آيدين آغداشلو: سانسور نمی‌تواند هنرمند را متوقف کند

مهر ـ آيدين آغداشلو در مراسم افتتاحيه نمايشگاه پوستر مکتب لهستان از اميدش به آينده پوستر و طراحی گرافيک در ايران خبر داد.

به گزارش خبرنگار مهر،‌ شب گذشته ششم ارديبهشت ماه مراسم افتتاحيه نمايشگاه پوسترهای مکتب لهستان در موزه هنرهای دينی امام علی (ع) با حضور هنرمندان ايرانی و اعضای سفارت لهستان در ايران و با سخنرانی آيدين آغداشلو و ابراهيم حقيقی برگزار شد.

آيدين آغداشلو در اين مراسم افتتاحيه گفت: پوسترهای لهستان يکی از نقاط عطف تاريخ گرافيک معاصر جهان است که درباره‌اش بسيار گفته و نوشته شده و می‌توانم بگويم تماشای پوسترهای همين مکتب بود که برای من نقشی آموزشی داشت.

مرتضی مميز با ديدن پوسترهای لهستان به گرافيک علاقمند شد

وی افزود: شايد برای جامعه طراحان گرافيک ايران مهم باشد که مرتضی مميز هميشه به قرابت و نزديکی هنر ناب گرافيک لهستان با هنر ايران اقرار داشت و در مصاحبه‌ای که با ابراهيم حقيقی داشت می‌گويد که اصلا با ديدن ويترين سفارت لهستان که مملو از پوستر بوده به هنر گرافيک علاقه‌مند شده است.

وی به دوره‌های هنر گرافيک و پوستر در لهستان اشاره و خاطرنشان کرد: هنر گرافيک در لهستان سه دوره دارد، دوره اول دوره آغازين که به قرن ۱۹ بازمی‌گردد، دوره اوج‌گيری اين هنر که به سال‌های ۱۹۴۰ به بعد اشاره می‌کند و دوره شگفتی که بين سال‌های ۶۰ تا ۹۰ قرار دارد که البته بيشتر اين کارها آموزنده و الگو هستند.

اين هنرمند نقاش ادامه داد: در هنر پوسترسازی بهستان برای من نکته‌ای وجود دارد که الگوست و آن هم اين است که در اوج سانسور و فشار و اعمال نفوذ دولتی‌ها بر هنر، گرافيک کار خود را می‌کند و راه خود را می‌رود. من از اين ويژگی آموختم که فشار و سانسور نمی‌تواند هنرمند تراز اول را متوقف کند که شاهد اين مدعا هم پوسترهای مکتب لهستان است و کارهايی که هنرمندان اين کشور در سال‌های بين ۴۰ تا ۹۰ کار کردند.

هنرمند هم بايد آزاده باشد هم بتواند سفارش‌دهنده را راضی کند

وی با توجه به ابزاری که هنرمند با آن خلق اثر می‌کند، گفت:‌ هنرمند هميشه در معرض سفارش است در نتيجه بايد با توجه به بازار و اقتصاد و رضايت سفارش‌دهنده کار خود را ارائه بدهد و به همين خاطر هميشه اين بيم وجود داشته است که هنرمند لفظ شريف آزادگی را رعايت نکند و بخواهد که صرفا طبق خواسته سفارش‌دهنده خود کار کند که اين موضوع در مکتب لهستان دوسويه رعايت شده است که هم هنر آزاده داريم و هم سفارش‌دهنده راضی.

آغداشلو اذعان کرد: با نگاه به پوسترهای لهستانی می‌بينيم که يک هنرمند بزرگ و خوب هر دو سو را رعايت می‌کند و اين موضوع را هضم کرده و کار خود را می‌کند. سوالی که برای من هميشه وجود داشته اين است که چرا هنر اين کشور و کلا منطقه بالکان هيچوقت از خاص بودن نمی‌افتد و جواب آن را در "هنر گوتيک" يافتم.

وی در توضيح هنر گوتيک گفت: هنر لهستان مانند بخش عمده‌ای از هنر اروپای مرکزی، هنر گوتيک بوده و به همين خاطر جهانی خاص و عجيب و غريب که ديرتر از جاهای ديگر کهنه می‌شود را به ظهور می‌رساند. دنيای وهم‌آلود و عجيب و سراسر از وهم و طنزی آميخته به هم را در هنر لهستان می‌بينيم که همين موضوع من را به اين نکته رهنمون کرد که ما می‌توانيم با مراجعه به خودمان از وجود خودمان اثر بگيريم و در هنرمان به ظهور برسانيم.

اين منتقد هنری به مکانيزم به وجود آمدن اين هنر خاص که از وجود برمی‌آيد اشاره و بيان کرد: اگر هنرمند "من" هنری خود را بشناسد تاثيری راهگشا خواهد گرفت که غير قابل توصيف است.

هنرمند در ايران "من" خود را به "ما" تبديل نکرده است

وی در بخش ديگری از صحبت‌های خود به افول ناگزير هنر پوستر لهستان اشاره کرد و گفت: در حال حاضر بيلبوردهای بزرگ تبليغاتی و رسانه‌های ارتباط جمعی جای پوستر را در لهستان گرفته‌اند و لهستان هم ديگر آن اعتباری را که پوستر می‌داد، نمی‌دهد. بعد از فروپاشی کمونيسم درهايی باز شد و حجاب‌هايی دريده شد که هنرمندانی که عادت کرده بودند در چارچوب‌های خاص کار کنند خود را از آن چارچوب رها شده يافتند و به همين خاطر دچار آشفتگی شدند و همين امر باعث افول هنر گرافيک در لهستان شد.

اين گرافيست همچنين به هنر گرافيک در ايران اشاره کرد و گفت: در گرافيک معاصر ايران علی‌رغم اينکه ذهن‌ها و نبوغ‌های واقعا خوبی به خصوص در نسل جوان ما وجود دارد ولی هنوز نتوانسته‌اند که "من" وجودی خود را به يک "ما" جمعی تبديل کنند.

آغداشلو در پايان گفت: در دورانی سرگشته و در يک بلبشوی عظيمی هستيم که نه تنها از مشکلات گرافيک ما در ايران کم نمی‌شود که متاسفانه بر فاصله هنرمندانمان نيز افزوده می‌شود و آنها از هم دورتر می‌شوند ولی با اين حال من به نسل جوان و بسيار پراهميت‌مان و به آينده گرافيک ايران بسيار اميدوارم.