تاراج آثار باستانی مصر هم‌چنان ادامه دارد

• در حالی‌که مردم مصر در میدان تحریر قاهره و شهرهای دیگر برای دستیابی به آزادی و دموکراسی مبارزه می‌کنند، باندهای مجهز، با سازماندهی‌ دقیق هم‌چنان به غارت و تخریب آثار باستانی این کشور مشغولند.

دويچه وله ـ روند سرقت و ویران‌سازی موزه‌ها، معابد و آثار باستانی مصر در پی ناآرامی‌های "بهار عربی" در این کشور در سال ۲۰۱۱ آغاز شد. به گفته‌ی عبدالحلیم نورالدین، استاد باستان‌شناسی و رییس پیشین "اداره‌ی مرکزی حفظ آثار عهد عتیق مصر"، در حال حاضر این روند هم‌چنان ادامه دارد. او می‌گوید: «ما به‌تدریج میراث فرهنگی خود را از دست می‌دهیم.»

کارشناسان معتقدند که تاراج و تخریب آثار باستانی مصر، به صورت سازماندهی‌شده و از سوی باندهای کارکشته صورت می‌گیرد. اعضای این باندها، در غارت‌های خود به جای بیل و کلنگ از بولدوزر و بیل‌های الکتریکی استفاده می‌کنند.

تاراج غنی‌ترین موزه‌ی مصر

موزه‌ی مصر در قاهره، که یکی از غنی‌ترین مجموعه‌های آثار مصر باستان در جهان را در خود جای داده بود، در ژانویه‌ی سال ۲۰۱۱ مورد دستبرد این سارقان قرار گرفت. در این سرقت تاریخی، در کنار پیکره‌ی طلایی توتان‌خامون، یازدهمین فرعون مصر باستان، که ایستاده بر پلنگی به نمایش درآمده، سایر مجسمه‌ها و آثار گنجینه‌ها‌ی این فرعون نیز به تاراج رفت.

زکی حواس، باستان‌شناس و سرپرست پیشین "اداره‌ی میراث باستانی مصر"، روز ۱۳ فوریه در مورد اشیای به غارت رفته گفت: «هشت نمونه از شاهکارهای گنجینه‌ی توتان‌خامون در موزه مصر به سرقت رفته و تعدادی دیگر آسیب دیده‌اند.»

افزون بر این، خبرگزاری‌ها نیز از تخریب هفتاد اثر تاریخی مانند مومیایی‌ها و مجسمه‌های سنگی متعلق به دو هزار سال پیش از میلاد مسیح خبر دادند. سارقان در مجموع ۱۳ ویترین را شکسته و به برخی از قطعات نفیس موزه آسیب رسانده‌اند.

پیکره‌ی یکی از خدایان گنجینه‌ی توتان‌خامون، از جمله آثار صدمه‌دیده‌ی این تاراج ضد فرهنگی است. برخی از باستان‌شناسان معتقدند که اغلب اشیاء تخریب شده، قابل ترمیم مجدد نیستند.

تاراج معبد بزرگان و اجساد مومیایی‌شده

در یکی دیگر از حملات این گروه‌های غارت‌گر، معبد بزرگان مصر باستان در منطقه‌ی آسوان، واقع درکرانه‌ی غربی رود نیل وچند معبد دیگر نیز به تاراج رفت.

بنا بر گزارش خبرگزاری‌ها، چند تن از دزدان مسلح با حمله به ۵ مقبره و نیز گورستان باستانی "قبه الهوا" در آسوان، گنجینه‌های موجود دراین محوطه را تخریب و غارت کردند. اینان برای یافتن "غنایم" بیشتر، شکاف‎ها و سوراخ‎های متعددی در زمین و دیوارهای معبد، به‌وجود آوردند.

اجساد مومیایی‌شده و نگهداری‌شده در مقبره‌ی کهن شهر تاریخی "تارو"، در منطقه‌ی "ابوسیر" نیز از دستبرد این دزدان سازمان‌یافته در امان نمانده است. تاراج این مقبره که بازتاب جهانی گسترده‌ای داشت، با استفاده از ماشین‌آلات راه‌ ـ و جاده‌سازی صورت گرفته است.

بنا بر گزارش‌ها، هنگامی که باستان‌شناسان به محل رسیدند، بقایای چند مومیایی و پارچه‌هایی که برای این منظور استفاده می‌کنند، در گوشه و کنار این مقبره‌ی ۳ هزار ساله افتاده بود و تمامی آثار ارزشمند آن که از جمله شامل تابوت مومیایی‌ها، جواهرات و دیگر آثار تاریخی گران‌بها می‌شد، به سرقت رفته بود.

بی‌عملی و عدم امکان مقابله با غارتگران

غارت گنجینه‌های جانشین‌ناپذیر تالارها و مکان‌های تاریخی مصر از ۲ سال و نیم گذشته، به دلیل کمبود نیروی امنیتی، حفاظت ناکافی، بی‌اهمیت شمردن امر حفظ آثار باستانی و فرهنگی در مصر، به منبع درآمد قاچاقچیان آثار باستانی تبدیل شده است.

عبدالحلیم نورالدین در این رابطه می‌گوید: «دولت باید برای این کار اولویت قایل شود. در حال حاضر مسئله حفاظت از این مکان‌های تاریخی است تا غارت‌ها و کاوش‌های غیرقانونی و ویران‌گر متوقف شود. برای ترمیم و کاوش‌های ضروری که اصلا بودجه‌ای در کار نیست.»

عثمان مصطفی النهاظ، رئیس کنونی "اداره‌ی مرکزی حفظ آثار عهد عتیق مصر"، در این رابطه می‌گوید: «ما می‌دانیم که مسئله‌ی غارت آثار باستانی مصر از زمان انقلاب، هر روزه و در سراسر کشور رخ می‌دهد.» او می‌افزاید، ولی با امکانات کنونی، مقابله با آن‌ها عملی به نظر نمی‌رسد: در این اداره، اغلب برق می‌رود و کارمندان در تاریکی و در گرمای ۴۲ درجه، بدون تهویه و رایانه تنها به انتظار روزهای بهتر می‌نشینند.