آخرين وضعيت مميزی کتاب‌ها

ایسنا ـ مدير اداره کتاب وزارت ارشاد با اشاره به آخرين وضعيت اين اداره می‌گويد مسأله مميزی مسأله‌ای ديرپا و ريشه‌دار است و توقع حل آن در زمان کوتاه، توقع زيادی است.

علی شجاعی صائين در گفت‌وگو با خبرنگار ادبيات و نشر خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا)، درباره وضعيت دفتر توسعه کتاب و کتاب‌خوانی در زمان تصدی خود گفت: به نظر من در اين دفتر از نظر کمی و کيفی تحولات خوبی رخ داده و ما حتی می‌توانيم به جرأت بگوييم در برخی گروه‌های بررسی کتاب‌ها بيش از دو هفته منتظر نمی‌مانند. ميانگين زمان بررسی‌های ما الآن بين ۲۵ تا ۳۰ روز است و اين امکان فراهم شده که به اعتراض ناشران محترم و پديدآورندگان رسيدگی شود و امکان گفت‌وگو و ديدار روبه‌رو ميان ناشران و پديدآورندگان با کارشناس‌ها فراهم شود. همچنين تلاش کرده‌ايم با تشکل‌های نشر همکاری مناسبی داشته باشيم. اين اقداماتی است که در اين مدت انجام داده‎ايم و حجم زيادی از وقت و انرژی ما برای رسيدگی به اعتراض‌هايی صرف شد که به کتاب‌های دوره قبل مربوط می‌شد. بخشی از اين کتاب‌ها را رسيدگی کرديم و بخش ديگری را در دست رسيدگی داريم. اما به نظرم مهم‌ترين اقدام ما تشکيل و برگزاری جلسه‌های هیأت نظارت بر نشر کتاب در بخش بزرگسال و کودک و نوجوان و کميته‌های تخصصی اين هیأت‌هاست که اميدوارم بتوانيم به کمک آن‌ها دو مسأله را حل کنيم.

او در ادامه اظهار کرد: يکی از اين مسائل بحث توسعه هیأت‌های نظارت در ديگر استان‌هاست، ما الآن از ۳۱ استان تنها در پنج استان هیأت نظارت فعال داريم و سعی می‌کنيم تا پايان امسال پنج تا ۱۰ استان ديگر به اين جمع اضافه شود که حتما برای ناشران شهرستانی ما تسهيلات خوبی فراهم می‌شود و مشارکت بخش بزرگ‌تری از نخبگان را هم شاهد خواهيم بود و به طبع آن، زمان بررسی کتاب در شهرستان کاهش پيدا خواهد کرد و با توجه به اين‌که ورودی اين کتاب‌ها در اداره کتاب و وزارتخانه کم‌تر خواهد شد، وضعيت ما در اين‌جا هم بهتر خواهد بود. الآن پنج استان خراسان رضوی، قم‌، اصفهان‌، کرمان و آذربايجان شرقی هیأت نظارت دارند و اين هیأت‌ها می‌توانند کتاب‌های اين شهرها را خودشان بررسی کنند. ما دوست داريم در استان‌هايی مثل فارس، گلستان‌، مازندران‌، البرز و تهران هم شرايط برای ايجاد اين هیأت‌ها فراهم شود. اگر اين هیأت نظارت‌ها ايجاد شود و سطح علمی لازم فراهم شود‌، به ما کمک بسياری می‌شود. البته اين بستگی به اين دارد که اين طرح در هیأت نظارت تصويب شود. نتيجه اين موضوع مشارکت نخبگان در استان‌ها، تسهيل کار ناشران در شهرستان‌ها و کاستن کار در تهران است.

مدير دفتر توسعه کتاب و کتاب‌خوانی درباره موضوع ديگری که در اين اداره در دست بررسی است، گفت: موضوعی که وزير ارشاد هم قبلا روی آن تاکيد کرده، بحث واگذاری کار مميزی به خود انتشاراتی‌هاست. برای اين کار هم موافقت اوليه‌ کميته تخصصی به دست آمده و در صورت تصويب آن در هیأت نظارت، به مرور و به تدريج با ناشران وارد مذاکره و امضای تفاهم‌نامه می‌شويم که امکان بررسی و مميزی پيش از چاپ توسط خود ناشران و گروه‌های کارشناسی خود ناشران فراهم شود. در اين بخش هم هرچه ناشران بيش‌تری مشارکت داده شوند، کارها کيفيت بيش‌تری خواهد داشت. البته اين‌گونه نخواهد بود که همه ناشران به سرعت در اين طرح مشارکت کنند. ولی هرچه ناشران بيش‌تری ورود پيدا کنند، فضا برای کار فراهم‌تر خواهد شد. البته ما تلاش خواهيم کرد که وحدت رويه حفظ شود.

شجاعی صائين اضافه کرد: ما همچنين پيش‌نويس اوليه‌ آيين‌نامه صدور پروانه نشر را با همکاری کارشناسان اداره کتاب فراهم کرده‌ايم که بايد دوباره بررسی شود و اگر نهايی شود با ناشران و تشکل‌های نشر مطرح خواهيم کرد و هدف اصلی ما در اين بازبينی کمک به حرفه‌يی شدن نشر کشور است.

او با اشاره به آمار کتاب‌هايی که از دوره پيش مورد اعتراض ناشران و پديدآورندگان بوده و دوباره مورد بررسی قرار گرفته است گفت: ما حدود ۵۰۰ کتاب را تا آخر ارديبهشت‌ماه مورد بازبينی قرار داده‌ايم. نتيجه نهايی تقريبا نيمی از اين کتاب‌ها مشخص شده است. برخی رأی‌های قبلی تاييد شده، برخی برای چاپ بلامانع اعلام شده‌اند و در بعضی‌ هم ممکن است موارد اصلاحی تعديل شده باشد و حتی در مواردی جزيياتی هم برای اصلاح اضافه شده است. اميدوار هستيم که بقيه اين آثار را هم بتوانيم حداکثر تا پايان اين ماه بررسی کنيم. اين آثار آثاری هستند که مورد اعتراض ناشران و پديدآورندگان بوده‌اند و طبيعتا بررسی دوباره آن‌ها در اولويت بوده و اگر بررسی اين‌گونه آثار به پايان برسد. در مرحله بعدی سعی می‌کنيم بقيه آثار را مورد بازبينی قرار بدهيم، حتی اگر از سوی ناشر و پديدآورنده مراجعه‌ای به ما نشده باشد.

شجاعی صائين درباره راضی نبودن بخشی از نويسنده‌ها و شاعران از وضعيت مميزی در دولت جديد، گفت: برای فاصله گرفتن از نگاه سليقه‌يی و رسيدن به يک چارچوب، مقدمه حضور هیأت نظارت بود. ما هر اقدامی را در غيابِ هیأت نظارت انجام می‌داديم‌، تشخيص خودمان بود. اما در قانون مصوب همه چيز تحت نظر هیأت نظارت است. ما الآن در مجموعه اداره کتاب تلاش کرده‌ايم اندکی مميزی سرعت پيدا کند و اندکی هم گشايش بيش‌تری حاصل شود و اکنون در حال مسأله‎يابی و ارائه پيشنهاد راجع به اين مسائل به هیأ‌ت نظارت هستيم. سه مورد از اين مسائل را در جلسه کميته تخصصی مطرح کرديم و نظر دوستان را هم گرفته‌ايم. اولويت اين مسائل در حوزه‌هايی است که در آن‌ها کتاب‌های بيش تری داريم که شامل ترجمه‌های منظوم قرآن، تعابير خواب‌ و شعر است که در اين سه حوزه مشکلاتی داشتيم که آن‌ها را با کميته تخصصی مطرح کرديم و نتيجه را در جلسه هیأت نظارت مطرح می‌کنيم و موارد ديگری را هم داريم که تلاش می‌کنيم به مرور اين مسائل برطرف شود و مبنای وحدت رويه ما در مميزی شود و جلو برخی از موارد سليقه‌يی گرفته خواهد شد. اما برخی از بخش‌ها خصوصا حوزه ادبيات‌، شعر و داستان حوزه‌هايی هستند که خيلی نمی‌توان با فرمول و ابلاغ وارد شد و در آن‌جا باز هم مشکلاتی را خواهيم داشت و بهتر است تلاش کنيم با گفت‌وگو به نتيجه برسيم.

او ادامه داد: در برخی از حوزه‌ها مانند حوزه‌های سياسی‌، اجتماعی‌ و دينی شايد راحت‌تر بتوان به توافق و اصول رسيد. اما رسيدن به اصول مشخص در حوزه شعر و داستان سخت‌تر است. مسأله مميزی، مسأله امسال و دو سال و پنج سال گذشته نيست، يک مسأله ريشه‌دار و ديرپاست و توقع اين که به زودی در عرض چند ماه آن را به گونه‌ای حل کنيم که مورد توافق همه قرار بگيرد، توقع زيادی است. ما خود را موظف می‌دانيم اين مسائل را حل کنيم، اما حل مسائل اين حوزه در زمان کوتاه ممکن نيست و بر همين اساس از ناشران و پديدآورندگان خواهش می‌کنيم که اگر مسأله‌ای دارند با ما در ميان بگذارند؛ هم به صورت مصداقی در مورد کتاب‌های خودشان و هم به صورت کمک برای سامان دادن به اين مسأله و ارائه راهکارهای منطقی و پيشنهاداتی که بتواند اين مسائل را بهتر و زودتر به سرانجام برساند.