دانشمند ايرانی ماموريت "آپولو" در ۱۰۶ سالگی درگذشت

ايسنا ـ استاد ابوالقاسم غفاری، استاد دانشگاه های هاروارد و پرينستون آمريکا و نخستين دانشمند ايرانی ناسا که در ماموريت اعزام انسان به ماه(آپولو) نيز همکاری داشت، شامگاه سه شنبه در ۱۰۶ سالگی درگذشت.

به گزارش خبرنگار علمی ايسنا، غفاری در اوايل دهه‌ ۱۹۵۰، هم‌زمان با حضور «انيشتين» در مؤسسه‌ی مطالعات پيشرفته «دانشگاه پرينستون» در زمينه‌ی «تئوری ميدان منسجم جاذبه و الکترومغناطيسی» تحقيق می‌کرد.

در آن زمان، رياست اين مؤسسه را «رابرت اوپنهيمر» برعهده داشت.

يک ماه پيش (۱۲ اکتبر) دانشگاه هاروارد طی مراسمی از يک عمر تلاش علمی استاد غفاری تقدير کرد.

ويدا غفاری، دختر مرحوم دکتر غفاری در گفت‌و‌گو با خبرنگار علمی ايسنا با تاييد خبر فوت ايشان اظهار داشت: استاد غفاری روز سه شنبه هفته گذشته در ساعت ۱۰ و ۵۵ دقيقه شب در ۱۰۶ سالگی درگذشت.

تبليغات خبرنامه گويا	[email protected]

«دکتر غفاری» که صد و شش سال پيش در تهران متولد شده بود پس از پايان تحصيلات خود در دارالفنون در سال ۱۹۲۹ با يک بورسيه‌ی کامل برای ادامه‌ی تحصيل در رشته‌ی رياضيات و فيزيک در «دانشگاه نانسی» فرانسه به آن کشور اعزام شد.

وی مدرک دکتری خود را از «دانشگاه سوربن» دريافت کرد.

در سال ۱۹۳۶ وی در «رصدخانه‌ی پاريس» در حوزه‌ی «مکانيک فلکی» فعاليت می‌کرد که اساس کار بعدی وی محاسبه‌ی اين مطلب بود که چه مقدار نيرو برای پرتاب کردن يک راکت به مدار اطراف کره‌ی ماه بدون خطا کردن مورد نياز است.

«غفاری» در سال ۱۹۳۷ برای تدريس در دانشگاه تهران به ايران بازگشت.

وی از سال ۱۹۳۸ تا ۱۹۴۱ خدمت سربازی خود را انجام داد که طی آن به سطح‌بندی اراضی شمال تهران برای آماده‌سازی آن برای ارتش اشتغال داشت.

در سال ۱۹۵۰ به‌دعوت «دانشگاه هاروارد» و به‌عنوان محقق «فولبرايت» (بورسيه‌ی بين‌المللی از کشورهای مختلف) به‌عنوان استاديار پژوهشی در زمينه‌ی «معادلات ديفرانسيل» و در ادامه در زمينه‌ی «ديناميک گازی» فعاليت کرد.

»دکتر غفاری» و «دکتر محسن هشترودی» از جمله اولين ايرانيانی بودند که محقق «فولبرايت» شدند. «هشترودی» نيز هم‌زمان با «دکتر غفاری» در «دانشگاه هاروارد» در زمينه‌ی رياضيات فعاليت داشت.

پس از پايان جنگ جهانی، وی در زمينه‌ی تحقيقات دايما به انگليس و امريکا سفر می‌کرد.

در اوايل دهه‌ی ۱۹۵۰، اين محقق ايرانی هم‌زمان با حضور «انيشتين» در مؤسسه‌ی مطالعات پيشرفته «دانشگاه پرينستون» در زمينه‌ی «تئوری ميدان منسجم جاذبه و الکترومغناطيسی» تحقيق می‌کرد.

در آن زمان، رياست اين مؤسسه را «رابرت اوپنهيمر» برعهده داشت که ارتباط خوبی با «غفاری» داشت.

«دکتر غفاری» در سال ۱۹۵۶ برای کسب پستی در بخش رياضيات اداره‌ی ملی استانداردهای امريکا به آن کشور سفر کرد و برای هميشه ماندگار شد.

بخشی از کارهای وی در آن‌جا شامل: «محاسبات حرکت ماهواره‌های زمينی مصنوعی» بوده است.

در سال ۱۹۶۲، اداره‌ی استانداردها به «غفاری» مجوز آغاز کار در آژانس فضانوردی امريکا (ناسا) به‌عنوان يک مشاور پاره‌وقت برای «مرکز پرواز فضايی گودارد» را اعطا کرد.

گفته می شود «غفاری» اولين ايرانی شاغل در آژانس فضانوردی امريکا (ناسا) بوده است.

از سال ۱۹۶۴، سه سال در برنامه‌ی فضايی سرنشين‌دار و وقتی پروژه‌های وی در سازمان به پايان رسيد دانشمند تمام وقت در «ناسا» شد و در آن‌جا بر روی مأموريت‌های ۱۱ و ۱۲ آپولو مشغول به‌کار شد.

مسؤوليت اصلی وی اين بوده است که مشخص کند چطور يک راکت به ماه فرستاده می‌شود.

وی بايد جاذبه‌ی زمين و جاذبه‌ی ماه را محاسبه کرده و حساب می‌کرد که چه مقدار و چگونه اصلاحات ميان دوره‌ای قدرتمند برای استقرار يک راکت در مدار اطراف ماه مورد نياز است.

يک اشتباه کافی بود تا راکت با ماه تصادم کند و يا از مدار خارج شده و به اعماق فضا بيافتد.

هم‌چنين برای برنامه‌ی فضايی سرنشين‌دار وی بايد بازگشت دوباره راکت را نيز محاسبه می‌کرد.

به گزارش ايسنا، در سال ۱۹۶۹، «غفاری» و دستياران وی در بخش مأموريت‌های آپولو از سوی رئيس جمهور وقت امريکا برای خدمت‌اشان در مأموريت آپولو ۱۱ مدال دريافت کردند.

«غفاری» برای مشارکت‌های ويژه‌ی خود در تحصيلات هوا، فضا در طول اولين دهه‌ی اکتشافات فضايی در سال ۱۹۷۰ از سوی «مرکز پرواز فضايی گودارد» در «آژانس فضانوردی امريکا (ناسا)» جايزه دريافت کرد.

وی در سال ۱۹۷۲ سه سال پس از اين‌که «برنامه‌ی آپولو» انجام گرفته و نخستين فضانوردان به کره‌ی ماه رفتند و به‌سلامت بازگشتند از «ناسا» بازنشسته شد.

در سال ۱۹۹۸، «کميته‌ی هزاره» درباره‌ی پيش‌بينی وی درباره‌ی بزرگ‌ترين رويداد علمی هزاره‌ سؤال کرد و «غفاری» پاسخ داد: اگر بودجه‌ی ناسا به پايان نرسد يک مأموريت سرنشين‌دار تا سال۲۰۱۰ به سياره ی مريخ صورت خواهد گرفت.

«استاد ابوالقاسم غفاری» که تا واپسين دم حيات نيز از تلاش و کوشش علمی باز نايستاد در پاسخ به کسانی که احساس وی را جويا شده بودند از اين‌که نمی‌تواند در هيچ مرکزی کار کند ابراز تأسف کرده بود اگر چه همچنان تحقيقات و مطالعاتی را به‌صورت مستقل در منزلش انجام می‌داد.

سرويس علمی فناوری ايسنا هم درگذشت اين دانشمند نام‌آور ايرانی را به خانواده و دوستداران آن مرحوم و جامعه علمی و دانشگاهی تسليت می‌گويد.