گردشگران خارجی هم امربه‌معروف می‌شوند

ایسنا ـ طرح امر به معروف و نهی از منکر از جمله طرح‌های حساسيت‌برانگيز بود که توجه مردم و رسانه‌ها را برانگيخت. اين طرح از خردادماه وارد کميسيون فرهنگی شد و هنوز هم در کارگروه ويژه‌ای در حال بررسی است. پرونده طرح امر به معروف و نهی از منکر پس از پايان تعطيلات تابستانی مجلس بسته می‌شود تا وارد صحن علنی مجلس شورای اسلامی شده و به رای عموم نمايندگان گذاشته شود.

نصرالله پژمان‌فر عضو کميسيون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی ايسنا جزئياتی از اين طرح را توضيح داده و بر اين مساله نيز تاکيد کرده است که نبايد اجازه دهيم امر به معروف و نهی از منکر در سطح مردمی از تذکر لسانی فراتر برود چرا که مشکلاتی برای جامعه ايجاد خواهد کرد.

او البته به بندی از اين طرح نيز اشاره و عنوان کرده است که گردشگران خارجی نيز مشمول امر به معروف و نهی از منکر خواهند شد و در اين قانون بين آن‌ها و بقيه شهروندان فرقی نخواهد بود.

مشروح گفت‌وگوی خبرنگار ايسنا با اين عضو کميسيون فرهنگی مجلس به شرح زير است:

* در مورد طرح امر به معروف و نهی از منکر، جزييات کمی منتشر شده، کلياتش هم بسيار مبهم است. اهداف مد نظر اين طرح چيست و ما بايد چه چيزی از اين طرح انتظار داشته باشيم؟
- آن‌چه انتظارات از طرح امر به معروف و نهی از منکر است اين است که ايرادات ساختاری که باعث شده موضوع امر به معروف و نهی از منکر نتواند در سطح جامعه اجرايی شود،‌ برطرف شود. موضوع بعدی، فراگيرشدن امر به معروف و نهی از منکر در جامعه است. امروزه امر به معروف و نهی از منکر در يک فضای حداقلی در سطح جامعه اجرا می‌شود. شرايط به جايی رسيده که کسانی که امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند نه تنها حمايت نمی‌شوند بلکه با آن‌ها برخورد می‌شود. نمونه آن هم شهيد خليلی است که ما بايد تأسف بخوريم با کسی که در جامعه اسلامی امر به معروف و نهی از منکر می‌کند برخورد شود و او به شهادت برسد.
پس ما موانع گسترش اين کار، برطرف کردن ايرادهای ساختاری، تعميم پيداکردن اين موضوع و پاسخگو بودن تمامی دستگاه‌ها در موضوع امر به معروف و نهی از منکر را مد نظر داريم. يکی از مشکلات ما اين است که دستگاه‌های مختلف خود را نسبت به اين موضوع مکلف و پاسخگو نمی‌بينند. فقط می‌گويند امر به معروف مساله‌ای است که ستاد امر به معروف و نهی از منکر، خودش آن موضوع را بررسی کند و جواب دهد. سوال اين است که به غير از بحث اين ستاد، خود فضاهای جامعه نسبت به اين موضوع، آمادگی لازم را داشته باشند.

* ايرادات ساختاری مد نظر کميسيون چه چيزهايی بوده که سعی کرده آن‌ها را برطرف کند؟
- امر به معروف و نهی از منکر از لحاظ جايگاهی در شرايطی قرار گرفته که رئيس ستاد - چون جايگاه ستادی است – نمی‌تواند جهت پی‌گيری مطالبات خود، دستگاه‌های ذی‌ربط مثل وزارتخانه‌ها که ۲۰ و چند دستگاه است را مکلف به پاسخگويی کند. يعنی درواقع نه تنها هم‌عرض اين وزارتخانه‌ها نيست بلکه يک مجموعه پايين‌دست است و از لحاظ جايگاهی نمی‌تواند نسبت به آن‌ها تکليفی داشته باشد تا بتواند مکلف کند که مثلا وزارت راه، آموزش، ارشاد چه کارهايی انجام دهند. اين ستاد بايد جايگاه بالايی داشته باشد حتی اين جايگاه بايد جايگاهی فراقوه‌ای باشد چون بعضی از مسائل، منحصر به دستگاه‌های اجرايی نيست؛ دستگاه‌های اجرايی و قانون‌گذار هم بايد يک‌سری تکاليف انجام دهند پس بنابراين ما بايد ساختار را طوری ببينيم که اين جايگاه بتواند در تعقيب مطالبات خود، دستگاه‌ها را فرا بخواند الزامات خودش را پی‌گيری کند. اين ساختار، امروز در ستاد امر به معروف و نهی از منکر وجود ندارد.

* جدا از دستگاه، بخش بزرگی از مساله امر به معروف و نهی از منکر به مردم برمی‌گردد و در سطح جامعه است. آيا اين طرح تشويق‌ها و تنبيه‌هايی برای امر به معروف و نهی از منکر در نظر گرفته است؟
- اين طرح تلاش کرده که مشارکت مردم را داشته باشد و اين مساله ضروری است. منتهی مردم فقط در همان حد تذکر لسانی؛ يعنی ما نبايد اجازه دهيم مردم از فضای تذکر لسانی جلوتر بروند چون مشکلاتی در جامعه ايجاد می‌شود. شهيد خليلی تذکر لسانی دادند اما در مقابلش کسی که داشت منکر انجام می‌داد با کسی که تذکر لسانی می‌داد برخورد کرد. تلاش ما اين است که قانون اين مساله را در نظر بگيرد که اگر انجام دهنده منکر يا ترک‌کننده معروف با تذکر لسانی اصلاح رفتار نکند، چه کسی بايد ورود پيدا کند و اين کار را انجام دهد.
مساله بعدی اين است که اگر کسی با آمر به معروف و نهی از منکر – ولو تذکر لسانی- برخورد کرد، چه مجازات‌هايی برای او پيش‌بينی شود. اشد مجازات برای کسی که در مقابل امر به معروف و نهی از منکر می‌ايستد مد نظر است چون اول اين که دارد منکر انجام می‌دهد و ترک معروف می‌کند دوم اين‌که اين سنت الهی و شعار الهی را زير پا می‌گذارد و با کسی که امر به معروف و نهی از منکر می‌کند برخورد می‌کند لذا ما برای او پيش‌بينی اشد مجازات را کرده‌ايم که با افرادی که مقابل اينها می‌ايستند برخورد شود.

* اشد مجازات را تا چه حد درنظر گرفته‌ايد؟
- ما نگفتيم آن فرد را اعدام کنند اما اشد مجازات به معنای اين است که جرائمی برای آن‌ها پيش‌بينی شود. مجازات‌هايی مثل حبس از سه ماه تا ۶ ماه در مراحلی يا در مراحل بعدی، برخوردهای شديدتری نسبت به آن‌ها اعمال می‌شود. اين يک عامل بازدارنده خواهد بود. در گذشته در اين موضوع قانون ضعف داشت و هيچ‌گونه حمايتی از آمر به معروف و ناهی از منکر وجود نداشت. امروز ما اين حمايت‌ها را در قانون گنجانده‌ايم.

‌* اگر درگيری اتفاق بيفتد، قانون از آمر به معروف حمايت می‌کند؟
قطعا حمايت می‌کند.

* آيا استثنائاتی هم در اين قانون ديده شده؟‌ مثلا اين که فرد از تذکر لسانی فراتر رفته باشد؟
- گاهی ممکن است در ارتباط با اين موضوع به جريانات پيچيده شود. طبيعتا طرفين به يک دادگاه صالح مراجعه می‌کنند و قاضی با قوانينی که او را ملزم به حمايت از آمر به معروف می‌کند، مسائل را بررسی می‌کند.

* بندی از اين طرح، وزارت امور خارجه و سازمان ميراث فرهنگی را ملزم می‌کند که به توريست‌های خارجی قبل از ورود به کشور، آموزش‌های لازم و احکام اسلامی داده شود. اين الزام قرار است به چه صورت انجام گيرد؟
- ما قوانين اسلامی داريم که شايد برای بعضی‌ها در کشور خودشان اين مسائل مورد توجه نيست. برای اين‌که کسی قانون را رعايت کند ما موظف هستيم قانون را به اطلاع آن فرد برسانيم. پس بنابراين، مدخل‌های ورودی ما و کسانی که مجوز ورود به ايران را می‌دهند بايد در همان زمان- بسته به نيازی که طرف مقابل دارد- اين آگاهی‌رسانی را به آن فرد، نسبت به تکاليفش در ايران داشته باشد اين‌که ايران يک نظام اسلامی است و ممکن است چيزهايی که در کشورهای ديگر مجاز است در ايران مجاز نباشد و ما براساس چارچوب قانونی مشخصی هرکسی را در جامعه می‌پذيريم. اين تکاليف بايد قبل از آمدن فرد اطلاع‌رسانی شود. طبيعتا ما در اين‌جا شکل کار را مشخص نکرده‌ايم، دستگاه مربوطه که وزارت خارجه يا جای ديگری باشد بايد بررسی کند و اين مساله را به شکل بروشور يا هر مساله ديگری اطلاع‌رسانی کند. اين موضوع منحصر به ما نيست. در خيلی از کشورها فردی که می‌خواهد مجوز ورود به يک کشور را بگيرد بعضی از قوانين خودشان را در قالب‌های مختلف آموزش می‌دهند و بعد از آموزش‌هايی که می‌دهند به ما اجازه می دهند وارد آن کشور شويم ما هم طبيعتا اين حق را داريم.

* قاعدتا ما هم اين حق را داريم و خيلی بهتر است اگر گردشگری که وارد کشور می‌شود به قوانين آگاه باشد ولی متاسفانه سفارتخانه‌های ما آن‌قدر فعال عمل نمی‌کنند که اطلاعات ضروری را در اختيار گردشگران قرار دهند.
- در آن صورت، اين‌ها دستگاه‌های تخلف‌کننده می‌شوند. يعنی در قانون پيش‌بينی کرديم، در صورتی که اين تخلفات صورت گيرد، مدير دستگاه مربوطه ابتدا تذکر شفاهی می‌گيرد و در مرحله دوم عزل از محيط کار پيدا می‌کند. يعنی ما ضمانت اجرايی برای اجرايی‌شدن قوانين پيش‌بينی کرديم که اگر کسی که مورد خطاب قانون است از اجرای قانون استنکاف کند قانون نسبت به ضوابطی با او برخورد بکند و حتی اين فرد را از محيط کارش منفک کند و برخوردهای جدی با او داشته باشد و برخوردهای بالاتری با او شود.

* آيا گنجاندن اين بند در طرح امر به معروف و نهی از منکر به معنای اين است که ما بتوانيم گردشگر خارجی را هم امر به معروف و نهی از منکر کنيم؟
- بله، فرض کنيد شما به اروپا می‌رويد. بعضی کارها را که انجام می‌دهيد پليس با شما برخورد می‌کند، شما نمی‌توانيد بگوييد من قانون شما را نمی‌دانستم. شما موظفيد در هر جايی که وارد می‌شويد قوانين را بدانيد. اظهار بی‌اطلاعی کردن نسبت به قوانين توجيه قابل قبولی نيست.

* يعنی مثلا در مورد حجاب همان‌قدر در مورد گردشگران خارجی سخت بگيريم که در مورد هموطنان خودمان؟
- در بعضی از مسائل، تکليف داريم که قوانين را انجام دهيم. اگر قانون بين افراد تفکيک قائل شده باشد ما هم همان تفکيک را قائل می‌شويم. متاسفانه کسانی که خارج می‌آيند بعضا بسيار بيشتر از هنجارشکنان داخل کشور ما رعايت اين ضوابط را می‌کنند.

* به عنوان سوال آخر، طرح امر به معروف و نهی از منکر در حال حاضر در چه مرحله‌ای است؟
- اين طرح مراحل پايانی خود را در صحن کميسيون می‌گذراند که به تعطيلات مجلس خورد. بعد از تعطيلات، دوباره ادامه پيدا خواهد کرد.