گزارشی از پانزدهمين حراج "کريستيز" دوبی

نيما توسلی ـ شرق ـ ۱۹۵اثر هنر معاصر عرب، ايران و ترکيه در حراج «کريستيز» دوبی ارايه می‌شود که امسال در سه‌نوع حراجی مختلف صورت گرفته است. پيشرو حراجی‌های سنتی دوبی فروش آنلاينی است که به‌مدت دو هفته صرفا برای هنر خاورميانه بين روزهای ۲۴ اکتبر تا ۱۱نوامبر برپا شده. نمايشگاه پيش از حراج برای بخش اول، بخش دوم و قسمت تماشای حراج به‌صورت عمومی از ۲۷ اکتبر به بعد در هتل برج جميره امارات در دوبی برپا شده، جايی که گزينش آثار بخش سوم نيز برای تماشا گذاشته شده است.

هلا خياط، معاون مدير و رييس فروش حراج می‌گويد: «هنرمندانی مانند محمود سعيد، عبدالهادی القزار و شفيق عبود در هر سه‌بخش حراج امسال حضور دارند. بخش سوم حراج صرفا آنلاين، پاسخی است در برابر علاقه روبه‌رشد بين‌المللی به هنر خاورميانه.»

يکی از شاهکارهای حراج فصل شامل اثری از هنرمند ترک - لبنانی فهر النيسا زيد (۱۹۹۱-۱۹۰۱) با عنوان «شکافتن اتم و زندگی گياهی» است که در سال ۱۹۶۲ در اوج دوران کاری اين هنرمند نقاشی شده و قيمت آن سه‌تا چهارميليون‌دلار تخمين‌ زده شده است. او تنها هنرمند بانوی شرقی است که توانسته نامش را در جنبش هنر انتزاعی ثبت کند و اثر هنری ويژه او بازگوکننده الهام‌گيری از سبک هنر سفال مذاب است که به‌عنوان «اکول پاريس» در نيمه‌اول قرن بيستم شناخته شده. «شکافتن اتم و زندگی گياهی» يکی از مهم‌ترين آثار او است. اين اثر، بازتاب‌کننده سبک مشخص شخصی زيد در هنر انتزاعی هندسی است که ريشه در ژست ريتميک دارد.

فهر النيسا زيد، با الهام از ترکيب سنت‌های زيبايی‌شناسانه خطاطی اسلامی، شخصيت‌های مرموز صوفی‌گری همراه با فرهنگ بيزانس و نقوش غربی، به استفاده پيچيده رنگ‌ها و خطوط به شيوه ترکيبی مونومنتال و ريتميک می‌پردازد.

همچنين در عصر ۲۹ اکتبر برابر با هفتم آبان، «کريستيز» مجسمه شش‌فوتی عظيم پرويز تناولی يعنی «پرسپوليس۲» را به نمايش می‌گذارد. در سال ۲۰۰۸، کريستيز اثری به نام ديوار از اين هنرمند را ارايه کرد که رکورد قيمت حراجی را برای تمام کارهای پرويز تناولی و هر هنرمند ديگر در خاورميانه شکست و فروشی معادل ۲/۸ميليون‌دلار داشت. اثر امسال - پرسپوليس - از جنس برنز است و بازديدکنندگان را به سفر به ايران باستان فرا می‌خواند. اين اثر، با نشانه‌ها و سمبل‌هايی مشخص پوشيده‌شده که يادآور نامش، يعنی دوره امپراتوری هخامنشی است. پرسپوليس۲، يادآور رخدادهای فرهنگی نيز هست که به‌عنوان قدرت سلطنت شرقی در پرسپوليس ايران رخ داده است.

سومين اثر برجسته «کريستيز» مربوط به اثر عبدالناصر قارم می‌شود (اهل عربستان سعودی، متولد ۱۹۷۳)، با عنوان «گنبد پايتخت» که در سال ۲۰۱۲ توليد شده است. در سال ۲۰۱۱، کريستيز اثر ديگری از گنبد را از اين هنرمند به قيمت ۸۴۲هزارو۵۰۰دلار فروخت. اثر جديد، مجسمه‌ای است که توسط نمايشگاه «کام‌توگدر» در لندن در ۲۰۱۲ ارايه شده بود. اين اثر، ۱۳فوت است و بخش داخلی اين گنبد به‌صورت مدل اسلامی طراحی شده و جزييات آن يادآور مسجد است. کل اثر، از سطح روغنی سياه تشکيل شده و هنرمند خواسته ارتباط آمريکا با نفت عرب را شبيه‌سازی کند. اين اثر به نوعی، تلفيق نئوکلاسيک غربی با معماری اسلامی است.

پاول گيراگوسيان، هنرمند لبنانی اثر «مبارزه وجود» را با قصد کمک به بنياد پاول گيراگوسيان و پروژه‌های آتی آنها ارايه کرده است. اين اثر در اواخر دهه ۱۹۸۰ ترسيم شده و يک تصوير قوی اکسپرسيونيست تلقی می‌شود که مربوط به بخشی از جنگ داخلی لبنان است و قيمت اوليه آن حدود ۶۰۰ تا ۸۰۰هزاردلار تخمين زده شده است.

در حراج امسال، اثری با عنوان «خانه، خانه شيرين» وجود دارد که بين ۲۵۰ تا ۳۵۰هزاردلار برای آن برآورد شده و به شکل يک دستگيره آشپزخانه بزرگ به رنگ صورتی است. فرهاد مشيری، هنرمند ايرانی در اين اثر، از کنار هم‌گذاری و کنتراست زندگی عمومی معتدل در مقابل زندگی سبک جديد عجيب زندگی خصوصی ايرانيان الهام گرفته است.

در اين فصل، «کريستيز» قرار است ۲۹اثر سفارشی را از کلکسيون بخش يک، بخش‌دو و همچنين فروش آنلاين بخش سه ارايه کند. «بافنده» اثر محمود سعيد، هنرمند مصری اهل مصر، در بخش يک حراج در ۲۹اکتبر با برآورد اوليه ۵۰ تا ۷۰هزاردلار، ارايه می‌شود. عبدالهادی القاضر، ديگر هنرمند مصری چندين کار در مجموعه فارسی دارد. «مولودی دراويش» که در سال ۱۹۵۱ نقاشی شده، يک نمونه قوی از دوره فولکلور اين هنرمند است که بازتاب‌دهنده تاثيرات و الهامات مردمی است که در ناحيه «سيده زينب» به‌عنوان جنبش صوفيان می‌زيسته‌اند.

در بخش دو، که ۳۰ اکتبر برپا می‌شود، القاضر کاری با عنوان «مرد بلندرو» حضور دارد. در بخش سه که «آنلاين» برگزار می‌‌شود، اثر ديگری از محمود سعيد با عنوان «کانال محموديه» با برآورد قيمت ۵۰ تا ۷۰هزاردلار وجود دارد و اثر «کافه قبرس» از ديگر هنرمند مصری، محمد نقی (۱۹۵۶-۱۸۸۸) نيز در اين بخش حدود ۱۸ تا ۲۰هزاردلار تخمين زده شده است.