بر اساس طرح یادشده، اصولا امکان ارائه‌ی تقاضای استفاده از کمک‌های دولتی از سوی مهاجران کاری منتفی است. تنها کسانی می‌توانند از امکانات مندرج در قانون تامین اجتماعی آلمان بهره برند که دست‌کم ۵ سال در این کشور کار کرده باشند. پناهجویان نیز نمی‌توانند در چارچوب این طرح قانونی، تقاضای اخذ اقامت کنند.

مخالفت حزب بایرن

طرح قانونی SPD با مخالفت حزب اتحادیه‌ی سوسیال مسیحی بایرن (CSU) روبرو شده است. هورست زهوفر، رئیس این حزب، در مصاحبه‌ای گفت: «در حال حاضر هر ماه حدود ۸۰ هزار نفر به آلمان می‌آیند. ما اصولا با مهاجرت افراد بیشتری به این کشور مخالفیم.»

این حزب با این حال در نشست سالانه‌ی خود که روزهای ۴ و ۵ نوامبر سال جاری میلادی برگزار شد، پس از بحث‌و گفت‌وگو در باره‌ی "معیارهای اصلی مهاجرت" تصویب "قانونی محدودکننده" در این زمینه را در دستور کار برنامه‌ی سال‌آینده‌ی خود قرار داد. در این برنامه در باب "شرایط تکمیلی مهاجرپذیری" از جمله آمده است: «در کنار تخصص کارشناسان داوطلب، پیش‌زمینه‌های فرهنگی متقاضیان نیز باید مورد بررسی قرار گیرد.»

نظر کارشناسان

برخی از ناظران سیاسی آلمان از طرح قانونی SPD انتقاد می‌کنند و آن را "زیادی" می‌خوانند. اورکان کوزمن، کارشناس نهاد پژوهشی "برتلز‌مان"، معتقد است که قانون جذب متخصص که بر اساس خط‌مشی و ضوابط اتحادیه‌ی اروپا تنظیم شده، پاسخ‌گوی تمام نیازهای بازار کار آلمان هست. او با اشاره به "قانون کارت آبی اتحادیه‌ی اروپا" که کسب رویداد ۶ ماهه از کشورهای عضو این اتحادیه‌را مجاز می‌داند، در گفت‌وگو با دویچه‌وله می‌‌گوید: «ابزارهای کار موجود است. دولت ولی برای آن‌ها تبلیغ نمی‌کند.» به گفته‌ی او از این‌رو داوطلبان بالقوه‌ای که علاقه دارند در آلمان کار کنند، به کشورهای انگلیسی‌زبان رو می‌آورند.»

حزب سوسیال دموکرات، ارزیابی این کارشناس را رد می‌کند و بر این باور است که قانون مهاجرت معتبر کنونی، "بسیار پیچیده و ناروشن" است. بورکارد لیشکا، سخنگوی فراکسیون این حزب در امور داخلی در پارلمان آلمان با اشاره به این که قانون موجود "یک کلاف سر درگم" است، می‌گوید: «دست‌کم ۵۰ عنوان مختلف برای کسانی که خواهان اقامت در آلمان هستند، وجود دارد.» به گفته‌ی او فهم مفاد قانون یاد‌شده حتی برای "یک فارغ‌التحصیل رشته‌ی حقوق" هم دشوار است.

هنوز تاریخی برای آغاز بحث و گفت‌وگو در باره‌ی طرح SPD در مجلس آلمان در نظر گرفته نشده است. روزنامه‌ی "فرانکفورتر آلگماینه تسایتونگ" از قول نمایندگان احزاب چهارگانه‌ی این کشور می‌نویسد که بعید است بررسی و تصویب طرح، پیش از برگزاری انتخابات پارلمانی آینده صورت گیرد.