ایده نامگذاری هفته وحدت از کجا در ذهن آیت‌الله منتظری شکل گرفت؟

از قبل از انقلاب که ایشان در سقز؛ که یک منطقه سنی نشین در کردستان است، تبعید بودند، رابطه خیلی خوبی با علمای اهل سنت آنجا داشتند، مردم عادی آنجا هم نسبت به ایشان بسیار مهربان بودند. با این که یک عالم شیعه و تبعیدی حکومت بود، مردم خیلی به ایشان محبت و اقبال داشتند. بعد از پیروزی انقلاب چون یک حکومت اسلامی و در واقع یک حکومت ایدئولوژیک تشکیل شده بود، ایشان هفته وحدت را اعلام کرد، با این استدلال که ممکن است اختلافاتی که بین مذاهب مختلف وجود دارد، موجب سوءاستفاده دشمنان ایران قرار گیرد و بخواهند جنگ داخلی راه بیاندازند. در واقع ایشان خواست که در طول این هفته، علما و نخبگان سنی و شیعه بیایند و با هم جلساتی داشته باشند و توده مردم جشن مشترکی برای پیامبر اکرم بگیرند و دل‌ها به هم نزدیکتر شود.

آیا ایده ایشان در این سی و اندی سال اجرایی شده؟

به طور کامل اجرا نشده اما خب تا حدودی حرکاتی انجام شده. مساله نشست و هم‌اندیشی نخبگان با یکدیگر مقدمه کار است و هدف این نیست که فقط با هم بنشینند و جشن بگیرند، بعد هم متفرق شوند. مقدمه این است که ببینند چه کار باید کرد. فکر می‌کنم اگر بخواهند واقعا وحدت موثر باشد، راهی نیست غیر از این که حقوق همه افراد از مذاهب و اقوام مختلف به رسمیت شناخته شود، یعنی شایسته سالاری به معنای واقعی باشد.

نگاه ایشان فقط در خصوص وحدت مسلمانان بود یا وحدت همه مذاهب را در میان می‌گرفت؟

وحدت بین همه منظورشان بود. اولین قدم اصلاح رابطه بین شیعه و سنی است اما در قرآن کریم مساله وحدت بین همه مذاهب مطرح شده، مثلا در مورد اهل کتاب قرآن می‌گویند بیایید در چیزی که مشترک است و آن پرستش خدای واحد است، اتحاد داشته باشیم. این اندیشه بسیار ارزشمند است و پیداست که از منبع وحی بوده، چون در محیط عربستان در ۱۴۰۰سال پیش امکان ندارد این اندیشه در خود افراد آنجا شکل گرفته باشد. وقتی پیروی نمی‌شود یک کفران نعمت است، راه درست در اختیار ماست ولی از آن پیروی نمی‌کنیم. یک جهان‌بینی محدود داریم که فقط دوستان خود را به کار بگیریم، کسانی که عقیده صد درصد مشابه ما دارند و دیگران را محروم کنیم. این کار محکوم به شکست است و برای همین است که در حال حاضر بسیاری از کارها موفق نیست.

اما الان بسیاری معتقدند از هفته وحدت هم فقط نامش باقی مانده...

الان حتی برای شیعیانی هم که فکرشان نزدیک به حاکمیت نیست، یک فیلترهایی می‌گذارند که بسیار باعث تاسف است. مثلا می‌‌گویند مقلد فلان مرجع باشد، انتخاب شود یا مقلد مرجع دیگر باشد انتخاب نشود. این بسیار باعث تاسف است حتی بین افراد و مذاهب مختلف نباید این لحاظ شود. غیراز شایسته و کاردان بودن و غیر از امانت‌داری، چیز دیگری مهم نیست. در قرآن کریم در سوره قصص می فرماید وقتی حضرت شعیب می خواست حضرت موسی را استخدام کند، گفته می شود ایشان را انتخاب کنیم برای این‌که "قوی و امین"است و هرگز نگفته پیرو چه آئین و عقیده‌ای است. اگر بخواهیم پیرو قرآن باشیم، باید شخصی که کاردان و امانت‌دار باشد به کار گرفته شود و مسئولیت به او سپرده شود. متاسفانه راه زیادی داریم و هنوز مسئولین مملکتی تصمیمی برای این کار ندارند. فکر می‌کنم برای نجات کشور این کار باید انجام شود. هر چه زودتر مسلما نتیجه بهتری خواهند گرفت.

این موضوع که فقط از افراد همفکر و هم عقیده خودمان استفاده کنیم، از اوایل انقلاب وجود داشت؟

فکر می‌کنم قدیمی‌ها و بزرگان ما بیشتر سعه صدر داشتند. آیت‌الله بروجردی که استاد همه مراجع فعلی بودند، وقتی مسجد اعظم قم را می‌ساختند، گفته بودند سیستم آبرسانی این مسجد باید مستقل باشد که هیچ خللی در آن وارد نشود؛ چون قدیم مساله آب خیلی مهمتر از حالا بوده. بنابراین یک شرکت زرتشتی انتخاب می کنند و این کار را انجام می‌دهد. شرکتی که آقای جمشید یگانگی، مدیریت آن را به عهده داشت. اصلا مساله این نبوده که مسلمان است یا زرتشتی است، مهم این بوده که کار درست انجام شود.

در تلویزیون این هفته، هفته وحدت ابتکار آیت‌الله خمینی معرفی شد و نامی از آیت‌الله منتظری برده نشد. نظرتان در این باره چیست؟

این باعث تاسف است. آیت‌الله منتظری هیچوقت دنبال این نبود که بگوید، من گفتم، دنبال این بود که کار انجام شود و این تنگ‌نظری است که بخواهیم ابتکار ایشان را نفی کنیم. این موضوع در روزنامه‌های آن زمان تیتر شده و مشخص است که آیت‌الله منتظری گفته، امام خمینی تائید کرده و مهندس بازرگان که نخست وزیر بوده، بخشنامه کرده. این واقعا باعث تاسف است که وقتی آیت‌الله منتظری از آن منصب حکومتی که داشته، برکنار شد، بخواهند همه سوابق‌اش را خط بزنند. متاسفانه بعضی قسمت‌های حکومت دنبال این هستند که ایشان را اصلا نفی کنند و حتی در کتاب های تاریخ مدارس این کار را کردند که به نسل آینده بگویند چنین شخصی اصلا وجود نداشته است. ولی این کار اثری ندارد، غیر از این که بقیه حرف‌هایشان هم زیر سوال می‌رود. چون الان عصر ارتباطات است و همه می‌دانند چه خبر است؛ وقتی چنین تخلف و تقلبی بکنند بقیه حرف‌های آنان هم زیر سوال می‌‌رود.

به موضوع حذف آیت‌الله منتظری از کتاب‌های تاریخ اشاره کردید. شما به عنوان میراث‌دار آیت‌الله چطور می‌توانید کاری کنید که ایشان فراموش نشوند؟

در اطلاعیه‌ها می‌توانیم بنویسیم در مصاحبه‌ها می‌توانیم بگوییم، در کتابهایی که چاپ می‌شود بنویسیم، قرار نیست به کسی جایزه بدهند ولی ما باید واقعیت را بگوییم. این یک نوع امانت‌داری است. نمی‌دانم کسانی که خبرسازی یا جعل خبر می‌کنند، چطور موضوع را توجیه می‌کنند. این یک امانت است که ما باید واقعیت را به نسل آینده منتقل کنیم و بگوییم این بوده و خودشان تصمیم بگیرند که در راه تکامل چه قدمی می‌توانند بردارند.

به همین دلیل با همه فشارهایی که روی شماست، اسناد و مدارک آیت‌الله منتظری را تحویل نداده‌اید؟

بله در بازجویی‌ها مدام مطرح می‌کردند. گفتم اسناد ساواک قم در بدو پیروزی انقلاب در اختیار ما بود و آیت الله منتظری گفتند تمام آن را به تهران بفرستید. هنگام انتشار خاطرات ایشان - چون مرسوم بود که در کنار خاطرات هرکس، شرکت در مبارزات آن شخص همراه کپی اسناد ساواک منتشر میشد - اما کپی اسناد مربوط به آیت‌الله منتظری را در اختیار ما قرار ندادند. حتی آقای هاشمی رفسنجانی که رئیس مجلس بود گفت من نمی‌توانم در این مورد کاری کنم. بنابراین من به آقایان بازجو گفتم اگر اسناد را به شما بدهیم، بعد چیزی را که برای احقاق حقوقی لازم باشد در اختیار ما قرار نمی دهید؛ بنابراین ما این تجربه را داریم که باید اسناد را نگهداری کنیم تا از آن استفاده درست بشود. سابقه شما گواهی می‌کند که این اسناد را نمی توانیم در اختیار شما قرار دهیم.