سه ميليون کودک در سطح کشور از تحصيل بازمانده‌اند

کلمه – گروه کارگری: حدود دو ميليون و ۶۱۵ هزار کودک کار در کشور وجود دارد، که از اين تعداد يک ميليون و ۳۰۰ هزار نفر آنان پسر و ۳۱۵ هزار نفر دختران ۱۰ تا ۱۸ ساله بوده‌اند. اين آماری است که مرکز آمار ايران در سال ۸۵ ارائه کرده است و از آن زمان تا کنون هيچ آمار دقيق ديگری در دسترس نيست. بر اساس آمار مرکز پژوهش‌های مجلس در بهمن ماه گذشته سه ميليون و ۲۶۵ هزار کودک در سطح کشور از تحصيل بازمانده اند. بسياری از کارشناسان معتقدند که بخش اعظمی از کودکان به واسطه کار و فقر ترک تحصيل کرده اند لذا بسياری از فعالان حقوق کودک معتقدند که حدود سه ميليون کودک کار در کشور وجود دارد.

به گزارش کلمه، ماده ۷۹ قانون کار تصريح می کند که “به کار گماردن افراد کمتر از ۱۵ سال تمام ممنوع است.” اما قانون کار افراد بين ۱۵ تا ۱۸ سال را به عنوان نوجوان در نظر گرفته است و کار آنها را قانونی قلمداد کرده است. اين افراد اگر به عنوان کارآموز به کاری اشتغال داشته باشند تنها روزی شش ساعت آن هم با مزد مبنا می توانند کار کنند. در غير اين صورت مثل کارگر معمولی کار کردن آنها هيچ منع قانونی ندارد.

همزمان با برپايی نمايشگاه مطبوعات گروهی از اعضای جمعيت دفاع از کودکان کار و خيابان با حضور در غرفه ايلنا وضعيت کنونی کودکان کار در سراسر جهان را وخيم‌تر از هر زمان ديگری اعلام کردند که اين مساله در ايران نيز پس از نوسانات نرخ ارز تشديد شده است.

به گزارش اين خبرگزاری، در آخرين روز از نوزدهمين نمايشگاه مطبوعات آقايان پاشا شاکر‏، احسان بشيری و آرياسپ دلورانی از اعضای جمعيت دفاع از کودکان کار و خيابان مهمان خبرگزاری کار ايران بودند تا ضمن ارزيابی نگاه کنونی مطبوعات به پديده کار کودکان، از آخرين وضعيت کودکان کار و خيابان سخن بگويند. به گفته اعضای جمعيت دفاع از کودکان کار و خيابان، پديده کار کودک زاييده مناسبات اقتصادی است و اين درحالی است که رسانه‌ها با رويکردی فرهنگی و اجتماعی به اين معضل می‌پردازند.

کودکان را استخدام می کنند تا هزينه های خود را کاهش دهند

آرياسپ دلورانی يکی از اعضای جمعيت دفاع از کودکان کار و خيابان با بيان اينکه معضل کار کودک با فقر اقتصادی جامعه رابطه مستقيم دارد گفت: متاسفانه رسانه‌ها تصور می‌کنند که از طريق کار فرهنگی و تبليغاتی می‌توان اين آسيب اجتماعی را مهار کرد. اين طرز تفکر حتی در ميان برخی گروه‌های حامی کودکان کار نيز رسوخ کرده است بطوری که هم اکنون نيز عمده فعاليت‌های نهادهای حامی اين کودکان بيشتر بر ارائه تبليغات و آموزش‌های فرهنگی متمرکز است.

اين فعال اجتماعی گفت: وقتی ساختار اقتصادی ايران به ويژه ساختار بنگاه‌های خرد و کوچک پديده کار کودک را برای بقای خود الزامی تشخيص می‌دهد نمی‌توان با کار فرهنگی اين معضل را ريشه کن کرد. وقتی فقر اقتصادی گسترش می‌يابد از يکسو خانواده‌های کم درآمد کودکان خود را روانه بازارکار می‌کنند و از سوی ديگر صاحبان بنگاه‌های کوچک نيز برای کاستن از هزينه‌های خود از استخدام اين کودکان استقبال می‌کنند.

کودکان کار نمی‌توانند مانند ساير کارگران حقوق قانونی خود را مطالبه کنند

احسان بشير يکی ديگر از اعضای جمعيت کودکان کار و خيابان که امروز ميهمان غرفه ايلنا بود گفت: کودکان کار استخدام می‌شوند چون نمی‌توانند مانند ساير کارگران توقع مطالبه حقوق قانونی خود را داشته باشند. يک کارگر در بد‌ترين شرايط کاری می‌تواند نسبت به دريافت مزد قانونی‏ استفاده از حق بيمه و عضويت در نهاد صنفی اميدوار باشد در حالی که کودکان کار به دليل صغر سن و نداشتن آگاهی نمی‌تواند از کارفرمای خود چنين توقعی داشته باشد.

اين عضو جمعيت دفاع از کودکان کار و خيابان با بيان اينکه قالب کودکان کار پس از رسيدن به سن قانونی ۱۸ سال از کار اخراج و جذب محيطهای نامساعد اجتماعی می‌شوند، گفت: دليل اخراج و بيکاری فرار کارفرمايان از رعايت حداقل‌های قانونی است و گرنه کودکان کار نيز به مانند هر کارگر ديگری به مرور تجربه آموخته و متخصص می‌شود.

کودکان کار گروگان کارفرما نيستند، فقر اقتصادی آنان را مجبور به کار می‌کند

پاشا شاکر نيز که از فعالان اجتماعی در جمعيت دفاع از کودکان کار و خيابان است با بيان اينکه حداکثر ۱۵ درصد کودکان کار در محيط‌ های خيابانی به مشاغلی چون گل فروشی، ماشين شوری و دست فروشی اشتغال دارند گفت: قالب کودکان کار در کارگاه‌هايی به دور از چشم جامعه مشغول به کارهای سخت و دشوار هستند. خياطی، پرس‌کار‏، نجاری و آجرپزی از حرفه‌های قالب و کودکان کار است.

به گفته شاکر، کار کودکان تنها در نتيجه توافق خانواده‌های اين کودکان با صاحبان کارگاه‌های کوچک در شرايط وخيم اقتصادی به‌جود می‌آيد. براساس تحقيقات جمعيت کودکان کار و خيابان‏، در محيطی مانند شهر تهران هيچ کارفرمايی کودکان کار را به گروگان نگرفته است بلکه تمامی کودکان کار تحت تاثير شرايط اقتصادی خانواده مانند يک کارگر در ساعات کار در محيط‌های کار حضور پيدا می‌کنند.

اين فعال اجتماعی در مورد تاثير بحران‌های اقتصادی اخير بر شرايط کنونی کودکان کار گفت: به دليل وخامت اوضاع اقتصادی در دنيا امروز شرايط کودکان کار نيز سخت‌تر از قبل شده‌است. در مقايسه با سال قبل هم کودکان بيشتری جذب محيط‌های کار شده‌اند و هم ساعات کاری اين کودکان بشتر شده است بطوری که امسال به ميزان قابل توجهی از کودکان مراجعه کننده به جمعيت کاسته شده است.